حرکت به سمت پوشش همگانی سلامت

زینب نصیری/مدیرکل سلامت شهرداری تهران


درسال 1948، سازمان جهانی بهداشت نخستین مجمع جهانی بهداشت را با حضور بیش از 61کشور جهان برگزار کرد و از سال 1950به بعد همه ساله هفتم آوریل (18فروردین) به‌عنوان روز جهانی سلامت نامگذاری شده است. این روز فرصتی برای افزایش توجه و آگاهی مردم و جلب توجه جهان به موضوع سلامت تلقی می‌شود. از این‌رو همه ساله سازمان جهانی بهداشت تلاش می‌کند با تمرکز بر یکی از مسائل اساسی مرتبط با سلامت مردم، همگرایی و هم افزایی جهانی را برای تحقق پویش یکپارچه سلامت در تمامی کشورهای دنیا ایجاد کند‌.

«پوشش همگانی سلامت، برای همه در هر مکان» چشم‌اندازی است که در سال 2019دولت‌ها و همه سازمان‌های محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای تحقق آن تلاش خواهند کرد. این چشم‌انداز در شرایطی مطرح می‌شود که هم‌اکنون از سویی میلیون‌ها نفر در جهان هنوز به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی ندارند و از سوی دیگر به‌دلیل محدودیت منابع مجبورند بین خرید خدمات سلامت و تامین نیازهای اولیه زندگی مثل خوراک، پوشاک و مسکن دست به انتخاب بزنند. این وضعیت زمانی پیچیده‌تر می‌شود که افراد به‌صورت موقت یا دائمی به‌دلیل انواع بیماری‌های جسمی، معلولیت‌ها، اختلالات روانی یا بلایا و حوادث طبیعی، نیازمند مراقبت‌های خاص می‌شوند. بنابراین ضروری است دولت‌ها، محیط‌های کالبدی خود را به‌نحوی مناسب‌سازی‌ کنند که امکان دسترسی برابر به تمامی فرصت‌ها و امکانات شهری فراهم شود.

با وجود تلاش‌های به‌عمل آمده برای دسترس پذیری برابر به خدمات حوزه سلامت در کشور، اما به‌نظر می‌رسد همچنان فاصله زیادی با استاندارد پوشش همگانی سلامت برای همه به‌ویژه در ابعاد سلامت روانی و اجتماعی داریم و بهبود این وضعیت، نیازمند هم افزایی، انسجام، تعامل و گفت‌وگوی مستمر سازمان‌های دولتی- عمومی و غیردولتی حوزه سلامت بالاخص در ‌شهری مثل تهران است؛کلانشهری که به‌دلیل تمرکز سیاسی- اقتصادی و اجتماعی پایتخت، مهاجرت، تحرک جغرافیایی منطقه‌ای و تغییرات جمعیتی را در کنار سایر مسائل شهری خود تجربه می‌کند و نه‌تنها عدم‌توسعه متوازن در کل کشور تأثیرات غیرقابل انکاری را بر فرایندها و ذینفعان این شهر گذاشته است، بلکه تمرکز بیشتر خدمات حوزه سلامت در برخی مناطق شهری و کمبود امکانات و فرصت‌های ارائه‌دهنده خدمات حوزه سلامت در برخی دیگر از مناطق، پیامدهای منفی کوتاه‌مدت و بلندمدتی را بر شهر و شهروندان مترتب می‌کند.

ذا به‌نظر می‌رسد ضروری است ضمن پیش‌بینی سیاست‌های تشویقی به‌منظور ایجاد مراکز ارائه‌دهنده خدمات سلامت در مناطق کمتر برخوردار به‌منظور کاهش نابرابری‌های اجتماعی مرتبط با دریافت مراقبت‌های بهداشتی و ارتقاء پوشش همگانی سلامت، تلاش شود تا نسبت به رفع محدودیت‌های کالبدی در شهر که مانع حضور و مشارکت جدی همه شهروندان فارغ از نیازهای متفاوتشان می‌شود، اقدام شود. کودکان، زنان، افراد دارای معلولیت، سالمندان و افراد با نیازهای خاص، گروه‌های جمعیتی هستند که درصورت عدم‌مناسب‌سازی‌ شهری، بخش قابل توجهی از توان مشارکت اجتماعی و اقتصادی‌شان از بین می‌رود و عدم‌مشارکت این افراد نه‌تنها کاهش سلامت جسمی- روانی و اجتماعی را به‌دنبال دارد، بلکه پیامدهای ثانویه آن تخریب سرمایه اجتماعی، مالی و انسانی جامعه شهری است.
در پایان ضمن آرزوی بهبود و ارتقاء دسترس پذیری خدمات حوزه سلامت، این روز را به همه بازیگران عرصه سلامت، مراقبت‌کنندگان و امدادگران و به‌ویژه افرادی که در روزهای اخیر در مناطق سیل زده ایران عزیز حضور داشتند خداقوت و تبریک بگویم. امیدوارم مسئولیت پذیری فردی و سازمانی، همگرایی و وحدت ملی، اتخاذ رویکرد عدالت محور و مبتنی بر نفع عمومی بتواند امیدبخش روزهایی بهتر برای شهرمان تهران و وطن عزیزمان ایران باشد