روزی برای زیستن

اسماعیل کهرم/ استاد محیط‌زیست و بوم‌شناس
مناسبت‌های مختلف تقویم برای جلب توجه عموم به یک موضوع خاص است. در همه روزهای سال، ما در سایه محبت‌های مادر یا به یاد او هستیم. هیچ روزی نیست که نتوان پدر یا همسر را ارج نهاد و از معلم و کارگر تکریم کرد. با این حال نامگذاری یک روز به نام یک قشر‌، پدیده یا موضوع می‌تواند نقطه عطفی در پرداختن به آن باشد. جای خالی یک مناسبت به نام سیاره‌ای‌که زیستگاه ما انسان‌هاست موجب شد سال 1969میلادی جان مک مونل، روز زمین را به تقویم اضافه کند. تأثیر چنین کاری امروز برای ما مشهود است. چنان‌که چند سال پیش انتخاب موضوع سراسری انشا در ارتباط با زمین پاک موجب شد میلیون‌ها دانش‌آموز ایرانی ذهنی درگیر با این موضوع داشته‌ باشند.

سال 1970میلادی 20میلیون آمریکایی در روز زمین با انگیزه حفظ محیط‌زیست دست به‌دست هم دادند و امروز 193کشور در چنین پیمانی عضویت دارند. پیش‌تر شاید ضرورت توجه به رفتارها با محیط‌زیست و مراقبت از طبیعت چنین مشهود نبود. اما امروز حتی بچه‌ها هم به مخاطرات آسیب رساندن به زمین پی‌برده‌اند. در همین ابتدای سال همه ما در ایران هشدار قهر‌آلود زمین را شنیدیم. 235شهر و 4هزار دهکده از سیل آسیب دیدند. 78نفر جان خود را از دست دادند و هزار نفر زخمی‌شدند.

همه اینها به این دلیل بود که ما زمین را گرامی نداشتیم. درخت و گیاه را از او جدا کردیم و سطح نفوذ آب را کاهش دادیم. زمین، مادر ما و عامل مهمی در حیات ماست. فضانوردانی که از جو زمین بیرون رفته‌اند می‌گویند: سیاره‌ای که در مقایسه با کهکشان‌ها به اندازه دانه خشخاش است تنها جایی در گیتی ‌است که با بشر مهربان است و به او اجازه حیات می‌دهد. کسانی که در زمینه محیط‌زیست فعالند نیز می‌گویند: بشر تنها موجودی است که کمر به نابودی زمین بسته و در قبال خوبی‌های این سیاره با آن بدی و دشمنی می‌کند. روز زمین پاک فرصت خوبی برای گفتن این جمله است‌؛ به‌خاطر خودمان هم که شده با زمین مهربان باشیم.