شمارش معکوس برای آغاز نبرد ادلب
با پایان تدریجی بحران سوریه و بازپسگیری شهرهای بزرگی همچون حلب، دیرالزور، درعا و... حالا نوبت به آخرین پایگاه معارضین دولت بشار اسد رسیده است؛ ادلب. گروههای مسلح مخالف سوریه و حامیان منطقهای و بینالمللی آنها از سال 2015و بعد از آغاز روند پیشرویهای ارتش سوریه، ادلب را بهعنوان امنترین پایگاه معارضین و آخرین سنگر در برابر دولت مرکزی سوریه در نظر گرفتند؛ بر این اساس روند مهاجرت شبهنظامیان و خانوادههایشان از شهرهایی که توسط ارتش باز پسگرفته میشد به ادلب طراحی شد.
زرادخانه جنگهای شهری
از سوی دیگر، نیروهای مستقر در این شهر شمالی سوریه با استفاده از عدمنظارت ترکیه بر مرزها، طی 3سال گذشته به زرادخانه قابل توجهی از تسلیحات کاربردی در جنگهای شهری، بهویژه موشکهای کوتاهبرد و همچنین پهپادهای نظامی دسترسی پیدا کردهاند. برای حفظ امنیت ادلب در مقابل پیشرویهای ارتش به این اقدامات نیز بسنده نشد و سرانجام با فشارهای آمریکا و نقشآفرینی اساسی ترکیه، این استان شمالی سوریه به چهارمین و آخرین منطقه کاهش تنش توافقهای آستانه تبدیل شد؛ مناطقی که امکان درگیری نظامی از سوی روسیه، ایران یا ترکیه در آنها وجود ندارد. با وجود این، یک گره کور، کار حامیان معارضین مستقر در ادلب را سخت کرده است؛ حضور گسترده هیأت تحریرالشام. این گروه، در حقیقت همان جبهه النصره سابق (شاخه سوری القاعده) است که بعد از شکست در مناطق شمالی سوریه، از جمله حلب، حماه، حمص و... بهطور کامل در ادلب موضعگیری کرد. تحریرالشام بهدلیل علنی بودن ارتباطش با القاعده، از سوی تمام کشورها به اتفاق، گروهی تروریستی شناخته شده و بهعنوان بخشی از توافق آستانه بهشمار نمیرود و نظام سوریه و دولت روسیه دقیقا با تکیه بر همین استدلال، برای حمله نظامی به ادلب آماده شدهاند.
10هزار نیروی نظامی در میان 5/1میلیون غیرنظامی
در این زمینه، سرگئی لاوروف در ادامه اظهارات مقامات دولت روسیه مبنی بر ضرورت استفاده از راهحل نظامی برای ادلب، هفته گذشته گفت: باید یکبار برای همیشه، پناهگاه تروریستها در شمال سوریه را از بین برد. از سوی دیگر، ولید معلم، وزیر خارجه کهنهکار دولت سوریه که به همین منظور به مسکو سفر کرده بود نیز تأکید کرد: برای پایان تروریسم در ادلب، هر هزینهای که لازم باشد پرداخت خواهیم کرد. این در حالی است که حتی استفان دیمیستورا- نماینده سازمان ملل در پرونده سوریه- که معمولا نسبت به هرگونه عملیات نظامی بزرگ در این کشور مواضع انتقادی دارد، گفت: در ادلب نزدیک به 10هزار نیروی نظامی مستقر است که هیچکس درباره تروریست بودن آنها تردیدی ندارد و باید از بین بروند. اگرچه او سخنان خود را اینگونه تکمیل کرد: هیچ واقعیتی نمیتواند بهعنوان توجیهی برای حمله به مناطقی که غیرنظامیان نیز در آن زندگی میکنند مورد استفاده قرار بگیرد و پیش از هرگونه اقدام نظامی در ادلب، باید ابتدا گذرگاهی برای خروج غیرنظامیان تأمین شود. این اظهارات دیمیستورا از سوی معارضین بهشدت مورد انتقاد قرار گرفته و بهعنوان مقدمهچینی برای آغاز حمله نظامی بزرگ به ادلب ارزیابی شده است. ادلب حدود 5/1میلیون نفر جمعیت دارد.
اما تمام اینها در حالی صورت میگیرد که طرف مقابل، طی هفتههای گذشته بارها نسبت به استفاده از تسلیحات شیمیایی در نبرد ادلب هشدار داده است. هدرنائورت- سخنگوی دولت آمریکا- هفته گذشته هشدار داد واشنگتن و متحدانش به هرگونه استفاده از تسلیحات شیمیایی در ادلب سوریه به سرعت واکنش نشان خواهد داد. این هشدار، با حرکت ناوگان نیروی دریایی آمریکا به سوی سواحل سوریه در دریای مدیترانه همراه بوده است؛امری که گفته میشود آمادهباش نیرویهای نظامی روسی مستقر در منطقه و همچنین ارتش سوریه را بهدنبال داشته است. شبکه المیادین در گزارشی که روز جمعه منتشر کرد، با اشاره به این تحولات نوشته است: بهنظر میرسد سناریوی شعیرات در حال تکرار است و آمریکا باز هم با استفاده از نیروهای القاعده و کلاهسفیدها، بهدنبال صحنهسازی است تا بهانه لازم برای حملهای دیگر را به سوریه پیدا کند.
نقشه نبرد
براساس اطلاعاتی که در رسانههای مختلف، از جمله رویترز و الجزیره منتشر شده، نیروهای ارتش سوریه و متحدانش، در مرحله اول نبرد تنها قصد پیشروی در جبهههای جنوبی و جنوب غربی ادلب را دارند و بر این اساس، احتمالا در آینده نزدیک خبری از آغاز جنگ بر سر شهر ادلب نخواهد بود. این گمانهزنیها با توجه به حضور تعداد بالای غیرنظامیان در این شهر، تمرکز نیروهای جهادی در مناطق مسکونی و همچنین تلاشهای گسترده ترکیه برای انحلال تحریرالشام در ادلب، منطقی بهنظر میرسد.