استقبال از گزینه‌های روحانی بدون فرش قرمز

فرزانه آیینی | خبر‌نگار

4وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای تصدی وزارتخانه‌های صمت، کار، راه و اقتصاد دیروز رسما به مجلس معرفی شدند و حالا قرار است بعد از بررسی برنامه‌های آنها شنبه آینده با حضور رئیس‌جمهوری رأی اعتماد به آنها در دستورکار بهارستان قرار گیرد. مجلس یکشنبه پیش‌رو در 2نوبت صبح و بعدازظهر صلاحیت گزینه‌های روحانی برای تصدی وزارتخانه‌های مذکور را بررسی می‌کند و به گفته اکبر رنجبر‌زاده عضو هیأت‌رئیسه، مجلس بررسی صلاحیت وزرا را در زمان‌بندی‌های 90دقیقه‌ای انجام می‌دهد. به این معنا که موافقان، مخالفان، رئیس‌جمهور و خود وزیر یک‌ساعت‌ونیم فرصت دارند تا مجلس را در باب نظراتشان قانع کنند. روحانی دیروز در نامه‌ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس، محمد شریعتمداری، فرهاد دژپسند، رضا رحمانی و محمد اسلامی را به‌عنوان گزینه‌های پیشنهادی‌اش برای 4وزارتخانه بدون وزیر دولت یعنی کار، اقتصاد، صمت و راه و شهرسازی به نمایندگان معرفی کرد. وزرای کار و اقتصاد دولت دوازدهم در 17مرداد و 4شهریور‌ از سوی مجلس برکنار شدند؛ استعفای محمد شریعتمداری و عباس آخوندی از وزارتخانه‌های صمت و راه و شهر‌سازی‌ شنبه‌شب از سوی روحانی پذیرفته شد. با قرائت نامه روحانی به مجلس نمایندگان استقبال متفاوتی از وزرای پیشنهادی به عمل آوردند، فریادهای 2، 2 -در مخالفت- و فریادهای 4، 4 -در موافقت- با وزرا، برای دقایقی نظم نشست دیروز را به‌هم‌ریخت و فضایی را ایجاد کرد که تا پایان نشست دیروز رایزنی نمایندگان موافق و مخالف وزرای مذکور در قالب گعده‌های 3 تا 8نفره کاملا مشهود بود. تعیین تکلیف وزارتخانه‌های مذکور که قریب به 2‌ماه است امورشان به‌دلیل بحث ترمیم کابینه به نابسامانی می‌گذرد، بهانه گعده‌های غیررسمی نمایندگان برای تصمیم‌گیری در مورد وزرای پیشنهادی بود، گعده‌هایی که از جایگاه هیأت‌رئیسه تا راهروهای حاشیه صحن دیده می‌شد و قطعا در روزهای آینده بیشتر و پرتعداد‌تر در بین نمایندگان شکل خواهد گرفت تا روز یکشنبه رأیشان را در موافقت و مخالفت با گزینه‌های روحانی به گلدان‌های رأی بهارستان بیندازند. در کنار لابی‌ها، رایزنی‌ها و برگزاری جلسات وزرای پیشنهادی و معاونانشان با نمایندگان که ساعتی بعد از نشست علنی دیروز مجلس در محل کمیسیون‌ها و فراکسیون‌های مجلس کلید خورد، بررسی نگاه نمایندگان در مورد گزینه‌های مذکور سؤال مشترک خبرنگاران در راهروهای پارلمان از نمایندگان بود.

نگاه 3 نماینده فراکسیون سیاسی به 4وزیر پیشنهادی

اینکه نگاه مجلس به وزرای پیشنهادی چیست، کدام گزینه‌ها نظر مساعد مجلس را دارند و کدام گزینه‌ها مورد استقبال مجلس نیستند، محور مشترک سؤالات خبرنگاران از نمایندگان بود. هرچند نمایندگان با تأکید بر اینکه هنوز برنامه‌های وزرا ارائه نشده است و آنها فرصتی برای دفاع از عملکرد و برنامه‌هایشان نداشته‌اند همچنان در مورد 4گزینه در فضای شک و تردید به‌سر می‌برند اما نگاه و شناخت شخصی آنها از گزینه‌های مذکور متفاوت و جالب توجه بود.
جلال میرزایی، عضو فراکسیون امید با گلایه از عدم‌تعامل دولت با این فراکسیون برای معرفی وزرا گلایه کرد و گفت: انتظار فراکسیون امید به‌عنوان حامی دولت در مجلس برقراری حداقل تعامل در این زمینه بود.

