قلب آسمانی

کمتر از 4ساعت وقت بود تا قلب زنی که دچار مرگ مغزی شده بود از رشت به تهران منتقل شده و به بیماری نیازمند پیوند زده شود. در شرایط عادی این کار یک عملیات غیرممکن است؛ اما وقتی مسئولان دو بیمارستان، واحد پیوند اعضا، اورژانس و نیروی انتظامی دست به‌دست یکدیگر دادند عملیاتی کم‌سابقه رقم خورد. به این ترتیب با پروازی اختصاصی در یک ساعت و 3 دقیقه قلب بیمار مرگ مغزی از رشت به تهران منتقل شد تا عملیات غیرممکن، ممکن شود.

به گزارش همشهری، چند روز قبل زنی 24ساله به نام مائده روشن سنگاچینی در جریان سانحه رانندگی در رشت به‌شدت مصدوم و به بیمارستان منتقل شد. شدت صدمات وارده به زن جوان به‌ویژه آسیبی که به سرش وارد شده بود موجب شد او به کما برود و سرانجام پزشکان اعلام کردند که دچار مرگ مغزی شده و دیگر امیدی به نجاتش نیست. در این شرایط بود که مسئولان واحد پیوند اعضا با خانواده زن جوان برای اهدای اعضای او وارد گفت‌وگو شدند. زن جوان، مادر کودکی 6ماهه بود و از دست دادن او برای خانواده‌اش سخت بود. با وجود این آنها اعلام کردند حاضرند اعضای بدن عزیزشان به بیماران نیازمند اهدا شود. به این ترتیب کلیه‌ها و کبد وی جدا و در رشت به چند بیمار نیازمند پیوند زده شد؛ اما مهم‌ترین عضوی که می‌توانست نجات‌دهنده بیماری نیازمند باشد قلب بیمار بود. گروه خونی زن جوان o بود و افراد زیادی نیازمند قلب او بودند. با وجود این به‌دلیل اینکه امکانات پیوند قلب در رشت وجود ندارد تنها راه استفاده از این قلب انتقال آن به تهران بود. این در حالی بود که بین جداسازی و پیوند قلب تنها باید 4ساعت زمان باشد و با پایان این زمان طلایی قلب نیز ازبین می‌رود. از سوی دیگر فاصله بین رشت تا تهران بیشتر از 4ساعت است و در شرایط عادی این انتقال غیرممکن بود. با وجود این مسئولان مرکز مدیریت پیوند و امور بیماری‌های وزارت بهداشت تصمیم گرفته بودند هر طور شده قلب این بیمار را به بیماری نیازمند پیوند بزنند.



دست در دست هم برای پیوند
طبق آمار وزارت بهداشت، حدود 25هزار نفر در لیست انتظار دریافت اعضا قرار دارند اما به‌دلیل کمبود اعضای پیوندی روزانه بین 7تا10نفر از آنها جان خود را از دست می‌دهند. شاید به همین دلیل بود که مسئولان مرکز پیوند اعضا حاضر نبودند تحت هیچ شرایطی این فرصت طلایی را از دست دهند. ساناز دهقان، مسئول گروه پیوند و فراهم آوری اعضای پیوندی وزارت بهداشت در این‌باره به همشهری می‌گوید:« برای انتقال قلب از رشت به تهران شرایط خاصی لازم بود تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن قلب منتقل شود. به همین دلیل با دکتر پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس هماهنگ کردیم و ایشان هم از نیروی هواناجا کمک خواستند و با هماهنگی سردار مستأجران، فرمانده هواناجا قرار شد یک جت فالکن کار انتقال قلب را انجام دهد.»با وجود این هماهنگی‌ها اما جت به تنهایی نمی‌توانست موفقیت این عملیات را تضمین کند. به همین دلیل نیاز به هماهنگی‌های بیشتری بود تا زمان انتقال کمتر شود. در این شرایط بود که نیروی انتظامی هم به کمک اورژانس آمد.

