مصالح ساختمانی از رشد مسکن جا ماند

احمد میرخدائی/ روزنامه‌نگار
گرانی مسکن به پایان رالی صعودی نزدیک‌شده اما آمارها از کاهش شیب رشد قیمت مصالح ساختمانی خبر می‌دهند. داده‌های مرکز آمار ایران بر رشد 4.9درصد قیمت نهاده‌های ساختمانی مسکونی شهر تهران در فصل پاییز امسال نسبت به فصل قبل دلالت دارد؛ درحالی‌که در فصل پاییز امسال میانگین قیمت مسکن در پایتخت 21.7درصد نسبت به فصل تابستان رشد کرده است.

به گزارش همشهری، گرچه اثرگذاری گرانی مصالح ساختمانی بر رشد قیمت مسکن در یک سال اخیر مسئله‌ای بلامنازع است اما آمارهایی که از تغییرات شاخص قیمت نهاده‌های ساختمانی منتشر می‌شود نشان می‌دهد میزان اثرگذاری نهاده‌ها بر قیمت فروش مسکن کمتر از چیزی است که بتوان گرانی مصالح را متهم ردیف اول رشد قیمت مسکن دانست. براساس آمارها، شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران در فصل پاییز امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل 52.8درصد رشد داشته اما میانگین قیمت مسکن تهران در این بازه زمانی به 85درصد رسیده است. نکته قابل‌توجه اینکه در فصل پاییز امسال رشد قیمت برخی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی که سهم زیادی نیز در قیمت تمام‌شده مسکن دارند، منفی یا کمتر از میانگین رشد شاخص بوده است به‌گونه‌ای که گروه آهن‌آلات با ضریب اهمیت 18.41درصد با رشد منفی 11.2درصدی مواجه بوده و قیمت آن کاهش یافته و گروه خدمات نیز با ضریب اهمیت 25.57درصد فقط 2.3درصد رشد داشته است.

تولید مسکن و بی‌ثباتی قیمت مصالح
آمارها از کاهش شیب افزایش قیمت نهاده‌های ساختمانی حکایت دارند؛ اما دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن می‌گوید: اثرات سونامی رشد قیمت مصالح ساختمانی که از زمستان پارسال شروع شد و در بهار به اوج خود رسید، همچنان در بازار وجود دارد و قیمت‌ها هنوز به ثبات نرسیده‌اند. فرشید پورحاجت در گفت‌وگو با همشهری گفت: در محاسبات سازندگان، شاخص کلی قیمت تمام‌شده تولید مسکن در شرایط فعلی نسبت به پارسال 100درصد رشد کرده و از حوالی 1.5میلیون تومان برای هر مترمربع، به 3میلیون تومان رسیده که آمارهای وزارت راه و شهرسازی نیز آن را تأیید می‌کند. پورحاجت با اشاره به اینکه رشد قیمت زمین در برخی مناطق بیش از میانگین رشد قیمت بوده، افزود: زمین در مناطق هدف بازار، مثل منطقه 5تهران، رشد بالای 100درصدی را تجربه کرده که باعث شده هزینه نهایی تولید مسکن با احتساب افزایش قیمت مصالح ساختمانی بالاتر از قیمت معامله‌شده در بازار باشد. به‌عبارت‌دیگر، در این مناطق، رشد قیمت زمین، هزینه تولید مسکن را به‌قدری افزایش داده که صرفه اقتصادی تولید از بین رفته زیرا قیمت تمام‌شده از قیمت بازار بالاتر رفته است.

مداخله دولت اثر مثبت ندارد
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن در پاسخ به این پرسش که آیا طرح کارت اعتباری مصالح می‌تواند زهر گرانی نهاده‌های ساختمانی را بگیرد یا نه؟ گفت: اینکه هرگونه مداخله دولت در بازار سرانجام مثبتی ندارد و سیستم‌های یارانه‌ای و کوپنی در سنوات گذشته شکست خورده‌اند، ثابت شده و حالا هم اگر قرار باشد طرح وزارت راه و شهرسازی در قالب خرید دین سازندگان اجرایی شود و هزینه‌ای برای این کار درنظر بگیرند، اثر مثبتی در تولید مسکن نخواهد داشت. پورحاجت با بیان اینکه سازندگان خودشان می‌دانند مصالح را از کجا و چگونه تأمین کنند، افزود: بزرگ‌ترین مشکل بازار مسکن این است که متقاضیان زیادی در بازار حضور دارند اما توان مالی خرید ندارند و دولت اگر می‌خواهد مشکلی از بازار مسکن حل کند، باید از این مسیر وارد شود.

او درباره اثرگذاری تقویت طرف تقاضا بر روند صعودی قیمت مسکن نیز تصریح کرد: برای جلوگیری از اثرات تورمی افزایش سقف تسهیلات مسکن، ابتدا باید حوزه تولید تقویت شود، بوروکراسی‌های فعلی از محیط کسب‌وکار حوزه مسکن حذف شوند و پس از تقویت تولید، تسهیلاتی مانند مسکن یکم با مبالغ بالاتری به متقاضیان پرداخت شود. پورحاجت با ابراز خوش‌بینی نسبت به کاهش قیمت مسکن با بهبود محیط کسب‌وکار در این حوزه، گفت: وقتی قرار باشد یک مجوز ساخت‌وساز مسکونی 6‌ماه دوندگی داشته باشد و دست سازندگان در پیش‌فروش واحدها نیز بسته باشد، عملا هزینه معطلی و خواب سرمایه نیز به بهای نهایی مسکن اضافه خواهد شد درحالی‌که اگر مجوزدهی در حوزه مسکن به دولت الکترونیک و استارتاپ‌ها واگذار شود، از هر طرف راه برای افزایش تولید فراهم می‌شود. او ادامه داد: در این وضعیت دولت می‌تواند با تسهیل کار سازندگان و تأمین مالی آنها بازار مسکن را به شیوه درست و بدون ایجاد رانت ساماندهی کند؛ زیرا از دوران پس از دفاع‌مقدس تاکنون بارها دولت به نام کمک به مسکن در این حوزه مداخله کرده و راه‌های مختلف، از تخصیص آهن و سیمان حواله‌ای تا دادن زمین رایگان به مسکن مهر را آزموده است اما درنهایت بازار مسکن راه خود را رفته زیرا تولید مسکن گران تمام می‌شود و این قیمت‌ها به بازار نیز سرایت می‌کند.