در بازار کساد کتاب‌های طنز، کدام کتاب‌ها هنوز فروش دارند و بیشتر از بقیه خوانده می‌شوند؟
طنزکاوی در کتاب‌فروشی
آوین آزادی
گاهی آدم آرزو می‌کند کاش یک روز به جای 24ساعت، 48ساعت بود، 72ساعت بود یا اصلا یک روز کاش چند روز بود. اینطور می‌شد امید داشت که حداقل آدم نصف کتاب‌های مهم جهان را بخواند. میز پرفروش‌ها در همه کتاب‌فروشی‌ها و شهر کتاب‌ها وجود دارد. کتاب‌ها در ژانرها و سبک‌های مختلف چیده شده‌اند؛ جای کتاب‌های طنز اما خیلی خالی است. پای حرف هر کدام از کتاب‌فروش‌ها یا ناشرها می‌نشینی می‌گویند مردم خیلی اهل طنز خریدن و طنز خواندن نیستند. کتاب‌های طنز، در بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها مهجور مانده‌اند. اما در میان این بازار کساد طنز، کدام کتاب‌ها هنوز بازار فروش دارند و بیشتر از بقیه خوانده می‌شوند؟
طنزهای انتقادی ابراهیم رها
متصدی فروش کتاب بزرگسالان در شهر کتاب مرکزی می‌گوید اینجا بیشتر کتاب‌های ابراهیم رها طرفدار دارند. او از «پرت و پلا» به‌عنوان یکی از پرفروش‌های طنز نوشته رها نام می‌برد که توسط نشر چشمه، منتشر شده است. کتابی که روایت داستانی خاص خودش را داشته و با زنده شدن پیرمردی به نام اسفندیار معیری آغاز می‌شود. شخصیت محوری داستان پس از زنده شدن تصمیم‌های عجیبی می‌گیرد. در این میان موقعیت‌های مختلفی برای او ایجاد می‌شود که طنز تلخ نویسنده به تاثیرگذاری آنها دامن می‌زند.
در شهر کتاب مرکزی بعد از پرت و پلا، «چقدر خوبیم ما» که باز هم نوشته ابراهیم رهاست، پرفروش و پرطرفدار است. چه‌قدر خوبیم ما را مروارید در 49صفحه منتشر کرده. کتابی که به خوبی رسالت خود را در حوزه طنز انجام داده و با لحنی طنزآمیز به نقد ایرادات رفتاری جامعه می‌پردازد. نویسنده به هیچ نقصی رحم نمی‌کند و تعارف، دروغ، غرب‌ستیزی، فرهنگ رانندگی و یا حتی خندیدن به نحوه سخن گفتن علی دایی را به چالش می‌کشد. در شهر کتاب مرکزی، پرفروش‌ترین طنزها بعد از این دو اثر، آثار دنباله‌دار مهرداد صدقی است. «آبنبات هل‌دار» داستان طنزی است از زبان یک کودک بجنوردی. محسن، راوی داستان، فرزند آخر یک خانواده پنج‌نفری است که برادرش شهید شده. فضای داستان پر از ماجراهای خنده‌دار و حیرت‌آور است. کتاب به پشت جبهه هم می‌رسد و توضیح می‌دهد که چگونه مردم در این فضا، زندگی روزمره خود را می‌گذراندند و سرگرمی‌های خاص خود را داشتند. محسن، قهرمان داستان، از روزگاری می‌گوید که مردم با مسائل ساده شادی‌های بزرگی می‌آفریدند، مثل نخستین تجربه رفتن به سینما؛ دیدن نخستین تلویزیون رنگی؛ تجربه حضور نخستین خوراکی‌های لوکس در خانه مردم.
«آبنبات دارچینی» به نوعی جلد دوم همین کتاب است. صدقی در کتاب دوم خود تلاش می‌کند موقعیت‌های بیشتری برای محسن خلق کند در عین اینکه او را تا حدودی از محوریت خارج می‌کند. ماجراهای کتاب آبنبات دارچینی بین سال‌های ۷۲ تا ۷۴ می‌گذرد و در این کتاب، محسن درگیر ماجراهای پیش‌بینی نشده‌ای می‌شود که ناخواسته روی زندگی خود و اطرافیانش تاثیر می‌گذارد. او در ادامه از آثار بزرگمهر حسین‌پور و پوریا عالمی به‌عنوان کتاب‌های پرفروش حوزه طنز نام می‌برد و می‌گوید: البته کتاب‌های این دو نویسنده در سال‌های گذشته پرفروش‌تر بودند.
ادبیات طناز آمریکا
کتاب‌فروشی کوچکی در بازار تهران سال‌هاست که جا خوش کرده. پشت پیشخوان پیرمردی نشسته که می‌گوید اساسا کتاب طنز نمی‌آورد چرا که اینجا طنزها مشتری ندارد. او از عامه‌‌پسند چارلز بوکوفسکی (نشر چشمه) و ولگردهای دارما جک کرواک (نشر روزنه) به‌عنوان رمان‌هایی با تم طنز نام می‌برد و می‌گوید: اساسا ادبیات آمریکا، ته‌مایه طنز دارد و همین سبک هواداران خاص خودش را دارد.
از مردی به نام اوه تا رفوزه‌ها
متصدی فروش کتاب در شهر کتاب تهرانپارس با نگاهی به آمارهای اخیر کتاب‌فروشی می‌گوید: کتاب‌های ابراهیم رها پرفروش‌تر بوده‌اند. این در حالی است که در شهر کتاب فرشته، «مردی به نام اوه» که نشرهای نون و چشمه آن را منتشر کرده‌اند، پرفروش‌ترین کتاب طنز است. فردریک بکمن در این رمان تراژیک- کمیک احساس‌هایی مثل عشق و نفرت را به با ذهن خلاقش به تصویر می‌کشد و انسان و جامعه مدرن را در لفاف طنزی شیرین و جذاب نقد می‌کند. «اعترافات هولناک لاک‌پشت مرده» نوشته مرتضی برزگر (نشر چشمه) و «کلاه‌پوستی» نوشته ولادیمیر واینوویچ (نشر ثالث) هم دیگر پرفروش‌های شهر کتاب فرشته با فضای طنزآلود به شمار می‌روند. گشت و گذارهایم در تهران نشان می‌دهد که «رفوزه‌ها»، کارنامه شعری ابوالفضل زورویی نصرآباد هم از آن کتاب‌های محبوب در حوزه طنز است. زورویی حالا خودش نیست تا ببیند مجموعه سروده‌های طنزش دوباره روی میز پرفروش کتاب‌فروشی‌ها قرار گرفته و نامش را زنده می‌کند.
