جنگ اراده‌ها
همشهری در گفت‌وگو با کارشناسان،آثار دور جدید تحریم‌ها را بررسی کرد
ابراهیم جلالیان | خبر‌نگار
تقارن 13آبان امسال که روز ملی مقابله با استکبار است با شیطنت دوباره آمریکایی‌ها خود اتفاقی جدید در تاریخ سیاسی ایران بود. آمریکا از امروز دور جدید تحریم‌هایش را عملیاتی می‌کند؛ تحریم‌هایی که دونالد ترامپ 18اردیبهشت‌ماه با خروجش از برجام وعده آن را داده بود از منظر بسیاری از کارشناسان اثر هدف‌گذاری شده‌اش را نگذاشته است، برخی هم معتقدند در آینده نزدیک با راهکارهایی عملیاتی از سوی ایران و جهان به سمت شکست می‌رود. پیش‌تر چهره‌هایی مثل سید حسین موسویان با انتشار یادداشت هایی دلایلی را برای شکست تحریمهای جدید آمریکا شمرده بودند. عدم موفقیت آمریکا در به صفر رساندن فروش نفت ایران، تنش تجاری میان چین و آمریکا و احتمال عدم‌همکاری کشورها با آمریکا، شروع کاهش سلطه دلار، تلاش اروپا برای مقابله با یکجانبه‌گرایی آمریکا و همراهی اروپا با برجام دلایلی است که موسویان در تبیین چرایی شکست تحریمهای آمریکا عنوان کرده است. امیرعلی ابوالفتح، حسن بهشتی‌پور و علی خرم کارشناسان مسائل بین‌الملل و مسائل آمریکا در همین زمینه با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند.
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با همشهری گفته است: اینکه بگوییم تحریم‌ها اثر‌گذار نیست صحیح نیست اما اینکه بعد از 13آبان اتفاق جدیدی بخواهد بیفتد هم منتفی است. وی در پاسخ به این سؤال که پیش‌بینی شما از فردای دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران چیست، گفت: آمریکایی‌ها همه کارهایشان را تا به امروز انجام داده‌اند، این در حالی است که بسیاری از شرکت‌ها برای بعد امروز یعنی موعد تحریم‌ها از ایران نفت خریده‌اند و این مسئله از قبل مشخص شده است. روزی که آمریکا اعلام کرد نفت ایران را به صفر می‌رساند مشخص بود که این موضوع اتفاق نمی‌افتد، در مقابل هم اگر آمریکایی‌ها بخواهند فشار بیاورند شیوه‌های دور زدن تحریم‌ها فراهم می‌شود و طرف‌های تجاری ایران این مسیر‌ها را طی می‌کنند و نهایتا آنچه جان بولتون از آن به‌عنوان مچاله کردن اقتصاد ایران یاد می‌کند محقق نخواهد شد. این کارشناس مسائل بین‌الملل و مسائل آمریکا در ادامه با بیان اینکه از امروز دیگر جنگ اراده‌هاست و آمریکایی‌ها بر این باورند که ایران تسلیم خواهد شد و ما نیز بر این باوریم که آمریکا در برنامه‌ریزی برای تحریم‌هایش موفق نخواهد بود، تأکید کرد: بعد از این شاید شرایط مساعد‌تر شود، چراکه طرفین آسیب‌هایشان را ارزیابی می‌کنند و در مسیر بن‌بست‌شکنی قدم خواهند برداشت. وی در پاسخ به این سؤال که در داخل کشور چه اقداماتی لازم است تا اثر این این تحریم‌ها کاهش پیدا کند و نهایتا تحریم‌ها با شکست مواجه شود، گفت: فارغ از اینکه در داخل کشور جناح‌های سیاسی در مقابل آمریکا رقابت‌هایی دارند، هرچه انسجام در داخل و در نحوه مواجهه بیشتر باشد، میزان ایستادگی ایران افزایش می‌یابد. وی یکی دیگر از راه‌هایی که می‌تواند تحریم‌ها و نقشه آمریکا برای شکست ایران را بی‌نتیجه بگذارد، تعامل هرچه بیشتر نظام با جامعه جهانی عنوان و تأکید کرد: جمهوری اسلامی می‌تواند ظرفیت‌های حقوقی و سیاسی خود را فعال کند و خود را در کانون جبهه ضد‌یکجانبه‌گرایی آمریکا قرار دهد تا از ظرفیت‌های آن استفاده کند. ابوالفتح در ادامه گفت: حتی اگر سازوکار اروپا و مکانیسم آنان برای تبادل مالی محقق نشود، ایران باید نسبت به خروج از برجام با احتیاط عمل کند چراکه فضای مثبتی که در عرصه جهان به نفع ایران ایجاد شده را تغییر می‌دهد و اروپا را پشت آمریکا قرار می‌دهد. وی ظرفیت دیگر ایران را برای مقابله با آمریکا، همگرایی با کشورهای همسایه عنوان و تأکید کرد: باید همزمان برای شکست بن‌بست‌های منطقه در یمن، بحرین و سوریه تلاش کرد تا اختلافات مدیریت شود. این کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است اگر روابط ما با عربستان سعودی تلطیف شود فشار‌های آمریکایی‌ها هم کاهش پیدا می‌کند.
