بازگشت التهاب به خیابان‌های کاراکاس

خیابان‌های کاراکاس پس از چند روز آرامش، از دیروز بار دیگر صحنه تجمع خیابانی و رویارویی هواداران نیکلاس مادورو و خوان گوایدو بود؛ 2 چهره سیاسی که مدعی کرسی ریاست‌جمهوری ونزوئلا هستند.
خوان گوایدو، رهبر مخالفان دولت که 10روز پیش برخلاف دستور مقام‌های قضایی، با عبور از مرز غربی وارد کلمبیا شده بود، روز یکشنبه اعلام کرد قصد دارد به کشورش بازگردد. این تصمیم او اما با مخالفت دولت مواجه شد و مقام‌های امنیتی اعلام کردند گوایدو درصورت بازگشت به ونزوئلا بازداشت خواهد شد. همین ماجرا بهانه‌ای شد تا خوان گوایدو روز یکشنبه با انتشار پستی توییتری از هوادارانش بخواهد همزمان با ورود او به کشور طی دوشنبه و سه‌شنبه دست به تجمع بزنند. تجمع‌های دیروز نتیجه فراخوانی بود که از سوی گوایدو اعلام شد.
گوایدو 35ساله، حدود 40روز پیش از سوی گروه‌های اپوزیسیون به‌عنوان رئیس پارلمان انتخاب شده بلافاصله با استفاده از اختیارات خود نیکلاس مادورو را که سال گذشته برای دومین بار پیروز انتخابات شد و به ریاست‌جمهوری رسیده بود، از سمتش برکنار کرد. گوایدو همچنین خود را به‌عنوان جانشین مادورو و رئیس‌جمهور موقت اعلام کرد. این اقدام او از سوی دادگاه عالی، غیرقانونی اعلام شد و با بالا گرفتن اختلاف میان گوایدو و مادورو دادگاه عالی او را ممنوع‌الخروج کرد.
تلاش هفته گذشته خوان گوایدو برای عبور دادن کامیون‌های حامل کمک‌های غذایی آمریکا برای مردم ونزوئلا از مرز، به درگیری میان هواداران او و نیروهای امنیتی و کشته شدن 5نفر منجر شد. اکنون بازگشت او به ونزوئلا بار دیگر مخالفان نیکلاس مادورو و نیروهای ارتش را رو در روی هم قرار داده است که احتمالا با توجه به روند وقایع در این کشور طی 2سال گذشته، باز هم با کشته و زخمی شدن عده‌ای همراه خواهد شد.

بازگشت گوایدو؛ اوج‌گیری دوباره بحران
گوایدو برای ورود به ونزوئلا یا باید از مرز زمینی یعنی از یکی از گذرگاه‌ها در مرز کلمبیا، گویان و برزیل وارد شود یا مرز هوایی و پرواز بوگوتا به کاراکاس را انتخاب کند. مرزهای زمینی به‌شدت تحت کنترل ارتش است و حتی اگر او موفق شود به‌گونه‌ای مرز را رد کند تا کاراکاس که در شمال ونزوئلا قرار گرفته فاصله زیاد است و احتمال دستگیری او وجود دارد. گوایدو احتمالا ورود از طریق مرز هوایی و پرواز مستقیم از پایتخت کلمبیا به کاراکاس را انتخاب کند. ورود او به پایتخت همزمان با تجمع گسترده هوادارانش در خیابان‌ها و اطراف فرودگاه می‌تواند مقام‌های امنیتی را برای بازداشت او مردد کند. با این حال، وب‌سایت خبری «ال پیتازو» در کاراکاس خبر داد که تدابیر امنیتی در اطراف فرودگاه سیمون بولیوار در پایتخت ونزوئلا به‌شدت افزایش پیدا کرده است.
گوایدو تاکنون حمایت بیش از 50کشور جهان را به‌دست آورده است. نخستین حمایت از سوی دولت آمریکا و شخص دونالد ترامپ اعلام شد. پس از آن، بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، کانادا و بسیاری از اروپایی‌ها نیز از رهبر مخالفان ونزوئلا اعلام حمایت کردند. مادورو حمایت تمام‌قد آمریکا از گوایدو را نشانه تلاش این‌ کشور طی سال‌های اخیر برای ایجاد اخلال در اقتصاد ونزوئلا و بحرانی کردن وضعیت این کشور دانسته است.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ که طی هفته‌های اخیر بارها از گوایدو حمایت کرده و مسیر تهدید مادورو را در پیش گرفته، دیروز هم از او اعلام حمایت کرد. بولتون گفت: «هر تهدید و اقدامی که امنیت آقای گوایدو را هنگام بازگشت به خطر بیندازد، با واکنش سخت و قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو خواهد شد.» فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از بازگشت امن خوان گوایدو حمایت کرده است. روسیه اما در مقابل نسبت به تهدیدهای آمریکا علیه ونزوئلا هشدار داده و اعلام کرده از هیچ اقدامی برای جلوگیری از مداخله نظامی در ونزوئلا فروگذار نخواهد کرد. رهبر جوان مخالفان دولت در ونزوئلا البته سابقه بازداشت هم دارد. حدود 2‌ماه پیش، نهادهای اطلاعاتی ونزوئلا خوان گوایدو را بازداشت کردند. این بازداشت اما آنقدرها طولانی نبود و او حدود یک‌ساعت و نیم پس از دستگیری آزاد شد. همان زمان هم بازداشت گوایدو موجی از ناآرامی در ونزوئلا و به‌خصوص در کاراکاس به راه انداخت. احتمال آشوب خیابانی و صف‌کشی دوباره کشورها در حمایت از گوایدو و مخالفت با او همزمان با ورودش به کاراکس دور از انتظار نیست. خوان گو‌ایدو اعلام کرده خطر بازداشت را به جان می‌خرد و به کاراکاس بازمی‌گردد. برخی تحلیلگران حتی معتقدند، او قصد دارد با ورودش به کاراکاس که با بازداشت همراه خواهد شد، بار دیگر وضعیت داخلی ونزوئلا را ملتهب کرده و با آغاز درگیری‌های نیروهای امنیتی و مردم، کار دولت نیکلاس مادورو را یکسره کند.