در شرایطی که قیمت مسکن در کشور جهش کرده و در برخی مناطق بیش از دوبرابر شده، اداره آمار بانک مرکزی، نرخ رشد شاخص اجاره‌بها در یک سال گذشته را فقط 9.9درصد اعلام کرده است؛ درحالی‌که مبلغ رهن و اجاره‌بهای واحدهای مسکونی، همواره تابعی از قیمت روز آنها بوده و متناسب با رشد مسکن افزایش می‌یابد.
به گزارش همشهری، اداره آمار بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش شاخص بهای اجاره مسکن در مناطق شهری ایران، میزان رشد این شاخص در فصل تابستان امسال نسبت به فصل تابستان پارسال را 11.8درصد و میزان رشد شاخص اجاره‌بها در 12ماه منتهی به شهریور امسال نسبت به 12ماه منتهی به شهریور پارسال را 9.9درصد اعلام کرده است. نکته قابل‌تأمل این است که این اداره در گزارش اخیر خود از بازار مسکن، رشد میانگین قیمت مسکن در مهرماه امسال نسبت به مهرماه سال قبل را 83.5 و رشد قیمت مسکن در 12ماه منتهی به مهر در مقایسه با 12ماه منتهی به مهر96 را بالای 50درصد اعلام کرده است.
براساس عرف بازار رهن و اجاره، همواره نسبتی معادل یک‌چهارم تا یک‌پنجم بهای یک واحد مسکونی به‌عنوان مبلغ رهن آن واحد تعیین می‌شود و برای تبدیل آن به اجاره نیز با نرخ 30درصد سالانه، با کسر هر یک‌میلیون تومان از مبلغ رهن، 30هزار تومان به اجاره نقدی واحد اضافه می‌شود. البته در این وضعیت، به‌واسطه یکساله بودن ماهیت قراردادهای رهن و اجاره، انعکاس کامل این افزایش قیمت در شاخص کل اجاره‌بها، نیازمند گذشت زمان یکساله است اما گزارش بانک مرکزی هر چه باشد، قادر نیست بیانگر وضعیت تغییر قیمت در بازار اجاره باشد.
اشتباه یا آمارسازی؟
هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است در شرایطی که میانگین قیمت مسکن رشد کرده، طبق عرف بازار انتظار می‌رود میزان اجاره‌بها نیز افزایش پیدا کند و به‌تبع در شاخص‌های آماری نیز این افزایش قیمت باید منعکس شود. حق‌شناس در گفت‌وگو با همشهری، تأکید کرد: در شیوه محاسبه اجاره‌بهای واحدهای مسکونی براساس عرف یک‌چهارم یا یک‌پنجم قیمت آن واحد، حتما رشد قیمت مسکن در مبلغ اجاره منعکس می‌شود، پس وقتی برای مثال میانگین قیمت مسکن در تهران در طول یک سال 50درصد رشد می‌کند، اجاره واحدهای مسکونی نیز به همین میزان رشد می‌کند و خود را در قراردادهای رهن و اجاره نشان می‌دهد. این استاد دانشگاه ادامه داد: در این وضعیت انتظار می‌رود در محاسبات شاخص تورم اجاره‌بها در یک سال اخیر، که برگرفته از قراردادهای منعقد شده در این یک سال است، تورم اجاره‌بها رقمی در محدوده تغییر قیمت مسکن باشد نه یک‌پنجم آن. حق‌شناس با اعتقاد به اینکه آمارهای بانک مرکزی در مورد شاخص اجاره‌بها فقط باید اشتباه محاسبه شده باشد که واقعیت بازار را منعکس نمی‌کند، اعلام کرد: شاید بانک مرکزی براساس استدلال و فرمول‌های خاص خود شاخص تورم اجاره‌بها را به این شکل محاسبه کرده باشد که در این صورت شاید ازنظر ریاضی و آمار نتوان ایرادی به آنها وارد کرد اما قطعا نمی‌توان این شاخص را به‌عنوان شاخص اجاره‌بهای مسکونی معرفی کرد.
روایت بانک مرکزی از خرج اجاره‌نشینی
در همینه زمینه :
