گویش چالمیدونی از کجا آمده؟
امروزه اگر کسی جمله یا کلمهای را که از اخلاق و ادب به دور باشد بهکار ببرد یا گستاخانه شروع به پرخاشگری و فحاشی کند به او میگویند چرا چالهمیدانی صحبت میکنی یا چرا مثل چالهمیدانیها رفتار میکنی؟ برای اینکه بفهمیم چاله میدان کجاست و چالهمیدانیها از کجا آمدهاند سراغ تهرانشناسان میرویم و دل به روزگار پیشین میدهیم تا با گودهای تهران و ساکنان آن بیشتر آشنا شویم.
نصرالله حدادی، تهرانشناس، درباره گودهای تهران و چالمیدان میگوید: «یکی از محلههای قدیمی تهران چالهمیدان در جنوبشرقی تهران در محدوده حصار طهماسبی بوده است. زمینهای این محدوده که برای خشتزنی و تهیه آجرخاکبرداری شده بود، صاحب نداشت. افرادی که به تهران کوچ کرده بودند این زمینها را تصاحب میکردند.»
تهران از زمان شاه تهماسب صفوی تا روزگار ناصرالدین شاه قاجار، 5 محله به نامهای ارگ، عودلاجان، سنگلج، بازار و چالمیدان داشت. براساس شواهد تاریخی، محله چالمیدان جایی برای مردم پاییندستی مانند نوکران، کولیها و بیخانمانان، سربازها و توپچیها شناخته میشد. معرکهگیران، مطربها، دلقکها، ماماهای قدیمی و حجامتگران، همگی در محله چالمیدان زندگی میکردند.
چالمیدانیها به خشونت و رفتارهای تند اجتماعی گرایش داشتند و هنجارشکن بودند. در این محله، چندان نشانههایی از آداب شهری و شهرنشینی دیده نمیشد و ساکنانش به قانونهای دولتی سرفرود نمیآوردند. در آنجا همواره زد و خوردها، اختلافات خانوادگی و مالی، دزدی و درگیری مالک و مستأجر رواج داشت. پس از سنگلج، بدمستیها، قماربازیها و لوطیگریها در چالمیدان بیشترین آمار را داشت. در این فضا، رفتارهایی خشونتآمیز و گفتارهای توهینآمیز توأم با ناسزا طبیعی بود.
