استفاده از لقاح مصنوعی برای تکثیر یوزپلنگ آسیایی

مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه براساس پایش‌های 16سال گذشته تنها 48یوزپلنگ آسیایی شناسایی شده است، از تمرکز سازمان بر تکثیر و پرورش یوز در اسارت با استفاده از روش‌های مصنوعی خبر داد. مجید خرازیان مقدم همزمان با روز ملی یوزپلنگ(نهم شهریور) در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد آخرین آمارها از تعداد یوزپلنگ آسیایی که تنها بازماندگان آن در ایران وجود دارد، گفت: سرشماری دقیقی در مورد یوزها وجود ندارد و هر کسی که چنین ادعایی داشته باشد غلط است. چون زیستگاه یوز در کشور بیش از 12میلیون هکتار است. اما برای سرشماری کارشناسانه تنها اقدام انجام شده این است که طی 16سال اخیر، از طریق پروژه بین‌المللی یوز 48فرد یوز در کشور شناسایی شده است.

وی روش‌های تخمینی را نادرست عنوان کرد و افزود: دقیق‌ترین روش تکنیک خال‌شناسی (نقش و نگارهای روی بدن یوز) است که با کمک دوربین‌های تله‌ای و عکس‌ها انجام می‌شود. طی این سال‌ها تعدادی از این 48یوز شناسایی شده مرده‌اند و تعدادی هم زاد و ‌ولد کرده‌اند. مدیرکل دفتر تنوع زیستی  وحیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره آخرین وضعیت پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی هم گفت: پیش‌نویس فاز سوم پروژه بین‌المللی یوز بعد از برگزاری جلسه کمیته تخصصی با حضور بخش‌های مختلف معاونت طبیعی ازجمله دفتر حیات وحش، پروژه بین‌المللی یوز و کارشناسان بخش پستانداران نهایی شده و به‌زودی بین سازمان حفاظت محیط‌زیست و برنامه عمران ملل متحد مبادله خواهد شد. خرازیان مقدم با اشاره به پنج‌ساله بودن پروژه بین‌المللی یوز در فاز سوم تصریح کرد: این پروژه یک برنامه کامل است و با توجه به شرایط فعلی یوزپلنگ، پاسخگوی نیازها خواهد بود. نکته متمایز فاز سوم پروژه بین‌المللی یوز در این است که گرچه مشابه فازهای قبلی، حفاظت از یوز در زیستگاه اولویت اول است اما بحث تکثیر و پرورش یوز در اسارت و مطالعات آن مورد توجه قرار می‌گیرد تا بتوانیم در فازهای بعدی امکان‌سنجی رهاسازی و معرفی توله را به زیستگاه داشته باشیم چون در موقعیت کنونی باید برای هر فرد یوز به‌طور جداگانه برنامه داشته باشیم.

وی با اشاره به جلب همکاری سمن‌ها در اجرای پروژه بین‌المللی یوزپلنگ آسیایی تصریح کرد: در تهیه پیش‌نویس به‌طور موردی از سمن‌ها نظرخواهی شده است.
این مقام مسئول در سازمان محیط‌زیست یادآورشد: بخشی از منابع مالی مورد نیاز این پروژه توسط برنامه عمران ملل متحد و بخشی هم توسط سازمان محیط‌زیست تامین می‌شود. پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درصورت تمدید، بازوی کمکی سازمان محیط‌زیست در این موضوع خواهد بود. خرازیان مقدم تصریح کرد: وظیفه سازمان محیط‌زیست این است که تحت هر شرایطی چه پروژه بین‌المللی باشد و چه نباشد برای حفاظت از یوز به‌عنوان مهم‌ترین گربه‌سان کشور تلاش کند و برنامه داشته باشد. هم‌اکنون هم بحث پایش و تکثیر یوز را با جدیت دنبال می‌کنیم. برای مثال در روزهای آینده یک قرارداد بین معاونت محیط‌زیست طبیعی و پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار امضا می‌شود که بحث تکثیر در اسارت یوز را با استفاده‌ از روش‌های مصنوعی دنبال می‌کند. چون در 3سال گذشته موفق به گرفتن توله از کوشکی و دلبر (2قلاده یوز نگهداری شده در پارک پردیسان) به روش طبیعی نشدیم؛ قصد داریم با استفاده از ظرفیت ملی و درصورت نیاز متخصصان بین‌المللی تکثیر در اسارت یوز را با روش‌هایی مثل لقاح مصنوعی انجام دهیم و امیدوارم که در گرفتن موالید موفق عمل کنیم.