اروپا
سیاست‌های محیط‌زیستی بلای جان مکرون
معترضان به سیاست‌های مکرون ساختمان‌ها و خودروها را در خیابان‌های پاریس به آتش کشیدند
محمدامین خرمی/ خبرنگار
امانوئل مکرون زمانی که به ریاست‌جمهوری رسید، اعلام کرد توجه به محیط‌زیست در صدر برنامه‌های دولتش قرار دارد. 18ماه بعد، اعتراض به همین سیاست‌ها در میان ناباوری، خیابان‌های پاریس و دیگر شهرهای بزرگ فرانسه را به صحنه جنگی تمام‌عیار میان مردم و نیروهای امنیتی تبدیل کرد.
شهرداری پاریس تمام دیروز را در خیابان‌های مرکز شهر مشغول جمع‌آوری لاشه خودروهایی بود که شب قبل در آتش خشم مخالفان سیاست‌های دولت سوختند. طبق اعلام مسئولان شهری، بیش از 100خودرو طی روز شنبه به آتش کشیده شده‌اند. معترضان که از صبح در بلوار شانزه‌لیزه و اطراف بنای معروف «طاق نصرت» در ابتدای این بلوار جمع شده بودند، ساعاتی بعد با پرتاب سنگ و شیشه به سمت نیروهای پلیس، درگیری‌ها را شروع کردند؛ درگیری‌هایی که طی 50سال گذشته بی‌سابقه خوانده شده است.
طبق گزارش رسانه‌های فرانسوی، حدود 150نفر در این درگیری‌ها زخمی شده‌اند که 25نفر از آنها نیروهای پلیس هستند. گفته می‌شود یک نفر از معترضان نیز در اثر ضربه وارد‌شده به سرش به کما رفته است. به گفته پلیس، بیش از 400نفر نیز طی 24ساعت بازداشت شده‌اند. 6 ساختمان به‌طور کامل در آتش سوخته‌اند و حدود 15رستوران به‌شدت مورد تخریب قرار گرفته‌اند. همچنین شیشه بسیاری از مغازه‌ها در خیابان‌های مرکز شهر شکسته و اموال آنها به سرقت رفته است. بانک‌ها و دستگاه‌های خودپرداز نیز تخریب شده‌اند. از همه مهم‌تر، بنای معروف طاق نصرت که نماد انقلاب فرانسه است، به‌شدت از سوی معترضان تخریب و شعارنویسی شده است.
درگیری‌های روز شنبه در فرانسه در ادامه 2هفته اعتراض سراسری در این کشور بود که علیه تصمیم دولت برای افزایش مالیات بر سوخت به راه افتاده بود؛ تصمیمی که مکرون اعلام کرده برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی اتخاذ شده و بازگشت‌نا‌پذیر است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، جمعیت معترضان که طی هفته اول اعتراض‌ها به 300هزار نفر و طی هفته دوم به 150هزار نفر می‌رسید، در روز شنبه به حدود 75هزار نفر کاهش پیدا کرد اما این عده نشان دادند جزو عصبانی‌‌ترین معترضانی هستند که تاریخ فرانسه به‌خود دیده است.
مکرون که برای حضور در نشست گروه20 به آرژانتین سفر کرده بود، صبح دیروز بلافاصله پس از بازگشت به پاریس، از فرودگاه به بلوار شانزه‌لیزه رفت تا از نزدیک حجم تخریب‌ها را ببیند. مکرون معتقد است قیمت گازوئیل و بنزین باید بیش از این افزایش پیدا کند تا مردم به سمت کاهش مصرف سوخت، استفاده از انرژی‌های پاک و خرید ماشین‌های برقی روی آورند. واکنش معترضان اما این سؤال مهم را مطرح کرده که دولت‌ها چگونه می‌توانند سیاست‌های محیط‌زیستی خود را پیش ببرند بدون آنکه هزینه‌های اضافی بر مردم تحمیل کنند و البته در دور بعدی، انتخابات را هم به رقبا واگذار نکنند.
سیاست‌های زیست‌محیطی دولت‌ها در کشورهایی مثل آمریکا، انگلیس و ایتالیا مخالفان بیشتری دارد و همین موضوع باعث شده تا سیاستمداران پوپولیست همواره سعی کنند فاصله خود را با اینگونه سیاست‌ها حفظ کنند. اعتراض‌های فرانسه دیروز به بلژیک نیز سرایت کرد و گروهی از معترضان درحالی‌که همچون معترضان فرانسوی جلیقه زرد به تن کرده بودند، در خیابان‌های بروکسل با پلیس و نیروهای امنیتی درگیر شدند. این ماجرا باعث نگرانی رهبران اروپایی در مورد سرایت اعتراض‌ها به دیگر کشورها شده است.
