گزارش
مرز بحرانی
همزمان با ادامه کشمکش بر سر کمک‌های غذایی در مرز ونزوئلا، رقیب مادورو به نشست منطقه‌ای کشورهای آمریکای لاتین دعوت شد
محمدامین خرمی ـ خبرنگار
«یک ماه قبل، زیر نور همین خورشید، به شما گفتم که روزها و هفته‌ها می‌آیند و می‌روند و من، نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور کارگران، همچنان قدرت را در سرزمین مادری‌مان در دست خواهم داشت.» اینها بخشی از سخنان دیروز مادورو در جمع هوادارانش در کاراکاس است. کیلومترها دورتر از پایتخت در مرزهای غربی ونزوئلا اما مخالفان رئیس‌جمهور در تلاش برای عبور دادن چند تریلی مواد غذایی از میان نیروهای امنیتی با آنها درگیر شدند و به زد و خورد پرداختند.
ونزوئلا طی 5سال گذشته با یک بحران سیاسی و اقتصادی گسترده دست به گریبان بوده است. شرایط در این کشور اما در طول 5هفته اخیر ملتهب‌تر از قبل دنبال شده است. جامعه ونزوئلا در سایه اختلافات سیاسی میان حزب حاکم سوسیالیست و احزاب مخالف به یک جامعه به‌کلی دوپاره تبدیل شده و مردم اکنون در مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند.
دیروز در بخشی از کاراکاس هواداران مادورو تجمع هزاران نفری برگزار کردند. بخش دیگری از شهر محل تجمع هزاران نفری مخالفان او بود. آنها با سر دادن شعارهایی خواستار پیوستن ارتش به صف مخالفان شدند؛ خواسته‌ای که تاکنون عملی نشده است. نیروهای ارتش که از اوایل هفته گذشته به مرز ونزوئلا با کلمبیا اعزام شده‌اند، دیروز در درگیری با مردم از سلاح گرم و گاز اشک‌آور استفاده کردند. درگیری‌ها اطراف 3پلی که ونزوئلا را از روی رودخانه مرزی «تاچیرا» به کلمبیا متصل می‌کنند رخ داد. رسانه‌های کلمبیا گزارش داده‌اند که حدود 300نفر در این درگیری‌ها زخمی شده‌اند. درگیری‌ها زمانی آغاز شد که 2تریلی حامل مواد غذایی ارسالی از سوی آمریکا که چند روزی در پشت مرزهای ونزوئلا در خاک کلمبیا معطل شده‌اند، به سمت گذرگاه‌های مرزی حرکت کردند. تریلی‌ها روی پل مرزی «اورنا» از سوی نیروهای ارتش متوقف و به آتش کشیده شدند.
خوان گوایدو، رهبر احزاب اپوزیسیون که اکنون خود را رئیس‌جمهور ونزوئلا می‌داند روز جمعه پیش از بسته شدن گذرگاه‌های مرزی با کلمبیا از ونزوئلا خارج شد و اکنون از بوگوتا، پایتخت کلمبیا، برای مادورو خط و نشان می‌کشد. او دیروز گفت که حمله نظامیان به مردم در مرز باعث می‌شود او «استفاده از همه گزینه‌ها» را برای مقابله با مادورو مدنظر قرار دهد.
کلمبیا؛ مرکز اداره بحران
نام کلمبیا طی سال‌های گذشته با بحران ونزوئلا عجین بوده است. به‌خصوص طی 3سال اخیر که بحران اقتصادی در ونزوئلا تشدید شده، بسیاری از مردم مایحتاج اولیه خود شامل مواد غذایی، بهداشتی و دارو را با عبور از مرز و از شهرهای مرزی داخلی کلمبیا تهیه می‌کردند. ماه قبل نیز که گوایدو خود را رئیس‌جمهور خواند، کلمبیا جزو نخستین کشورهایی بود که او را به رسمیت شناخت و از مادورو خواست قدرت را واگذار کند.
کلمبیا طی ماه‌های اخیر همان خطی را دنبال کرده که آمریکا خواسته است. دولت آمریکا فشارهای خود بر نیکلاس مادورو را افزایش داده و از کشورهای دیگر شامل کشورهای آمریکای لاتین و اروپایی‌ها خواسته در اعمال فشار به دولت مادورو واشنگتن را همراهی کنند. این خواسته آمریکا با واکنش مثبت اغلب کشورهای آمریکای لاتین، کانادا، کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا روبه‌رو شده است.
روز جمعه نیز، زمانی که گوایدو از مرز عبور کرد و وارد کلمبیا شد، با استقبال روسای جمهور کلمبیا، شیلی و پاراگوئه روبه‌رو شد. این 3کشور جزو کشورهای «گروه لیما» هستند که اکنون در خط مقدم اعمال فشار بر دولت ونزوئلا قرار دارند. گروه لیما متشکل از 14کشور آمریکای لاتین و کاناداست که از سال2017 ایجاد شده و هدف آن مدیریت بحران ونزوئلا بوده است. حدود 3هفته پیش نمایندگان این گروه در کانادا تشکیل جلسه دادند و تصمیم گرفتند دسترسی دولت مادورو به منابع مالی این کشور در خارج را قطع کنند. گروه لیما امروز نیز با حضور مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا و خوان گوایدو در پایتخت کلمبیا تشکیل جلسه می‌دهد تا بار دیگر موضوع ارسال کمک‌های غذایی به داخل ونزوئلا را مورد بررسی قرار دهد. قرار است در حاشیه این نشست گوایدو و پنس نیز دیدار کنند. حمایت‌های کلمبیا از گوایدو باعث شده تا به دستور مادورو، روابط دیپلماتیک میان 2کشور قطع شود. دولت کلمبیا دیروز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد مسئولیت سلامت دیپلمات‌های کلمبیایی که هنوز در ساختمان سفارت این کشور در کاراکاس حضور دارند بر عهده دولت ونزوئلاست.
اسب تروای آمریکا
مادورو که بحران ونزوئلا را نتیجه دسیسه چینی‌های دولت دونالد ترامپ و همراهی گروه‌های سیاسی مخالف دولت در داخل با سیاست‌های کاخ سفید می‌داند، ورود کمک‌های غذایی و دارویی آمریکا را ممنوع کرده است. مادورو دیروز در سخنان خود گفت که این کمک‌ها در واقع «اسب تروای آمریکا» هستند و دولت ترامپ قصد دارد در مرحله بعدی، برای تغییر رژیم در کاراکاس اقدام کند.
ترامپ در اظهارنظری که دیگر آنقدرها جدید نیست درباره ونزوئلا نیز گفته است که «همه گزینه‌ها» روی میز است. بسیاری این سخنان ترامپ را به تمایل او برای دخالت نظامی در ونزوئلا تعبیر کرده‌اند؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد در واشنگتن طرفدارانی هم دارد. مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه آمریکایی که پیش از این کرسی ریاست مجلس نمایندگان آمریکا را در دست داشت از روز جمعه طی چندین پست توییتری در مورد تحولات ونزوئلا موضع‌گیری کرده است. او با اشاره به حمله نیروهای ارتش به مردم و به آتش کشیدن کمک‌های غذایی، خواستار «اقدام عملی» جهان علیه دولت مادورو شد.
