گزارش
تعدادی از نمایندگان مجلس از اهمیت بازدید مسئولان از زندان‌ها برای بهبود شرایط به همشهری می‌گویند
دیوار بلند زندان‌ها
بعد از انتشار اخبار متفاوت درباره وقوع حوادثی در زندان زنان قرچک و به‌دنبال آن رد این موضوع از سوی غلامحسین اسماعیلی، رئیس دادگستری استان تهران که عنوان کرد «وضعیت زندان قرچک کاملا عادی و آرام بوده و آرام نیز خواهد ماند» بار دیگر بحث بازدید مسئولان و نمایندگان مجلس از زندان‌های کشور ازجمله قرچک مطرح شده است. اتفاقی که به گفته تعدادی از نمایندگان مجلس بعد از درخواست عفو گسترده 50هزار زندانی از سوی قوه قضاییه و موافقت با آن از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌تواند به اصلاح شرایط زندان‌های کشور و بهبود این فضاها کمک بسیاری کند. موضوع بازدید از زندان‌ها ازجمله مسائلی است که به گفته برخی کارشناسان می‌تواند شرایط بهتری را برای زندانیان به‌وجود بیاورد همانطور که بعد از درخواست تعدادی از نمایندگان برای بازدید از زندان قرچک، به گفته پروانه مافی، نماینده مجلس سازمان زندان‌ها تصمیم به انتقال 40زندانی زن به زندان اوین گرفته که در زندان قرچک به سر می‌بردند. به گزارش همشهری، تعدادی از نمایندگان مجلس سال گذشته (10بهمن سال 1396) بازدیدی را از زندان اوین داشتند و بعد از آن باز درخواست‌هایی برای بازدید از زندان‌های دیگر کشور(از جمله زندان زنان قرچک و فشافویه) از سوی نمایندگان مطرح شده است که به گفته تعدادی از نمایندگان به همشهری این موضوع هنوز تحقق پیدا نکرده است. گفت‌وگوی روزنامه همشهری را درخصوص بازدید از زندان‌ها با تعدادی از نمایندگان بخوانید.
محمد کاظمی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی با تأکید بر اینکه بازدید از زندان‌ها مطمئنا نیاز به هماهنگی از طرف مسئولان ذیربط دارد، گفت: با گذشت بیش از 4ماه از درخواست نمایندگان برای بازدید از زندان‌ها امید چندانی به این موضوع نداریم که زمینه بازدید از زندان‌ها برای نمایندگان مجلس توسط سازمان زندان‌ها فراهم شود. وی تأکید کرد: متأسفانه بنا به دلایلی که مشخص نیست، هماهنگی‌ها برای بازدید نمایندگان از زندان انجام نشده ولی امیدواریم نمایندگان مردم در مجلس بتوانند با مساعدت مسئولان ذیربط از زندان‌ها بازدید داشته باشند و از نزدیک شاهد آنچه در زندان‌ها می‌گذرد باشیم.
لزوم شفاف‌سازی وضعیت زندان‌ها
قاسم میرزایی نکو، نماینده مجلس و عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی در مجلس نیز با بیان اینکه بازدید نمایندگان از زندان‌ها می‌تواند تأثیر خوبی بر روند اداره زندان‌ها داشته باشد و به بهبود شرایط زندان‌ها کمک کند، گفت: با توجه به اعلام عفو گسترده‌ای که از سوی رهبری مورد موافقت قرار گرفته، بازدید نمایندگان می‌تواند باعث شفاف‌سازی از وضعیت زندانیان و زندان‌ها شود هر چند دفعه قبل نیز که نمایندگان برای بازدید از زندان‌ها رفته بودند نتوانستند اقدامی در خور انجام دهند. میرزایی تأکید کرد: سازمان زندان‌ها باید گزارش شفافی از وضعیت زندان‌ها خصوصا مسائلی که درخصوص زندان قرچک عنوان می‌شود، ارائه دهد و در این موارد شفاف‌سازی کند و نمایندگان مردم را در جریان مسائل مربوط به زندان‌ها و زندانیان بگذارد.
به گفته وی، نمایندگان کمیسیون قضایی مجلس باید با احساس مسئولیت بیشتر در این خصوص پیگیر برنامه بازدید از زندان‌ها و بررسی وضعیت زندانیان باشند به این ترتیب می‌توانیم امیدوار باشیم این بازدید‌ها بتواند نتایج بهتری را به‌دنبال داشته باشد. او تصریح کرد: به نظر می‌رسد سازمان زندان‌ها درخواست نمایندگان برای بازدید از زندان‌ها را دچار مرور زمان کرده و با بی‌پاسخ گذاشتن این مسئله و امروز و فردا کردن تلاش می‌کند تا دوره دهم مجلس تمام شود و کاری در این‌باره انجام نشود و نمایندگان مجلس نتوانند بازدیدی از زندان‌ها داشته باشند.
نماینده مردم دماوند و فیروزکوه در مجلس ادامه داد: البته باید به این نکته توجه کنیم که بازدید از زندان‌ها باید در شرایط خاص و نه به شکل بازرسی انجام شود و نتیجه آن یک گزارش ویژه خاص به سایر نمایندگان مجلس باشد. این درحالی است که اکنون تنها دسترسی ما درخصوص زندان‌ها به وزیر دادگستری است که ایشان نیز هر زمان به مجلس می‌آید درخصوص درخواست نمایندگان برای بازدید از زندان‌ها می‌گوید اختیاری در این‌باره ندارد و نمی‌تواند کاری انجام دهد. اما سؤالات زیاد و مهمی در ذهن نمایندگان و مردم وجود دارد که باید درخصوص آن شفاف‌سازی شود.
