بیان تحلیلی تاریخ عاشورا برای نسل امروز

طیبه توکلی|  عضو هیأت علمی جامعه الزهرا(س):

تاریخ کربلا وسعتی به اندازه همه دنیا و تاریخ بشر دارد؛ چون حاوی بارزترین و شاخص‌ترین نبرد حق و باطل در روزی ماندگار به نام عاشوراست. از این منظر باید در کنار توجه به بُعد عاطفه و مرثیه عاشورا که بس لازم و ضروری است، نگاهی تاریخی و تحلیلی به چرایی و چگونگی وقوع آن داشته باشیم. به تعبیر مقام معظم رهبری باید از مشاهده صحنه عاشورا، درس عبرت گرفت. اگر نه در ادامه راه و به‌ویژه بحث حمایت از جبهه حق و مقابله با جبهه باطل، دچار مشکل می‌شویم. در جامعۀ ما از نگاه دقیق و عالمانه به تاریخ عاشورا و به خصوص تبیین این موضوع به زبان قابل فهم برای عامه مردم و نسل جوان تا حدودی غفلت شده است.

زیرا توجه به عاشورا بیشتر ناظر به مقتل‌خوانی و بیان مصائب شده است. در حالی که تاریخ کربلا و عاشورا حاوی نکات بسیار مهم و در عین حال ظریفی است که شیعیان و محبان سیدالشهدا(ع) باید به آن‌ها توجه کنند. بیان مصیبت‌ها و تقویت بُعد احساسی و عاطفی برای ماندگاری پیام عاشورا و مظلومیت اهل‌بیت(ع) کاملاً ضروری است. خواسته علما و مراجع عظام و به خصوص رهبر معظم انقلاب این است که مراسم عزاداری و روضه‌خوانی سال به سال باید باشکوه‌تر برگزار شود، اما در کنار آن ما باید روی منبرها و محافل حسینی به‌ویژه در دهه اول محرم، تاریخ مستند و تحلیلی عاشورا را نیز برای نوجوانان و جوانان بیان کنیم که اگر این کار را نکنیم برخی ممکن است در آن تحریف و تشکیک ایجاد کنند. 

توجه به این مهم از سویی در تربیت نیز اهمیت دارد. چون تاریخ عاشورا واجد مؤلفه‌های کلیدی ناظر به رشد و تحول معنوی و تربیتی در انسان‌های شیفته این فرهنگ ناب است؛ برای مثال توجه به ابعاد مختلف خطبه حضرت زینب(س) در کوفه و شام و این‌که چگونه این بانوی بزرگوار در اوج مظلومیت و مصیبت توانست با شجاعت از مکتب عاشورا دفاع کند و پیام تاریخی کربلاییان را به گوش دنیا برساند، نشان می‌دهد یک نظام تربیتی اسلامی چگونه می‌تواند به یک زن اقتدار و عظمتی دهد که به تعبیر زیبای شاعرانه، «کربلا در کربلا می‌ماند، اگر زینب نبود.»

 مهم این‌که واقعه کربلا حقیقتی است که ظرفیت تلفیق و تجمیع عقلانیت و عواطف انسانی را دارد. مهم است که مکتب سیدالشهدا(ع) به شیوه‌ای صحیح، عقلانی و علمی برای جامعه تبیین شود. در عین حال باید به بعد عاطفی آن نیز عنایتی ویژه داشت و از هر بهانه برای بیان مصائب آل‌الله بهره برد. اگر این گونه شد، به یقین و در پرتو عنایت الهی و به برکت نام امام حسین(ع) خواهیم توانست اهداف متعالی دین را در زمینه رشد و شکوفایی دنیوی و اُخروی بشر محقق کنیم تا خدمتی هر چند ناچیز به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله(ع) به‌جا آوریم.