درخواست برای استعفای مکرون
مکرون طی یک سال و نیم حضورش در الیزه در سایه اعتراض‌های مردمی ترجیح داده از اجرای برخی سیاست‌های محیط‌زیستی‌اش صرف‌‌نظر کند. چندی پیش حتی وزیر محیط‌زیست او در اعتراض به کندی امور و اجرای اصلاحات مورد نظر خود از سمتش استعفا کرد. مکرون در یک عقب‌نشینی کوچک هفته گذشته اعلام کرد قیمت سوخت به‌صورت فصلی مورد بازنگری قرار می‌گیرد اما مالیات بر سوخت همچنان پابرجا خواهد ماند.
رئیس‌جمهور فرانسه اما دیروز که به شانزه‌لیزه قدم گذاشت با شعارهایی بر دیواره بنای قرن نوزدهمی طاق نصرت مواجه شد که نقطه اشترک آنها استعفای او بود. برخی شعارها هم خواستار خیزش مردم برای ساقط‌کردن «دولت بورژواز» او بودند. معترضان که به نمایندگی از راننده‌های فرانسوی، جلیقه زرد به تن می‌کنند، اکنون دامنه اعتراض‌های خود را از ماجرای افزایش قیمت سوخت گسترده‌تر کرده‌اند و به سیاست‌های معیشتی دولت مکرون معترض هستند. آنها معتقدند این رئیس‌جمهور جوان، میانه‌رو و حامی اقتصاد بازار اکنون به رئیس‌جمهور طبقه نخبگان جامعه تبدیل شده و قشر پایین را به کلی فراموش کرده است. آنها می‌گویندکه طی یک سال و نیمی که مکرون قدرت را در دست داشته، شکاف میان فقیر و غنی در فرانسه بیشتر شده است. شاید به همین دلیل است که ساختمان‌هایی که به آتش کشیده شده‌اند، ساختمان‌های لوکس پاریس بوده‌اند و اغلب خودروها، خودروهای گران‌قیمت.
در فرانسه اعتراض‌هایی که از سیاست‌های محیط‌زیستی آغاز شده بود، اکنون به اعتراض طبقه پایین و متوسط علیه طبقه مرفه تبدیل شده است؛ ماجرایی که هرگز در مسیر سیاست‌های امانوئل مکرون جوان پیش‌بینی نشده بود.
پاریس؛ یک شاهد عینی
خبرنگار وب‌سایت خبری لوکال فرانسه دیروز در گزارشی مشاهدات خود از خیابان‌های پاریس را اینگونه نوشته است: اتفاقات روز شنبه پاریس بیش از آنکه شبیه به اعتراض‌های خیابانی باشد، به شورش خیابانی شباهت داشت. بسیاری می‌گویند که این اتفاقات، کار گروه‌های چپ افراطی و راست‌های افراطی بوده است. برخی حتی می‌گویند رفتار پلیس باعث تحریک معترضان و به آتش کشیدن ساختمان‌ها و خودروها شده است. من تمام روز را در خیابان‌ها و اطراف طاق نصرت بودم. می‌توانم بگویم بیش از 70درصد از 10هزار نفر جلیقه زردی که گفته می‌شود در پاریس حضور داشته‌اند، معترضان خشنی بودند که در درگیری‌ها و تخریب‌ها دخالت داشتند و البته به‌خود حق می‌دادند که چنین کنند. اینها نه از افراطی‌های چپ بودند، نه راست. این افراد در واقع تندروهایی بودند که بخشی از جنبش جلیقه‌زردها را شکل داده‌اند؛ افرادی که از مناطق فقیرنشین شمال و غرب فرانسه برای تظاهرات به پاریس آمده بودند. قطعا افراطی‌های چپ و راست مخالف دولت در میان معترضان حضور داشتند اما باید گفت اکثر جمعیت را معترضان خشمگین اما عادی تشکیل می‌دادند. شاید به همین دلیل است که به گفته پلیس دو‌سوم بازداشتی‌ها ساکن پاریس نیستند. همه آنها جوانان 20 تا 30ساله هم نیستند؛ من در میان جمعیت برای نخستین‌بار مردان و زنان بالای 50سال زیادی دیدم. یکی از آنها که کنار من ایستاده بود، به بنای طاق نصرت که غرق در گاز اشک‌آور و دود شده بود، اشاره کرد و گفت: «زیبا نیست؟ شاید حالا مکرون صدای ما را هم بشنود.»