کامیون‌های پابرهنه

قحطی لاستیک، کامیون‌ها را زمینگیر کرد. آنگونه که رانندگان خودروهای سنگین در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرده‌اند، قیمت هر جفت لاستیک ایرانی کامیون از 2میلیون تومان در اواخر سال قبل به 7میلیون تومان رسیده و نکته اینجاست که با همین قیمت‌ها نیز لاستیک در بازار وجود ندارد. در این شرایط، کامیون‌داران بالاجبار دست از کار کشیده‌اند و اعتصابی ناخواسته را رقم زده‌اند.

به گزارش همشهری، اوایل خردادماه سال‌جاری بود که کامیون‌داران در اعتراض به پایین‌بودن کرایه، بی‌قانونی باربری‌ها، رشد بی‌رویه هزینه‌ها و مشکلات معیشتی و بیمه‌ای دست به اعتصاب گسترده زدند و نمایندگان آنها برای رفع مشکلات با دولت و متولیان حوزه حمل‌ونقل وارد چانه‌زنی شدند. درنهایت دولت با افزایش 20درصدی کرایه حمل به‌صورت میانگین موافقت کرد و وعده داد ضمن تخصیص لاستیک با نرخ دولتی، امور مربوط به بیمه، تخصیص بار و پرداخت حق کمیسیون باربری‌ها را نیز اصلاح کند. همچنین سازمان راهداری ایجاد نظام محاسبه تعرفه حمل کالا براساس تن‌کیلومتر را در دستور کار قرار داد تا یکی دیگر از مطالبات رانندگان درخصوص ایجاد عدالت نسبی در حوزه تعرفه حمل کالا توسط ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای را محقق کند. حالا اما، 4‌ماه از اعتصاب کامیون‌داران می‌گذرد و این‌بار کامیون‌داران ناخواسته اعتصابی را رقم زده‌اند که نشان می‌دهد برخی ‌وعده‌های مسئولان برای رفع مشکلات آنها محقق نشده است.

ابراهیم میری، راننده کامیون در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: پس از اعتصاب خردادماه، دولت توزیع تایر به نرخ مصوب را آغاز کرد که هم زمان آن بسیار محدود بود و هم سوءاستفاده‌های زیادی در آن اتفاق افتاد که ازجمله آنها می‌توان به فروش لاستیک‌های تاریخ گذشته و چندساله اشاره کرد. او می‌افزاید: هر جفت لاستیک نخی ایرانی برای کامیون که در زمستان پارسال 2میلیون تومان بود، در توزیع دولتی 2میلیون و 800هزار تومان به راننده فروخته شد که برخی از آنها تاریخ گذشته بودند و تاریخ آنها پاک شده بود. به گفته او، فعلا قیمت یک جفت لاستیک ایرانی برای کامیون به 7میلیون تومان رسیده که نسبت به کرایه حمل، خرید آنها صرفه اقتصادی ندارد و کامیون‌داران حتی اگر بخواهند هم نمی‌توانند به جاده برگردند. میری البته وفای به عهد وزارت کار در اصلاح حق بیمه پرداختی رانندگان را نیز قبول دارد و می‌گوید: حق بیمه رانندگان که قرار بود از 200هزار تومان به 400هزار تومان افزایش یابد، اصلاح شد و حالا رانندگان ماهانه 230هزار تومان بابت حق بیمه می‌پردازند اما در حوزه بیمه تکمیلی رانندگان، فقط ثبت‌نام اولیه انجام شده و خبر دیگری از این بیمه نیست.

یک جفت لاستیک 15میلیون

علی عباسی، راننده تریلر نیز دلیل اعتصاب کامیون‌داران را نبود لاستیک اعلام می‌کند و به همشهری می‌گوید: یک جفت لاستیک سیمی تریلر از زمستان پارسال سه‌برابر شده و به 15میلیون تومان رسیده است درحالی‌که کسب‌وکار کامیون‌داری هیچ بهبودی نداشته است. عباسی با اشاره به اینکه دیگر هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودروهای سنگین هم دو تا سه برابر شده، می‌افزاید: با این قیمت‌ها، یک تریلر 16چرخ فقط 120میلیون تومان لاستیک نیاز دارد و هر بار تعمیر موتور آن‌هم تا 70میلیون تومان هزینه دارد اما درآمد ماهانه آن کمتر از 5میلیون تومان است. به عقیده او، وقتی درآمد یک سال یک تریلر یک میلیارد تومانی فقط خرج لاستیک آن باشد، حکم عقل این است که راننده اصلا پشت فرمانش ننشیند.

دولت در مصوبه اخیر خود مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی لاستیک خودروهای سنگین و اتوبوسی را از 25درصد به 5درصد کاهش داده است اما رانندگان معتقدند این اقدام تأثیر چندانی در تعدیل هزینه‌هایشان ندارد.

باربری‌ها سربه‌راه نشدند

در اعتصاب قبلی کامیون‌داران، یکی از مواردی که مورد اعتراض قرار گرفت، خودکامگی باربری‌ها در محاسبه و دریافت حق کمیسیون بود که عاقبت بنا شد سازمان راهداری ضمن کنترل دریافت حق کمیسیون، با باربری‌های متخلف نیز برخورد کند اما آنگونه که رانندگان به همشهری گفته‌اند، تخلفات باربری‌ها تمامی ندارد و دوباره بار را در ازای دریافت کمیسیون‌های نجومی به رانندگان تخصیص می‌دهند. در دوره اعتصاب قبلی رانندگان، یکی از کامیون‌داران از تخلفات یک باربری در زرند کرمان خبر داده بود که به‌صورت انحصاری مدیریت بار معادن و کارخانه‌های سنگ‌آهن منطقه را در اختیار گرفته است. پس از توافق سازمان راهداری و نمایندگان کامیون‌داران برای ساماندهی دریافت حق کمیسیون، پیگیری‌های همشهری از سربه‌راه شدن این باربری حکایت داشت اما دوباره آنگونه که برخی کامیون‌داران به خبرنگار همشهری اطلاع داده‌اند، این باربری دوباره روال قبلی را در پیش گرفته و گاه حق کمیسیونی معادل 30درصد کل کرایه را از رانندگان دریافت می‌کند. خبرها حاکی از این است که در دیگر باربری‌ها نیز اوضاع چندان مساعد نیست و تخلفات آنها همچنان ادامه دارد.

   سرنوشت محاسبه کرایه براساس تن‌کیلومتر

در شرایطی که کامیون‌داران معتقدند افزایش 20درصدی کرایه‌ها‌ در سایه تخلفات باربری‌ها و افزایش هزینه‌ها بی‌اثر شده است، سازمان راهداری از تصویب کلیات طرح محاسبه تعرفه حمل براساس تن‌کیلومتر خبر داده است؛ فرایندی که اگر اجرایی شود، احتمالا کرایه حمل بار عادلانه‌تر تعیین خواهد شد و لااقل در بحث تعیین کرایه ظلمی به کامیون‌داران تحمیل نمی‌شود. فرامرز مداح، عضو هیأت مدیره سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای می‌گوید: به‌دنبال طرح مطالبات رانندگان درخصوص ایجاد عدالت نسبی در حوزه تعرفه حمل کالا، شاخص‌های اولیه تعیین نرخ حمل جاده‌ای براساس تن‌کیلومتر احصا شده و با تأیید معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی در ریل تصویب قرار گرفته است.