منتظر چراغ سبز سازمان زندان‌ها هستیم
پروانه مافی، نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون زنان مجلس نیز با ابراز تأسف از اینکه درخواست نمایندگان مجلس برای بازدید از زندان‌ها تاکنون اجابت نشده است، گفت: متأسفانه سازمان زندان‌ها از 4ماه قبل تاکنون زمینه بازدید نمایندگان از زندان‌ها را فراهم نکرده. ما چند روز پیش بعد از حوادثی که گفته شد در زندان قرچک اتفاق افتاده و البته از سوی مسئولان رد شد نیز درخواستی برای بازدید از این زندان ارائه دادیم اما آن هم همچنان بدون پاسخ باقی مانده و به‌رغم اینکه قرار بود روز چهارشنبه گذشته برای بازدید از این زندان برویم اما عنوان شد که هماهنگی‌ها هنوز انجام نشده و امکان بازدید از زندان وجود ندارد. البته نمایندگان مجلس همچنان منتظر این هستند تا سازمان زندان‌ها برای بازدید از زندان ازجمله زندان زنان به نمایندگان چراغ سبز نشان بدهد.
رئیس فراکسیون خانواده مجلس با بیان اینکه مسائل مطرح شده در فضای مجازی درخصوص شرایط زندان قرچک و با آن گستردگی صحت ندارد و شرایط در زندان زنان قرچک آرام است، گفت: در روزهای گذشته و بعد از درخواست نمایندگان برای بازدید به‌دلیل کمبود جا و نبود شرایط بهداشتی مناسب 40نفر از زنان زندانی در قرچک به اوین منتقل شده‌اند که این زندان از شرایط فیزیکی و بهداشتی مناسب‌تری نسبت به قرچک برخوردار است. به گفته مافی اعتراض‌هایی که برخی از زنان زندانی در قرچک داشته‌اند به‌دلیل بی‌اطلاعی آنها از شرایط عفو زندانیان بوده و زمانی که متوجه شدند حکم عفو شامل حال افرادی شده که احکام سبک‌تری داشته‌اند، وضعیت زندان آرام شده و شرایط عادی در زندان جریان دارد.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در سخنانی کوتاه و در پاسخ به این سؤال که آیا کمیسیون امنیت ملی مجلس درخواست بازدید برخی از نمایندگان از زندان‌ها را پیگیری کرده است به همشهری گفت: چنانچه درخواست نمایندگان برای بازدید از زندان‌ها به این کمیسیون ارجاع داده شود، بلافاصله کارهای مربوط به این بازدید انجام می‌شود و ممکن است علت این تعلل این باشد که این درخواست به کمیسیون قضایی و یا کمیسیون‌های دیگر ارجاع داده شده ولی تاکنون چنین درخواستی به کمیسیون امنیت ملی نیامده است.
بازدید مکرر از زندان به بهبود شرایط ختم خواهد شد
بهمن کشاورز، حقوقدان
نمایندگان مجلس شورای اسلامی درخواستی را درخصوص بازدید از زندان‌ها مطرح کرده‌اند. با توجه به اینکه نمایندگان مجلس حق اظهارنظر در همه امور مملکت را دارند و کمیسیون اصل90 مجلس حق دارد که در همه امور تحقیق و تفحص کند (البته این حق قائم به افراد نیست و متعلق به مجلس است اما وجود این اصل موضع والای مجلس را نشان می‌دهد) و با عنایت به اینکه وجود درهای بسته نه‌فقط در زندان‌ها بلکه در هر محل و جریان دیگری معمولا شبهه‌انگیز بوده و حداقل باعث این تصور می‌شود که مسئله یا مسائل پنهانی وجود دارد، تردیدی نیست که ورود به زندان‌ها باید برای نمایندگان ملت آزاد باشد. بدیهی است چنین بررسی و بازدیدی باید با هماهنگی‌های قبلی باشد، اما اگر قانونی تصویب شود که بازرسی سرزده و ناگهانی را تجویز کند چنین قانونی لازم‌الاجرا خواهد بود و هیچ زندان و بازداشتگاهی را نمی‌توان از شمول آن مستثنی کرد. بدون وجود یک قانون خاص لاجرم ممکن است بهانه‌های مختلفی مطرح شود؛ پس چاره کار تصویب قانونی است که راه توسل به این بهانه‌ها را ببندد. به‌نظر می‌رسد که مسئله اداره زندان امر قضایی به‌معنای اخص نیست؛ بنابراین لایحه دولت در چنین مواردی قابل پذیرش به‌نظر می‌رسد و به طریق اولی درخواست نمایندگان درخصوص بازدید از زندان‌ها با هیچ مانعی مواجه نخواهد بود. نکته دیگر اینکه بازدید به‌ویژه بازدیدهای مکرر از زندان قطعا باعث اصلاح امور زندان‌ها و شرایط زیست و نگهداری زندانیان می‌شود. به‌طور کلی استعلام و توضیح خواستن و پیگیری در همه امور موجب اصلاح است و امور زندان‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای پیگیری و توضیح خواستن در مورد وضعیت زندان‌ها و زندانیان چه مقامی بیش از مجلس شورای اسلامی استحقاق دارد؟
