آغاز موج جدید تأمین مالی از بورس

با نزدیک شدن به روز‌های پایانی سال، موج جدیدی از تأمین مالی شرکت‌ها از طریق افزایش سرمایه و انتشار اوراق بدهی آغاز شد. پیش‌بینی می‌شود روند تأمین ‌مالی‌ها از طریق بورس سال آینده با رشد بسیار زیادی مواجه شود و به چند‌ ده هزار میلیارد تومان برسد.
به‌گزارش همشهری، فشار‌های اقتصادی ناشی از تورم و رکود از ابتدای دهه90 تاکنون بدنه مالی بسیاری از شرکت‌ها را ضعیف کرده؛ به‌طوری که برخی از شرکت‌ها به‌دلیل افزایش فشار‌های اقتصادی با کمبود سرمایه در گردش مواجهند و برخی دیگر از شرکت‌ها تحت‌تأثیر این مولفه‌های اقتصادی با مشکلات مالی برای اجرای پروژه‌هایشان مواجهند. این فشارها به حدی است که مطابق برخی آمار‌های تأیید نشده 65درصد از کل وام‌هایی که بانک‌ها به تولید می‌دهند صرف سرمایه در گردش این شرکت‌ها می‌شود که نشان می‌دهد بخش عمده شرکت‌ها با کمبود نقدینگی برای گذران امور جاری خود مواجه هستند. 
بر همین اساس، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هم هفته قبل با بیان اینکه نیاز به نقدینگی بعضی واحدهای تولیدی به‌دلیل رشد نرخ ارز افزایش‌ یافته است، خطاب به مدیران عامل بانک‌ها گفت: بانک‌های خصوصی و دولتی باید در ماه‌های پایانی سال، اولویت خود را تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی قرار دهند و از سختگیری‌هایی که مانع تأمین نقدینگی این واحدها می‌شود، خودداری کنند.

افزایش شتاب تأمین مالی از بورس
بازار سرمایه از چند‌ ماه پیش و همگام با افزایش فشار‌های مالی بر شرکت‌های تولیدی برنامه جدیدی را برای کمبود‌های مالی آنها آغاز کرده است. مطابق یک دسته‌بندی پذیرفته شده در دنیا وظیفه تأمین مالی یا پرداخت وام به مردم و شرکت‌های کوچک بر عهده نظام بانکی است و بازار سرمایه هم وظیفه تأمین مالی شرکت‌های بزرگ را برعهده دارد.
بر همین اساس به‌دلیل الزام‌های موجود برای تأمین کمبود‌های مالی شرکت‌های تولیدی، سازمان بورس صدور مجوز‌های انتشار اوراق مالی و افزایش سرمایه را سرعت داده و این رویه منجر به این شده که روند تأمین مالی از طریق بورس روزبه‌روز سرعت بیشتری بگیرد؛ به‌طوری که این رویه همزمان با روزهای پایانی سال شتاب بسیار زیادی گرفته و قرار است فقط در چند روز باقی مانده از سال چندین هزار میلیارد تومان اوراق مالی جدید با نرخ‌های مختلف عرضه شود. این اوراق به غیر از خاصیت تأمین مالی قادرند از طریق جمع‌آوری نقدینگی از شتاب تورمی اقتصاد هم جلوگیری کنند و در عین حال در یک فضای برد برد منجر به نفع مردم و شرکت‌های فروشنده اوراق(ناشران) شوند.
بر همین اساس قرار است در گام نخست از امروز چهارشنبه 22اسفند شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس با انتشار هزار‌میلیارد تومان اوراق اجاره با نرخ سود 16درصد منابع مالی مورد نیازش را برای تکمیل طرح احداث شرکت زیرمجموعه بانی آغاز کند. 

