روزگار کساد بنکداران مواد غذایی

علی ابراهیمی/روزنامه‌نگار

شمارش معکوس برای فرارسیدن نوروز آغاز شده اما رکود و کسادی، کمبود کالا و افزایش 10تا 30درصدی قیمت برخی کالاهای اساسی در 2هفته گذشته، کسب و کار بنکداران مواد غذایی را از سکه انداخته است.
گزارش میدانی خبرنگار همشهری از وضعیت کسب و کار و بازار شب عید بنکداران مواد غذایی در بازار مولوی حاکی از رشد بی‌رویه قیمت‌ها، تشدید رکود و بی‌رونقی بازار و مشکلات فعالان این صنف برای تامین اقلامی مانند روغن نباتی، حبوبات، قندوشکر، چای و برنج است.
بنکداران کلافه و عصبی که تأکید می‌کنند رشد بی‌رویه قیمت برخی کالاها مانند حبوب و چای خارجی ریشه در سیاستگذاری‌های نادرست و مسئولان ستاد تنظیم بازار دارد.
 بررسی وضعیت بازار شب عید امسال مواد غذایی حاکی از آن است که برخلاف سال گذشته امسال جنب و جوش چندانی در بازار بنکداران مواد غذایی مولوی وجود نداشته و اغلب فروشندگان واحدهای صنفی از تغییر مداوم قیمت عمده فروشی، رویکرد برخی تامین‌کنندگان کالا مبنی بر عرضه اندک به امید گرانی بیشتر این اقلام و ناهمخوانی دخل و خرج‌شان به‌دلیل کاهش شدید مشتریان گلایه دارند. در واقع نوسان هفتگی قیمت برخی کالاهای اساسی بنکداران را دچار سردرگمی کرده و عمده فروشان اعلام می‌کنند شرایط بازار به‌گونه‌ای است که نه می‌توانند اجناس خود را فروخته و نه نفروشند چرا که برای جایگزینی اجناس فروخته شده ناچار هستند تا وجه خرید را به انبارداران و تامین‌کنندگان بزرگ این اقلام به‌صورت نقد پرداخت کرده و در نهایت کالا را با تأخیر و به نرخ روز دریافت کنند.
 به گفته بنکداران این شرایط موجب شده تا تفاوت نسبی قیمت خرده فروشی سال‌های گذشته این اقلام در واحدهای صنفی عمده فروشی نسبت به خرده فروشی‌های سطح شهر از بین برود. چرا که به‌دلیل اطلاع بنکداران از تغییرات مداوم قیمت کالاهای اساسی و مشکلات تامین این اقلام، حتی در برخی موارد قیمت خرده فروشی این کالاها در واحدهای صنفی بنکداری از قیمت‌ واحدهای خرده فروشی‌های سطح شهر و فروشگاه نیز بالاتر است. روغن نباتی، چای ایرانی و خارجی، انواع حبوبات و برنج ایرانی سردمداران افزایش قیمت کالاهای اساسی طی 2 هفته گذشته بوده‌اند اما مسئولان دولتی از نبود مشکلی برای تخصیص ارز و تامین این اقلام وانبارهای مملو از کالاهای اساسی خبر می‌دهند.
مسعودی یکی از کسبه بازار بنکداری مولوی از ریزش تعداد مشتریان خود به حدود یک چهارم سال گذشته به‌دلیل گرانی لجام گسیخته و کاهش قدرت خرید مردم خبر داده و تأکید می‌کند که خلوتی واحدهای صنفی بنکداری مواد غذایی و حتی فروشندگان آجیل و خشکبار گواهی بر بی‌رونقی و رکود بازار است. او تأکید می‌کند، رکود کسب و کار بنکداران مواد غذایی حتی به کارگران حمل‌ونقل این اقلام(چرخ دستی‌ها) نیز سرایت کرده و این کارگران در دسته‌های چند ده تایی روی چرخ‌های باربری خود به انتظار رونق خرید و فروش و حمل بار نشسته‌اند.

گرانی از قندوشکر تا چای 
بررسی قیمت بنکداری و خرده فروشی انواع چای ایرانی در واحدهای صنفی بازار مولوی، بیانگر افزایش قیمت انواع چای ایرانی و خارجی بعد از تصمیم چندی پیش ستاد تنظیم بازار برای حذف ارز 4200تومانی واردات این کالاست. گرچه دولت با عقب نشینی از این مصوبه تأکید کرده که تا 15فروردین‌ماه سال آینده نیز ارز دولتی برای واردات چای می‌دهد اما همین موضوع موجب خودداری واردکنندگان از عرضه و رشد قیمت‌ها در بازار بنکداری و خرده فروشی شده است. به‌نحوی که به گفته امیر حافظ؛ یکی از بنکداران بازار مولوی، قیمت چای نیم کیلویی 2 غزال طی 2 هفته گذشته به 45تا 50هزار تومان رسیده و نرخ هر کیلوگرم چای بهاره ایرانی نیز طی یک‌ماه گذشته از 25به 35هزار و چای فله چکش سبز سیلان به 130تا 150هزارتومان افزایش یافته است. 
همچنین برخی اقلام چای مرغوب خارجی نیز در واحدهای بنکداری چای عرضه نمی‌شود و اختلاط انواع چای نیز رواج یافته است. در بازار قندوشکر نیز به‌رغم وعده مسئولان دولتی برای رشد عرضه شکر به نرخ مصوب دولتی، قیمت خرده فروشی هر کیلوگرم قندوشکر در واحدهای بنکداری مولوی از 4هزار و 500 به 6تا 6هزار و 800تومان افزایش یافته است.

