چشمانداز اصلاحات شتابزده در عربستان
گفتوگوی بیبیسی عربی با بسمه بنتسعود، شاهزاده عربستانی در لندن
تصویر سنتی که از چهرههای خاندان حاکم عربستان نزد افکار عمومی و رسانهها وجود دارد، با شخصیت بسمه بنتسعود چندان سازگار نیست. بسمه، زنی میانسال و شاهزاده عربستانی (نوه مؤسس حکومت سعودی) است که بهعنوان نویسنده و فعال حقوق زنان شناخته میشود. او طی سالیان گذشته انتقادات مهمی را درباره وضعیت زنان عربستانی در سطح مؤسسات و رسانههای بینالمللی مطرح کرده و چهرهای مهم در حوزه مطالعات زنان و حقوق بشر خاورمیانه، بهویژه عربستانسعودی بهحساب میآید. روز گذشته، گفتوگوی خبرسازی توسط شبکه بیبیسی عربی با این شاهزاده سعودی انجام شد که در جریان آن، دیدگاهی کمتر شنیدهشده درباره تحولات بیسابقه این روزهای عربستان طرح شده است. بخشهایی از این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
شما همواره از حامیان حقوق زنان عربستان بودهاید، اما در ماههای گذشته مطالبی از سوی شما در انتقاد از اصلاحات اخیر حاکمان سعودی در مورد زنان، برای مثال حق رانندگی دیده شده است. میتوانید کمی موضع خود را توضیح دهید؟
من ازجمله کسانی هستم که با اتخاذ روشهای تند و بسیار پیچیده در اعمال تحولات سیاسی، اقتصادی و یا اجتماعی در هر کشوری مخالف هستند. من به حرکتهای تدریجی، به دیپلماسی در ایجاد هر نوع تغییری ایمان دارم. درست است که امروز شاهد تغییر و تحولات بسیار بزرگ و البته پر سرعت در عربستان هستیم، اما تمام اینها در حالی است که همچنان در کشور من، قوانینی برای حمایت از حقوق اساسی زنان، چه در خیابان چه در خانه وجود ندارد و آنها به مثابه یک زن، از حقوق اولیه خود محروم هستند. چنین تغییری طبیعتا نه با اقدامات ضربالاجلی بلکه با اتخاذ گامهای تدریجی اصلاح میشود در غیر این صورت، برنامههای شتابزده در نهایت به ضرر خود زنان تمام خواهد شد.
اصلاحات اقتصادی جدید در عربستان در گام اول، بازداشت و یا حتی حذف گسترده بخشی از بدنه حاکمیتی این کشور را در پی داشته است. نگاه شما به این بعد از تحولات عربستان چیست؟ آیا این کشور در مسیر حرکتهای تدریجی مصلحانه گام برمیدارد یا از دید شما صرفا شاهد اقداماتی شتابزده بدون درنظر گرفتن عواقب آن هستیم؟
شکی نیست که امروز، عربستان سعودی، محل وقوع تحولات بسیار زیاد و بسیار بزرگ و البته بلندپروازانهای بهدست ولیعهد این کشور، امیر محمد بنسلمان است. تمام این تحولات، در حقیقت بخشی از چشمانداز او برای آینده پادشاهی است که با عنوان چشمانداز2030 شناخته میشود. به باور من، این چشمانداز یک بعد پنهانی در دل خود دارد که براساس آن، هرکس با چنین چشماندازی موافقت نداشته باشد، باید از صحنه خارج شده و به حاشیه رانده شود.
آیا مشخصا منظور شما حوادثی است که در هتل ریتز کارلتون ریاض اتفاق افتاده است؟
اجازه دهید سخن خود را طور دیگری بیان کنم. عربستان پیش از امیر بنسلمان نیز شاهد اشخاصی بوده که چشماندازهایی برای آینده این کشور درنظر داشته و خواهان تثبیت آن در مدیریت اجرایی بودهاند، اما چشمانداز با مبارزه و جنگ تفاوت دارد. آنچه امروز در عربستان میبینیم، بیشتر دارای ابعادی مبتنی بر حذف دیگران است.