اصلاح‌طلبان و اصولگرایان با 2 ایده انتخابات رقابتی و نظام دوپارلمانی برای گذر از مشکلات سیاسی به میدان آمده‌اند
احزاب قوی، پیش‌نیاز نظام پارلمانی
غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام: به جای اینکه هر 2سال شاهد برگزاری یک انتخابات باشیم، با حذف انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر، هر 4سال انتخابات پارلمان را خواهیم داشت
به‌رغم تأکید اصلاح‌طلبان بر بازشدن فضای انتخابات که مکررا در موضع‌گیری‌های رسانه‌ای و در نطق جمعی از نمایندگان عضو فراکسیون امید بهارستان همچون پروانه سلحشوری و غلامرضا حیدری به گوش می‌رسد، اصولگرایان با ایده نظام پارلمانی که تصمیمات مدیریتی را به 2حزب فراگیر واگذار می‌کند به مصاف آنها آمده‌اند. در همین راستا با غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که از مدافعان این تغییر ساختار است، گفت‌وگوی اجمالی داشته‌ایم که در پی می‌آید.
اخیراً درباره بحث تغییر ساختار نظام سیاسی کشور صحبت کرده‌اید و از تغییر نظام به سمت نظام پارلمانی سخن گفته‌اید. اساس طرح این ایده چیست؟
آنچه در گفت‌وگوی ما مطرح شده براساس سخنان مقام معظم رهبری در سفر 7سال پیش به کرمانشاه است.به‌دنبال سخنان رهبری این بحث مطرح شد که مزایا و معایب ساختار سیاسی کشور چیست و چگونه می‌توان برای رفع آن گام برداشت. در این بین ایده نظام پارلمانی ایده‌ای است که به واسطه پررنگ شدن نقش مردم در تصمیم‌گیری‌ها و فعال شدن احزاب قابل تامل است. در ایده نظام پارلمانی که قطعا جای بحث و بررسی فراوانی دارد مردم در تصمیم‌گیری‌ها نقش بیشتری بازی می‌کنند و حضورشان در انتخابات تعیین‌کننده‌تر خواهد بود.در کشور ما مردم نمایندگان پارلمان یا همان مجلس شورای اسلامی و رئیس‌جمهور را با رأی مستقیم خودشان انتخاب می‌کنند. اگرچه نظارتی بر روند اقدامات پارلمان نیست اما رئیس‌جمهور می‌تواند درصورت لزوم از سوی نمایندگان مجلس استیضاح و حتی عزل بشود. درکشورهای دیگر اما الگوی مدیریتی دیگری وجود دارد و آن الگوی نظام پارلمانی تمام است؛ به این معنا که پارلمانی که با رأی مردم تشکیل می‌شود مأمور انتخاب رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر است و این پارلمان اصالت و رای خود را از مردم می‌گیرد .
پیش از اصلاح قانون اساسی، الگوی ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران هم بر همین اساس بود. ایده مشخص برای تغییر ساختار سیاسی کشور که شما از آن سخن گفته‌اید، چیست؟
اگر بخواهیم نظام نیمه‌ریاستی و نیمه‌پارلمانی که بر کشور حاکم است را به سمت نظام پارلمانی – یک پارلمانی یا دو پارلمانی - پیش ببریم باید اصلاح قانون اساسی صورت بگیرد و آنچه ضروری می‌نماید ایجاد احزاب فراگیر است؛ چراکه شکل‌گیری پارلمان‌ها در پی حضور احزاب توانا، قدرتمند و صاحب‌نظر است و درواقع این احزاب هستند که مردم را نمایندگی می‌کنند و مجلس به‌صورت چندحزبی اداره خواهد شد. آن وقت همان احزاب نخست‌وزیر را پیشنهاد خواهند داد و نخست‌وزیری اختیارات اجرایی را در دست خواهد گرفت که نمایندگان احزاب به او رأی داده باشند؛ البته من موافق دوپارلمانی هم هستم؛ یعنی یک پارلمان عام باشد و یک پارلمان علما یا مجلس سنا (همان عنوانی که در کشور قبل از پیروزی انقلاب وجود داشت). داشتن پارلمان عام حلقه ارتباطی حاکمیت با مردم است و سبب ارتقای آن می‌شود و مجلس سنا که نمایندگان و نخبگان احزاب در آن حاضر می‌شوند، سبب ارتقای سطح مدیریتی کشور خواهد شد و در مجموع حسن این تغییر ساختار می‌تواند این باشد که نخبگان بیشتری از احزاب متعددی در عرصه مدیریتی نقش‌آفرین می‌شوند.