همچنین در همین روز 2هزار میلیارد تومان اوراق منفعت برای شرکت توسعه نفت و گاز صبا اروند با نرخ سود 19درصد از طریق بازار سرمایه عرضه می‌شود تا این شرکت منابع مالی مورد نیازش را برای اجرای طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید از میادین نفتی ۱۱حلقه چاه نفت تأمین کند.
همین چند روز پیش یعنی 20‌اسفند‌ماه شرکت‌های سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی(شستا) و سایپا موفق شدند به‌ترتیب 600میلیارد تومان اوراق اجاره و 700میلیارد تومان اوراق صکوک مرابحه بفروشند. قرار است 700میلیارد تومانی که شرکت سایپا از طریق بازار سرمایه جمع‌آوری کرده، صرف تأمین سرمایه درگردش شود. در واقع این مبلغ به‌دلیل کمبود پول در سایپا صرف خرید مواد و قطعات مورد نیاز تولید خودرو خواهد شد. شرکت سایپا این اوراق را با نرخ سود 16درصد و شستا با نرخ سود 19درصد فروخته است.
شدت استقبال از این اوراق به حدی بود که همه 1300میلیارد تومان اوراق منتشر شده ظرف یک روز به فروش رسید؛ درحالی‌که مدت درنظر گرفته شده برای فروش این اوراق 3روز بود.
این استقبال در عین حال به واکنش مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران منجر شد. مسعود کرباسیان با اشاره به اوراق منفعتی که قرار است شرکت توسعه نفت و گاز صبا اروند، امروز چهارشنبه منتشر کند، گفت: علاوه بر اوراق منفعت شرکت ملی نفت ایران، انتشار سایر ابزارهای تأمین مالی برای تأمین سرمایه پروژه‌های نفتی و گازی برای سال آینده را نیز در دستور کار دادیم. به‌گفته او، با توجه به ظرفیت‎های بازار سرمایه و استقبال از عرضه اوراق منفعت، پیش‌بینی می‎شود، در سال آینده نیز شرکت ملی نفت ایران مسیر تأمین سرمایه از محل فروش اوراق منفعت را ادامه دهد.
او با بیان اینکه طبق برنامه در مجموع تا پایان سال، 30هزار میلیارد ریال اوراق منفعت منتشر خواهد شد، افزود: بهمن‌ماه امسال 10هزار میلیارد ریال از این اوراق عرضه شد و 22اسفند نیز 20هزار میلیارد ریال باقیمانده عرضه خواهد شد تا برنامه اعلام شده در زمینه تأمین سرمایه پروژه‎ها از محل فروش این اوراق عملی شود.

رشد بی‌سابقه افزایش سرمایه 
همزمان با انتشار انواع اوراق بدهی، مجوز‌ها برای افزایش سرمایه شرکت‌ها هم به‌طور بی‌سابقه‌ای رشد کرد؛ به‌طوری‌که در یک رویداد بی‌سابقه درتاریخ اقتصاد ایران موج جدیدی از افزایش سرمایه شرکت‌ها از چند‌ماه پیش آغاز شده و بخش بزرگی از دامنه این رویداد به سال بعد کشیده خواهد شد. 
در طول چند‌ماه گذشته صد‌ها شرکت جدید مجوز‌های لازم برای اینکه سرمایه‌شان را افزایش دهند از سازمان بورس دریافت کرده‌اند و قراراست بخش بزرگی از این افزایش سرمایه‌ها در سال بعد انجام شود که این موضوع حتی نگرانی نسبت به ایجاد تلاطم در بازار سهام را افزایش داده و برخی کارشناسان هشدار می‌دهند با این حجم عظیم از افزایش سرمایه‌ها احتمال دارد بورس در سال 98با نوسان‌های زیادی مواجه شود. شاید بتوان بزرگ‌ترین برنامه افزایش سرمایه را که مجوز‌های آن در سازمان بورس و بانک مرکزی هم صادر شده به صنعت بانکداری نسبت داد که براساس آن قرار است بزرگ‌ترین بانک‌های ایران بیش از چند ده هزار میلیارد تومان سرمایه‌شان را افزایش دهند.
بخشی از این رویکرد جدید و اشتیاق به افزایش سرمایه ناشی از صدور مصوبات جدید هیأت دولت و ستاد هماهنگی سران قواست که شرکت‌هایی را که سرمایه‌شان را از محل اندوخته افزایش می‌دهند از مالیات معاف می‌کند.