پرواز به رشت
در بیمارستان امام خمینی(ره) تهران زنی 50ساله برای پیوند قلب انتخاب شد. او از مدت‌ها قبل از بیماری قلب رنج می‌برد و در انتظار تا شاید قلبی برای پیوند پیدا شود. صبح دیروز او برای انجام عمل پیوند به اتاق عمل منتقل و کارهای مقدماتی انجام شد. زن میانسال با این امید که وقتی به هوش می‌آید قلب تازه‌ای در سینه‌اش می‌تپد بیهوش شد و هواپیمای اختصاصی از تهران به رشت به پرواز درآمد. تیم انتقال قلب در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بیمارستان رشت رسیدند و برای منتقل‌کردن قلب به بیمارستان امام خمینی تهران آماده شدند.

به سوی تهران
پزشکان بیمارستان رشت از صبح زود اقدامات لازم برای جداسازی قلب را انجام داده بودند. به این ترتیب قلب بیمار مرگ مغزی جدا شد و در بسته‌ای ویژه قرار گرفت و به تیم پیوند اعضا تحویل داده شد. عقربه‌های ساعت 10 و10دقیقه را نشان می‌داد که حرکت به سوی تهران آغاز شد. کوچک‌ترین کوتاهی می‌توانست موجب از بین رفتن این قلب شود. به همین دلیل از همان زمان بود که سازمان‌های زیادی برای انتقال آن به تهران دست به‌دست یکدیگر دادند. تیم پیوند سوار بر آمبولانسی ویژه از بیمارستان به سوی فرودگاه رشت حرکت کردند. پلیس آمبولانس را اسکورت می‌کرد و همه چراغ‌های راهنمایی برای آنها سبز شده بود و در زمان کوتاهی آمبولانس به باند فرودگاه رسید. خلبان جت فالکن از دقایقی قبل موتور هواپیما را روشن و آماده پرواز کرده بود. به این ترتیب تیم پیوند اعضا سوار هواپیما شدند و پرواز به سوی تهران آغاز شد.

در خیابان‌های پایتخت
با وجود اینکه دیروز روز تعطیل و ازدحام در خیابان‌های تهران کمتر از سایر روزها بود اما تیم پیوند قصد نداشتند درباره قلبی که در اختیارشان بود ریسک کنند. به همین دلیل پلیس و اورژانس تهران دست به‌دست یکدیگر دادند. 2آمبولانس که 2موتورلانس هم آنها را اسکورت می‌کردند در باند فرودگاه در انتظار هواپیمای حامل قلب بودند. این در حالی بود که ترافیک هوایی مهرآباد ممکن بود فرود را با تأخیر روبه‌رو کند. با وجود این برج مراقبت مهرآباد که از ماجرای انتقال قلب با خبر شده بود در اقدامی کم سابقه فرود پروازهایی را که فرودشان همزمان با فرود هواپیمای حامل قلب اهدایی بود متوقف کرد و فرود آنها را به بعد از فرود جت فالکن موکول کرد. به این ترتیب پرواز اختصاصی به زمین نشست و بلافاصله اعضای تیم پیوند، قلب را به آمبولانس ویژه منتقل کردند. با اینکه همه‌‌چیز طبق برنامه‌ریزی پیش رفته بود اما هنوز لحظات حساسی در پیش بود و آمبولانس باید برای رسیدن به بیمارستان امام خمینی از خیابان‌های پایتخت عبور می‌کرد. در این شرایط مأموران پلیس راهور وارد عمل شدند و مسیر خط ویژه را برای حرکت آمبولانس باز کردند و چراغ همه چهارراه‌هایی که در مسیر بود سبز شد. در این شرایط تیم پیوند به بیمارستان امام خمینی رسیدند و قلب 63دقیقه بعد از جدا شدن از بیمار مرگ مغزی در بیمارستان رشت، برای پیوند به بیمار نیازمند آماده شد. مهدی شادنوش، رئیس مرکز مدیریت پیوند و امور بیماری‌های وزارت بهداشت درباره این عملیات هماهنگ و شگفت انگیز می‌گوید:« ابتدا از خانواده بیمار مرگ مغزی که با اهدای اعضای بدن عزیزشان به بیماران نیازمند موافقت کردند تشکر می‌کنم. نکته حائز اهمیت در این عملیات هماهنگی خوب بین دستگاه‌های مختلف بود. در این عملیات  100نفر نقش داشته و امیدوارم این همکاری و سرعت عمل در سایر موارد نیز تکرار شود و شاهد نجات بیماران نیازمند دیگری باشیم.»