مالکیت دولتی؛ مانع پرورش ماهی در آب‌بندان‌های گیلان

 فرشته رضایی|  رشت -خبرنگار:


سرانجام با تاکید «مصطفی سالاری» استاندار گیلان، پس از برگزاری 11جلسه کارشناسی و با مشارکت و حضور 12دستگاه اجرایی و نهادهای نظارتی، دستورالعمل طرح ساماندهی آب‌بندان‌ها و تالاب‌های گیلان نهایی و ابلاغ شد.

انتشار این دستورالعمل در راستای شفاف‌سازی تصمیمات و نیز برای آگاهی و بهره‌برداری عموم گیلانی‌ها به‌ویژه جامعه محلی در روستاها و شهرهای مجاور، کارشناسان، متخصصان و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به فعالیت در حوزه‌های مربوطه ذکر شده است. 
با اجرای این شیوه‌نامه 400 میلیون مترمکعب آب تنظیمی در 1800 قطعه شامل 870 پهنه آب‌بندان به وسعت 9 هزار هکتار، به حجم کل مخازن آبی استان اضافه می‌شود. اجرای آن می‌تواند ذخیره آبی آب‌بندان‌های استان را به میزان 3/3 برابر سد شهر بیجار، 1/5 برابر سد شفارود، 9/2 برابر سد پلرود و 6 برابر سد لاسک افزایش دهد.
آب‌بندان‌ها یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های تامین آب کشاورزی استان هستند و در حال حاضر این پهنه‌های آبی در شهرهای آستارا، رشت، رودبار، آستانه و سیاهکل علاوه بر تامین آب زراعی، در حوزه گردشگری نیز مورد توجه قرار می‌گیرند. 

سالانه برای کشت برنج در گیلان، 2 میلیارد و 500 میلیون مترمکعب آب به مصرف می‌رسد که 150 میلیون مترمکعب آن از طریق آب‌بندان‌ها تامین می‌شود. 
در حال حاضر یکی از مباحث در این زمینه، اقتصادی کردن آب‌بندان‌هاست. یعنی از آب‌بندان‌های موجود برای استفاده در کشاورزی، گردشگری و پرورش ماهی بهره ببریم، اما این کار موافق و مخالفانی به همراه دارد. 


ضرورت انتقال مالکیت آب‌بندان‌ها

 مدیر کل شیلات گیلان و یکی از موافقان اقتصادی کردن آب‌بندان‌های گیلان به همشهری گفت: تاکنون طرح‌های مختلفی در مورد آب‌بندان‌ها نوشته و همه آنها منجر به شکست شده است و دلیل این ناکامی فقط به موضوع مالکیت دولتی آب‌بندان‌ها برمی‌گردد. 

«اسحاق شعبانی» بیان کرد: اگر بخواهیم نتیجه بگیریم باید از مالکیت دولتی رها شویم و آب‌بندان‌ها را به بخش خصوصی بسپاریم. اگر سری به آب‌بندان‌های مازندران بزنیم خواهیم دید که دست‌اندرکاران صنعت تولید و پرورش ماهی در آب‌بندان‌ها ۵۰ هزار تن ماهی پرورش می‌دهند؛ این در حالی است که ما فقط ۸ هزار تن ماهی در آب‌بندان‌ها پرورش می‌دهیم. 

بزرگ‌ترین مشکل ما حقوقی بوده و از 2160 هکتار پهنه آب‌بندان ۹۰ درصد دولتی است. بنابراین وقتی موفق خواهیم شد که با هماهنگی بین دستگاهی این انتقال را انجام دهیم. 
 نماینده رشت در مجلس نیز با تاکید بر لزوم مدیریت آب‌بندان‌ها از سوی روستاییان اظهار کرد: اگر آب‌بندان‌ها سودآور هستند باید سودشان به روستاها هم برسد. اگر غیر سودآور محسوب می‌شوند، دولت باید اعتبار اختصاص دهد. با واگذاری طرح ساماندهی آب‌بندان‌ها امکان اختلاف وجود دارد.

«جبار کوچکی‌نژاد» با بیان این‌که فقط در رشت 1100 هکتار آب‌بندان وجود دارد، بیان کرد: باید طرح ساماندهی آب‌بندان‌ها به شورا و دهیار واگذار شود.وی با اشاره به بهره‌مندی روستاییان از آب‌بندان‌ها در گذشته با پرورش ماهی بیان کرد: با دولتی کردن مدیریت آب‌بندان‌ها دچار مشکل شده‌ایم بنابراین دوباره باید مدیریت آب‌بندان‌ها با کمک دهیار به روستاییان بازگردد و شرکت آب منطقه‌ای فقط ناظر باشد.


 کمک به دهیاری‌ها برای مدیریت آب‌بندان‌ها

مدیرکل بازرسی گیلان هم در این‌باره اظهارکرد: کار اقتصادی روی آب‌بندان‌ها سیاست خوبی است، اما واگذاری آب‌بندان‌ها مشکلاتی دارد که یکی آنها مسائل مالی است. برای نمونه لایروبی کردن هر آب‌بندان حدود 3 تا 4 میلیارد تومان هزینه دارد. دهیاری از کجا این هزینه را بپردازد؟ ضمن این‌که طبق قانون انتقال مالکیت آب‌بندان ممنوع است و در دیگر استان‌ها هم اجازه بهره‌برداری مطرح است نه مالکیت. 
«سیف الله مسرور» ادامه داد: در حال حاضر ما معضل کمبود تامین آب ضروری داریم و هدف ما از احیای آب‌بندان‌ها تامین آب زراعی است. با این حال اگر طرح‌هایی مبنی بر پرورش ماهی، گردشگری و... باشد، می‌توان با رایزنی‌هایی به آنها نیز پرداخت.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان نیز گفت: گیلان 2160 هکتار آب‌بندان کشاورزی دارد که نیمی از این آب‌بندان‌ها چند منظوره هستند.
«کاظم لطفی» افزود: با واگذاری آب‌بندان‌های چند منظوره به بخش خصوصی علاوه بر ذخیره آب مورد نیاز شالیزارها با پرورش ماهیان گرمابی برای بیش از 2 هزار نفر در روستاها شغل ایجاد می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان گردشگری را از دیگر کارکردهای برخی از آب‌بندان‌ها اعلام کرد.
 وی از اختصاص 20 میلیارد ریال اعتبار برای بتنی کردن سردهنه‌های کشاورزی در گیلان خبر داد و اعلام کرد: تا پایان سال 98 بیش از 70 درصد سردهنه‌های کشاورزی گیلان بتونی خواهد شد تا از هدررفت آب جلوگیری شود.


توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذار

«احمد سیاوش پور» رئیس کل دادگستری گیلان در هفته اخیر گفت: طرح ساماندهی آب‌بندان‌ها باید برای سرمایه‌گذار توجیه اقتصادی داشته باشد. آب‌بندان‌هایی که قابلیت واگذاری دارند باید شناسایی شوند، زیرا روستاییان و دهیار به تنهایی نمی‌توانند آب‌بندان‌های غیر سودآور را مدیریت کنند.