عرضه کم‌روغن و گرانی برنج ایرانی 
بررسی قیمت عمده فروشی و خرده فروشی انواع روغن نباتی در بازار بنکداری مولوی نیز حاکی از سیر صعودی قیمت این اقلام به‌دلیل کاهش نسبی عرضه است؛ به‌نحوی که فرهادی یکی از بنکداران بازار مولوی، «زمینه کم» روغن نباتی را موجب افزایش قیمت انواع روغن مایع و حلب‌های 4.5و 16.5کیلوگرمی در بازار عمده فروشی و خرده فروشی قلمداد کرده و به همشهری گفت: شرکت‌ها از ارائه بار روغن به عمده فروشان خودداری می‌کنند که این امر موجب شده تا قیمت روغن نباتی 5کیلویی که قبلا 37هزار تومان بوده به 47هزار و قیمت حلب روغن 17کیلویی جامد بسته به نوع برند آن از 70هزار تومان یک‌ماه پیش به 135تا 140هزار تومان(روغن بهار) افزایش یابد. در بازار برنج نیز قیمت انواع برنج ایرانی با افزایش حدود 5تا 6هزار تومانی در هر کیلوگرم گوی سبقت گرانی را از نوع خارجی برنج ربوده است. به گفته اکبری، یکی از بنکداران برنج در بازار مولوی، قیمت هر بسته 10کیلویی برنج هندی 1121خاطره طی یک‌ماه اخیر از 69هزار به 74هزار تومان افزایش یافته است؛ اما میزان افزایش قیمت انواع برنج ایرانی بسیار چشمگیربوده است. به‌نحوی که قیمت هر کیلوگرم برنج دم‌سیاه ایرانی به بیش از 19هزار تومان، هاشمی به بیش از 17هزار تومان و قیمت برنج پر محصول جواهری از 14هزار و 500به 17هزار تومان افزایش یافته است.

گرانی 2تا 3 هزار تومانی حبوب در 2 هفته 
حبوبات نیز ازجمله اقلامی است که متاثر از حذف ارز دولتی 4200تومانی قیمت آن طی 2 هفته اخیر افزایش 2تا 3هزار تومانی در هر کیلوگرم را شاهد بوده است. ابراهیمی یکی از فعالان صنفی بازار مولوی با گلایه از تغییر روزانه قیمت انواع حبوبات به همشهری گفت: تغییر مداوم قیمت حبوبات پس از مطرح شدن حذف ارز دولتی کسبه بازار را سردرگم کرده است؛ به‌نحوی که طی 2 هفته اخیر قیمت انواع حبوبات در هرکیلوگرم به‌طور متوسط 2تا 3هزار تومان افزایش یافته است. به گفته او، گرچه بیشتر نیاز بازار به حبوبات از محل تولید داخل تامین می‌شود اما با درنظر گرفتن فصل عرضه حبوبات نوی داخلی به بازار (اردیبهشت تا مهر هر سال) و سهم حبوبات وارداتی از تامین نیاز بازار، حذف ارز دولتی واردات موجب کمبود عرضه این اقلام توسط تاجران به‌رغم واریز نقد وجه خرید و تحویل 2هفته‌ای کالا شده است که به گرانی این اقلام در بازار عمده فروشی و خرده فروشی دامن زده است. این فعال صنفی تأکید کرد، قیمت هر کیلوگرم لوبیا کپسولی طی این چند روز از حدود 11هزار تومان به 15هزار تومان افزایش یافته و وضعیت عرضه و قیمت بقیه اقلام نیز همین گونه است



   سایه سیاست‌های ارزی بر بازار مواد غذایی

رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت‌وگو با همشهری افزایش اخیر قیمت قندوشکر را ناشی از کاهش عرضه این اقلام دانست و گفت: قیمت قندوشکر بالاست و عرضه نیز کاهش داشته است با وجود این حدود 200تن شکر دولتی به اعضای اتحادیه بنکداران تخصیص یافته که توزیع خواهد شد. محمد آقا طاهر با خودداری از اعلام نرخ فروشی کالاهای اساسی در بازار، افزود: گرچه زمینه روغن کم شده اما اکنون در زمینه تامین روغن مشکل چندانی وجود ندارد و در مورد برنج خارجی نیز قیمت‌ها بد نیست اما قیمت عمده فروشی برنج ایرانی به‌دلیل کاهش عرضه افزایش داشته است. او با بیان اینکه رویکردهای وزارت جهادکشاورزی و ستاد تنظیم بازار در زمینه تامین ارز 4200تومانی برای واردات چای و حبوبات علت اصلی نوسان قیمت این اقلام در بازار است، افزود: اعلام مسئولان مبنی بر حذف ارز دولتی واردات چای علت نوسان عرضه و افزایش قیمت این کالا بوده گرچه در ادامه اعلام کردند که تا 15فروردین‌ماه سال آینده ارز دولتی برای واردات این محصول تخصیص می‌یابد. در مورد حبوبات نیز اعلام شده که ارز دولتی به واردات این اقلام تعلق نمی‌گیرد اما به‌رغم حذف ارز دولتی واردات این اقلام، به‌دلیل انواع حبوبات قبلا زیاد وارد و ذخیره‌سازی‌ شده است، قیمت این اقلام در بازار بنکداری تنها حدود 10تا 20درصد افزایش یافته است.