آیا نظام دوپارلمانی که از آن سخن می‌گویید سبب حذف جایگاه ریاست‌جمهوری خواهد شد و این جایگاه در حد تشریفاتی سال‌های اول انقلاب هم نخواهد بود؟
بله، در ایده پارلمانی که مطرح است، جایگاه رئیس‌جمهوری می‌تواند کاملا حذف شود؛ البته من بر این باورم که تشکیل کارگروهی در این زمینه می‌تواند مؤثر‌تر باشد و تغییر اصلاح ساختار را کارشناسانه دنبال کند و همه ایده‌ها و نظراتی که در این‌باره مطرح می‌شود را بررسی کرده و بهترین‌ها را انتخاب کند.
درباره تغییر نظام ریاستی به پارلمانی ارجاعی از سوی مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت گرفته است؟
از طرف ایشان نیامده اما به فکر خود ما این مسائل رسیده است. نگاه‌ها به این بحث یک نگاه ملی است و مباحث جناحی در آن مطرح نیست.
نگاه مجمع به این ایده چیست؟
مجمع به اینگونه مسائل بنا به ارجاع مقام معظم رهبری ورود می‌کند.
بررسی این ایده در سطح کارشناسانه در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح نشده است؟
خیر، این بحث زمانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی قرار خواهد گرفت که به‌صورت رسمی از سوی مقام معظم رهبری به مجمع ماموریت بررسی واگذار شود؛ البته نقش اصلی در این زمینه بر عهده شورای بازنگری قانون اساسی است.
طرح همزمان ایده نظام دوپارلمانی از سوی برخی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام ازجمله محمدرضا باهنر این تصور را تداعی می‌کند که هماهنگی برای رسانه‌ای شدن این بحث از جانب مجمع تشخیص مصلحتی‌ها صورت گرفته است.
خیر، این امر که من یا آقای باهنر در این‌باره اعلام نظر کنیم، کاملا اتفاقی است و فکر می‌کنم بیشتر متوجه جنس سؤالات رسانه‌هاست. طرح این ایده خوب است و اعلام نظر موافقان یا مخالفان آن می‌تواند سبب پخته‌تر شدن بحث شود؛ چراکه گذر از یک ساختار سیاسی به ساختار سیاسی دیگر نیازمند برنامه‌ریزی مقدماتی، میان‌مدت و بلندمدت است.
مزایای تغییر نظام نیمه‌ریاستی – نیمه‌پارلمانی به نظام کاملا پارلمانی چه خواهد بود؟
شاخص‌ترین مزیت‌ها می‌تواند کاهش تعداد انتخاباتی باشد که ما برگزار می‌کنیم و به جای اینکه ما هر 2سال شاهد برگزاری یک انتخابات باشیم، با حذف انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر، ما هر 4سال برگزاری انتخابات پارلمان را خواهیم داشت.
فکر می‌کنید تأکید نظام پارلمانی بر احزاب فراگیر است و در جای خالی احزاب فراگیر این تغییر ساختار مفید خواهد بود؟
درست است و انصافا ما برای رفتن به سوی نظام پارلمانی نیازمند داشتن حداقل 2 حزب قوی هستیم؛ احزابی که باید نسبت به قانون اساسی قسم بخورند و خط‌قرمزهای نظام را رعایت کنند و اگر تخلف کردند براساس رسیدگی قضایی ممکن است منحل هم شوند.
در همینه زمینه :
