نگاه پُروستی به تلفن
پرسش: آیا پروست فکر می‌کرد عشق ابدی است؟
پاسخ: خب نه، اما محدودیت‌های ابدیت تنها منحصر به عشق نبود. این محدودیت شامل مشکل ایجاد رابطه‌ای معقول با هر چیزی و هر‌کسی که در اطراف بود نیز می‌شد.
پرسش: چگونه مشکلاتی؟
به‌عنوان مثال، وسیله‌ای مانند تلفن را درنظر بگیرید. گراهام بل در سال1876 آن را اختراع کرد. در سال1900 متجاوز از 30هزار دستگاه تلفن در فرانسه وجود داشت. پروست خیلی سریع یک دستگاه خرید و به‌خصوص از خدمات «تلفن- تئاتر» خوش‌اش می‌آمد که به او امکان می‌داد در پاریس به اپراها و نمایش‌های زنده گوش کند.
هرچند او دستگاه تلفن خود را بسیار تحسین می‌کرد، ولی متوجه شد چطور افراد دیگر خیلی سریع تلفن خود را صرفا برای برآورد نیازهایشان به‌کار می‌بردند. همان اوایل، در سال1907 نوشت که این دستگاه:
وسیله‌ای است فراطبیعی که در مقابل معجزه‌اش شگفت‌زده می‌شویم، ولی اکنون بی‌آنکه درباره‌اش بیندیشیم از آن استفاده می‌کنیم که مثلا خیاط‌مان را خبر کنیم یا بستنی سفارش دهیم.
به‌علاوه، چنانچه مرکز تلفن مشغول بود یا در ارتباط‌مان با خیاط اختلالاتی پیدا می‌شد، به‌عوض تحسین پیشرفت‌های تکنولوژی که خواست‌های غریب ما را دچار اشکال کرده است، مانند بچه‌ها از آن انتقاد می‌کردیم و بهانه می‌گرفتیم:
از آنجا که ما کودکانی هستیم که با نیروهای الهی بازی می‌کنیم بی‌آنکه در مقابل جادویشان اندیشه‌ای به‌خود راه دهیم، تلفن را وسیله‌ای «مناسب» می‌پنداریم و از آنجا که کودکان نازپرورده‌ای هستیم نتیجه می‌گیریم که حتی «وسیله‌ای نامناسب» است و صفحات لو فیگارو را با شکایات و گلایه‌هایمان پر می‌کنیم.
از زمان اختراع بل تا هنگام نکته‌سنجی انتقادآمیز پروست از وضعیت قدرناشناخته تلفن فرانسه، 31سال بیشتر نمی‌گذشت. سه‌دهه بیشتر نگذشت تا این معجزه تکنولوژی دیگر نگاه‌های تحسین‌آمیز را برنینگیزد و به وسیله‌ای خانگی تبدیل شود که اگر احیانا دچار اختلال اندکی می‌شد در محکوم کردنش تردیدی به‌خود راه نمی‌دادیم، تو گویی فنجان قهوه‌مان را دیر آورده‌اند.
این نکته مشکلی را که بشریت با آن روبه‌رو ست نشان می‌دهد، اینکه در مورد مسائل نسبتا روزمره و عادی، از همه توقع قدرشناسی ابدی یا دست‌کم عمری دارد.
پرسش: پس انسان معمولی تا چه حد باید توقع قدرشناسی داشته باشد؟
پاسخ: قدرشناسی کامل؟ معمولا نیم ساعت.
بخشی از کتاب پروست چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند/ آلن دوباتن/ برگردان: گلی امامی