او در مورد واکنش اولیه مجلس به فهرست وزرای پیشنهادی به همشهری گفت: من این ابراز مخالفت‌ها را خیلی جدی و ثابت نمی‌دانم؛ چراکه هنوز روند بررسی‌ها و شرح برنامه‌های وزرای پیشنهادی شروع نشده و مجلس دهم هم بارها نشان داده که به‌راحتی نظراتش را تعدیل کرده  و گاه خلاف نگاه اولیه‌ای که از خود بروز می‌دهد عمل می‌کند.

غلامعلی جعفر‌زاده ایمن‌آبادی، عضو فراکسیون مستقلین نیز در واکنش به فهرست پیشنهادی روحانی به همشهری گفت: توقع و انتظار مجلس معرفی وزرای توانمندتر و مدبر‌تر از سوی روحانی بود. ما انتظار داشتیم که دولت از چهرهای برجسته‌ای که در وزارتخانه‌هایش حضور دارند و کارآمدی‌شان را ثابت کرده‌اند استفاده کند نه اینکه به سمت گزینه‌هایی برود که در وزارتخانه‌هایی که برایشان درنظر گرفته شده است، کمترین تجربه‌ای ندارند.او با تأکید بر اینکه برای مجلس قابل پذیرش نیست که روحانی بعد از 6سال بگوید دستم در معرفی وزرا خالی بود، ادامه داد: این حرف اگر در 4سال اول ریاست‌جمهوری او گفته می‌شد قابل تامل بود. حسین نقوی حسینی، سخنگوی فراکسیون ولایی نیز با بیان اینکه فهرست پیشنهادی روحانی در حد انتظار مجلس نیست، به همشهری گفت: هرچند وزرا آنطور که باید و شاید نظر مجلس را جلب نکرده‌اند اما شریعتمداری و رحمانی راه دشواری را برای اخذ رأی اعتماد مجلس در پیش ندارند و با شرح برنامه‌هایشان به نمایندگان می‌توانند آنها را قانع کنند.

گزینه‌های خوش‌شانس و خاکستری روحانی

نگاه مجلس به وزرای پیشنهادی هنوز به پختگی و قوام مورد نیاز نرسیده است اما آنچه از نظرات اولیه نمایندگان در مورد آنها در راهروهای بهارستان برداشت می‌شود این است که در بین گزینه‌های روحانی رضا رحمانی، وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهور برای تصدی وزارت صمت را می‌توان خوش‌شانس‌ترین وزیر پیشنهادی او دانست، چراکه سابقه 2دوره نمایندگی او در مجالس هشتم و نهم و ریاست 2دوره‌ای‌اش بر کمیسیون صنایع ومعادن در جلب همراهی نمایندگان به او تأثیر بسزایی داشته است؛ هرچند برخی نمایندگان چون جلال میرزایی، نماینده ایلام معتقدند به‌واسطه معاونت صنایع رحمانی در زمان وزارت شریعتمداری بر صمت هر انتقادی که متوجه کارآمدی شریعتمداری باشد متوجه او هم می‌شود و او نشان داده که توان مدیریت این وزارتخانه را ندارد. محمد شریعتمداری وزیر سابق صمت که حالا باید برای جذب رأی اعتماد نمایندگان برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تلاش کند، چهره‌ای شناخته‌شده است که برخی نمایندگان چون عبدالحمید خدری، زهرا سعیدی و شهباز حسن‌پور نمایندگان بوشهر، اصفهان و کرمان معتقدند تلاش‌های بدون حد او برای حل مشکلات در زمان وزارت صمت و پیش از آن در جایگاه معاون اجرایی رئیس‌جمهور جای تقدیر دارد.