مراقبت از اعتماد عمومی
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با همشهری در پاسخ به این سؤال که ایران از چه گزینه‌هایی می‌تواند برای نبرد اقتصادی با آمریکا استفاده کند تا اثرات تحریمهای آمریکایی به سرانجام وعده داده‌شده نرسد گفت: قبل از هر موضوعی باید بدانیم که آمریکا کاملا غیرقانونی و خلاف قطعنامه2231 شورای امنیت عمل کرده و با استفاده از هژمونی سیاسی اقتصادی خود خواسته‌هایش را به دنیا تحمیل کرده و از برجام خارج شده است. بنابراین به 2دلیل این سیاست محکوم به شکست است؛ اول اینکه خلاف قواعد بین‌الملل است و دوم اینکه منافع کشورها را تحت‌الشعاع قرار داده است. بهشتی‌پور در ادامه گفت: البته اینکه هر اقدامی از سوی طرف مقابل صورت بگیرد و ما اقدامی صورت ندهیم و بی‌تفاوت باشیم به این امید که این سیاست آنها محکوم به شکست است هم غلط است. این کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است: ما در داخل هم باید یکسری اقدامات انجام دهیم تا در عرصه بین‌الملل موفق باشیم. وی افزود: باید اشکالات نظام بانکی، ناکارآمدی در تولید، مقابله با فساد و رشوه‌خواری را سریعا پیگیری کنیم و برای آن چاره‌جویی داشته باشیم. بنابراین نباید مسائل داخلی را فراموش کنیم.
بهشتی‌پور در ادامه به مسئله دیپلماسی عمومی اشاره و تأکید کرد: نگاه افشاگرانه ایران نسبت به اقدامات آمریکا باید یکی از سیاست‌های ما در دوران تحریم‌ها باشد، چراکه دنیا باید بداند ایران به تعهداتش عمل کرده و این آمریکا بوده که خلاف عهد خود عمل کرده است. او می‌گوید: نکته مهم بعدی در این خصوص هوشیاری درخصوص موضع‌گیری‌هایی است که موجب تخریب چهره بین‌المللی ایران می‌شود. همچنین باید مراقب وحدت در داخل کشور هم باشیم تا آمریکا از رخنه احتمالی در انسجام کشور سوءاستفاده نکند. از طرف دیگر پیامی که به آمریکا می‌رود نیز باید این باشد که 80میلیون ایرانی متحد هستند و اگر احزاب حرف و نگاه‌های مختلفی دارند، به بیگانه اجازه دخالت و زورگویی نمی‌دهند. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل معتقد است حتی اگر بیشتر از تحریمهای وعده داده‌شده نفتی هم اعمال شود دیگر خیلی تفاوتی با آنچه تا به امروز اتفاق افتاده است ندارد، بنابراین ما باید در کشور خودمان به فکر احیای اعتماد عمومی باشیم و کمربند‌ها را محکم ببندیم و برای مردم تبیین کنیم که امروز آنها نقش اساسی را دارند. مسئولین هم از اعتماد مردم مراقبت کنند.
مخفی‌کاری ممنوع
علی خرم، حقوقدان و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با همشهری نگاه دیگری به تحریمهای آمریکا و سیاست‌های ایران داشت و تحلیل خود را در 3بخش تبیین کرد. خرم در بخش اول تحلیلش گفت: تحریمهای آمریکا را نمی‌توان در قالب هیچ قانون و قاعده ای تفسیر کرد و این مسئله ابزاری است در دست قدرت‌هایی مثل آمریکا که توانایی اداره اقتصاد جهان را دارند تا با اهدافی کشورهای خاص را تنبیه کنند و یا مورد ظلم قرار دهند. بنابراین تحریم‌ها چهارچوبی ندارد. این بی‌چهارچوبی روز 11آبان با اعمال تحریمهای جدید هم ادامه پیدا کرد . وی در بخش دوم تبیینش گفت: با این تفسیر لازم نیست مسئولان کشور هم ابعاد وحشتناک تحریمهای آمریکا را مخفی نگه دارند و در هر صورت ما صورتمان را با سیلی سرخ نگه داریم. در مقابل لازم است ایران ابعاد و اثرات این تحریم‌ها را به دنیا بازگو کند تا دنیا بداند که این تحریم‌ها چه تأثیراتی در کشور ما خواهد گذاشت. خرم در بخش سوم رویکردش به تحریمهای آمریکا به مسائل داخلی اشاره کرد و گفت: ما شاید در داخل دیر دست به اقدام زدیم و خیلی زودتر از این باید فضایی که بعد از این تحریم‌ها شکل گرفته بود مدیریت می‌شد. از سوی دیگر لازم است برای رضایت مردم تلاش شود رفع سوءمدیریت شود و از فساد اقتصادی جلوگیری شود. این فساد که از گذشته بوده و امروز هم ادامه دارد باید متوقف شود تا ما بتوانیم با سروسامان دادن مسائل در داخل، رضایت مردم را افزایش دهیم و در نهایت آسیب تحریم‌ها را مدیریت کنیم.
