جامعه و تعاملات اجتماعی

شهلا کاظمی‌پور ـ جامعه‌شناس

یکی از تعاریف جامعه، اجتماعی از انسان‌هاست که با هم تعامل دارند. این تعریف مفهوم عکس ندارد؛ یعنی ما اجتماعی که جامعه نباشد نداریم، بلکه میزان تعاملات و سالم‌بودن آنها شدت و ضعف دارد.
هر جامعه با هنجارها، عزت‌ها و پدیده‌های اجتماعی چارچوب ارتباطی پیدا می‌کند و در حیطه آن افراد با بده بستان‌های فکری و اجتماعی و اقتصادی فعالیت می‌کنند. اگر میزان و نوع این تعاملات منطقی و بر اساس ساختاری درست باشد، جامعه نظام‌مند خواهد بود و نظم اجتماعی یکی از مهم‌ترین عوامل و علل رشد یک جامعه است.
معمولا در جوامع شهری و کلانشهرهایی که رشد قارچ‌گونه دارند و جمعیت  آنها با مهاجرت‌های پی‌درپی شکل گرفته است، بیگانگی اجتماعی مشاهده می‌شود که می‌تواند در حال گسترش نیز باشد.
اما جوامعی که رشد همگون و ارگانیک دارند، روابط صمیمی‌تری از خود بروز می‌دهند. همدلی و همراهی افراد جامعه یک سرمایه اجتماعی است؛ سرمایه‌ای که تحت تاثیر 3 عنصر حمایت، اعتماد و مشارکت اجتماعی شکل می‌‌گیرد.
اطمینان مردم به هم و به مسئولان اعتماد اجتماعی را شکل می‌دهد. حمایت اجتماعی نه از نوع حمایت‌هایی است که از افراد بی‌بضاعت می‌شود، بلکه بیشتر آرامش روانی ناشی از حس امنیت و برخورداری از حقوق شهروندی است. مشارکت‌های اجتماعی نیز، همسویی‌های جریان‌های متفاوت و اقشار گوناگون با اهداف مشترک است. این 3 عامل در صورت تقویت و افزایش، سرمایه‌های اجتماعی را وسعت می‌بخشند و از میزان بیگانگی‌های اجتماعی می‌کاهند و بر میزان صمیمیت، همدلی و همزبانی آحاد جامعه می‌افزایند.