شریعتمداری مدیری کاردان و صاحب فن مدیریتی است، اما عدم‌حضور بموقع در زمان انتقادات نمایندگان به وزارت صمت در اوایل سال‌جاری، مجلس را از او دلخور کرده و او در جلب رضایت مجدد نمایندگان روزهای پرکاری را در پیش دارد.  فرهاد دژپسند، وزیر پیشنهادی روحانی برای تصدی وزارت اقتصاد اما گزینه‌ای است که نگاه مجلس به او عیان نیست و جمع کوچکی او را می‌شناسند و حمایتش می‌کنند. اکثر نمایندگان نگاه خاکستری به او دارند؛ این نگاه خاکستری چنان است که نمایندگان در بیان صلاحیت او برای تصدی وزارت اقتصاد ترجیح دادند بدون ذکر نام مصاحبه کنند.  در بین 4گزینه شرایط اسلامی برای جلب رأی مجلس از 3گزینه دیگر دشوار‌تر است. عدم‌شناخت نمایندگان از او و بی‌ارتباط بودن سوابق اجرایی‌اش با وزارت راه و شهر‌سازی‌ نکاتی است که مخالفان او چون جعفر‌زاده ایمن‌آبادی و عبدالحمید خدری با تأکید بر آن مسیر جذب رأی اعتماد مجلس برای او را دشوار می‌دانند. به هر روی تا موعد بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی 5روز زمان مانده و قطعا رایزنی‌ها و لابی‌های وزرای پیشنهادی با نمایندگان در تغییر این نگاه مؤثر است، به همین دلیل باید منتظر ماند و دید فراکسیون‌های سیاسی مجلس در آخرین روزهای مهلت وزرا برای چانه‌زنی با نمایندگان چه تصمیمی خواهند گرفت تا بر اساس آن بتوان رأی اعتماد مجلس در شنبه پیش‌رو را قضاوت کرد.

از کارمندی تا صدارت


رضا رحمانی پیش از معرفی به‌عنوان گزینه پیشنهادی روحانی برای تصدی وزارت صنعت و معدن، قائم‌مقام این وزارتخانه در امور تولید‌ بوده است. او متولد ۱۳۴۵ در شهر تبریز و دارای مدرک دکتری در رشته مدیریت استراتژیک است. رحمانی در دوره‌های هفتم، هشتم و نهم از شهر تبریز به مجلس راه پیداکرده بود. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در دوره نهم مجلس شورای اسلامی، ریاست کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت. رحمانی پیش از نمایندگی در مجلس، مدیرعامل شرکت آلومینیوم المهدی، همچنین مدیرکل بازرسی و مدیرکل اداری مالی استانداری آذربایجان شرقی بود. او در مقطعی هم کارمند وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده است.

متخصص هوانوردی در راه وزارت راه


محمد اسلامی که از آبان96 استاندار مازندران بوده، گزینه پیشنهادی رئیس‌جمهور برای تصدی وزارت راه است. او دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه دیترویت میشیگان آمریکا در مقطع کارشناسی و کارشناس ارشد راه و ساختمان از دانشگاه تولیدو اوهایو آمریکاست و در سال 1383نیز مدرک MBA مدیریت جهانی هوانوردی مشترک را از دانشگاه رویال رودز کانادا و دانشگاه شریف دریافت کرده است. معاون مهندسی و طرح‌های توسعه سازمان صنایع دفاع بزرگ، مدیرعامل شرکت هواپیماسازی، قائم‌مقام سازمان صنایع هوافضا، رئیس مؤسسه تحقیقاتی صنایع دفاعی و معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع از دیگر سمت‌های محمد اسلامی بوده است.

اسباب‌کشی به سمت خیابان آزادی


محمد شریعتمداری، وزیر مستعفی صنعت، معدن و تجارت است که از مدت‌ها قبل زمزمه تغییرش به گوش می‌رسید و حالا به‌عنوان وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شده است. او در دولت نخست روحانی معاون اجرایی بود، شریعتمداری در سال1363 به‌عنوان قائم‌مقام معاون نخست‌وزیر در دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری فعالیت کرده و در دولت نخست آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به‌عنوان قائم‌مقام وزیر بازرگانی و معاون وزارت بازرگانی حضور داشت. او  از سال 1373تا 1376ریاست ستاد اجرایی فرمان امام(ره) را عهده‌دار بود. شریعتمداری در دولت خاتمی به‌عنوان وزیر بازرگانی به مجلس معرفی و موفق به اخذ رأی اعتماد شد.

کارشناس رشد اقتصادی


فرهاد دژپسند، وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهور برای تصدی وزارتخانه‌ای است که از 2 ‌ماه قبل و با برکناری مسعود کرباسیان توسط مجلس در بلاتکلیفی به سر می‌برد. دژپسند معاون وزیر اقتصاد بوده و مدتی هم معاون محمدباقر نوبخت در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بوده و به همین دلیل برخی نوبخت را معرف دژ‌پسند دانسته‌اند درحالی‌که گفته می‌شود طیب‌نیا وزیر اسبق اقتصاد معرف او به روحانی بوده است. دژ‌پسند دکتری اقتصاد بین‌الملل دارد و آخرین سمتش ریاست مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور بوده است. موضوع رساله دکتری دژ‌پسند «عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی ایران با تأکید بر نقش شاخص‌های توسعه انسانی» بوده است.