پشت پرده قاچاق داروی ایرانی

گروه تندرستی 

وفور داروهای قاچاق‌شده از ایران در کشورهای همسایه صدای مقامات بلندپایه کشور را هم درآورده است و  محمدرضا‌عارف، معاون رئیس‌جمهور، این مسئله را «آفت» و مشکلی جدی خوانده که باید رفع شود. مجموعه‌ای از دلایل باعث بروز این وضعیت می‌شود که رسیدگی به تک تک آنها می‌تواند جلوی اتلاف منابع کشور را بگیرد. دکتر مجتبی بوربور، نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو در این‌باره به همشهری گفته است که ارزان بودن داروی ایرانی عمده‌ترین دلیل قاچاق آن است.

چرا داروی ایرانی قاچاق می‌شود؟
این شرایط به چند دلیل ایجاد می‌شود؛ اول اینکه هنوز هم قیمت داروی ایرانی به‌خاطر سوبسیدهای آشکار و پنهان، کمتر از دارو در خیلی از کشورهای دیگر است.
سوبسید آشکار این است که هنوز برخی کالاهای ما با ارز 28500تومانی وارد کشور می‌شود؛ ازجمله مواداولیه. سوبسید دیگر هم سوخت و نیروی کار ارزان است. ما همچنین قیمت داروها را محدود و به‌شدت کنترل می‌کنیم. همه اینها باعث می‌شود قیمت داروی ایرانی نسبت به کشورهای همسایه پایین‌تر باشد که زمینه‌ساز قاچاق است.
مسئله دوم نبود پتنت (ثبت اختراع) است؛ یعنی برخی داروها را ارزان تولید می‌کنیم درحالی‌که در دنیا مشمول پتنت هستند و بسیاری از شرکت‌های ژنریک نمی‌توانند با قیمت‌های پایین‌تر آنها را تولید کنند. همین داروها به خارج از مرز برده می‌شوند.
دلیل سوم هم دخیل بودن مسائل سیاسی و منطقه‌ای است؛ مثلا کشوری مثل افغانستان که در حال حاضر با پاکستان دچار اختلال رابطه شده، خیلی از داروهایش را از آنجا تامین می‌کرد‌ اما اکنون به کشوری مثل ایران رجوع و سعی می‌کند از مبادی رسمی و غیررسمی این کالاها را تامین کند.

عدد واقعی قاچاق چقدر است؟
عدد رسمی نداریم اما نمی‌تواند بسیار بزرگ باشد، چون اگر اینطور بود اختلال جدی در سیستم درمانی ما ایجاد می‌کرد. در گذشته به‌دلیل اختلاف نرخ ارز حمایتی (ارز ۴۲۰۰ تومان) تمایل به قاچاق هم بیشتر بود. ارز دولتی حذف شده اما همان ارز ترجیحی (ارز ۲۸۵۰۰ تومانی) هم‌ اختلاف زیادی با بازار آزاد دارد که انگیزه قاچاق را بیشتر می‌کند.

راهکارهای حل مسئله قاچاق 
   مدیریت صحیح زنجیره تأمین 
   واقعی‌سازی قیمت 
   کمک به بیمار واقعی برای دریافت بموقع داروی باکیفیت