نابغه جهانی چرتکه

لیلا شریف | روزنامه‌نگار 

 در محوطه یک مدرسه دولتی در حاشیه کارخانه قند چناران، جایی که بسیاری از خانواده‌ها با حداقل امکانات زندگی می‌کنند، دانش‌آموزان هر روز با دیدن پسربچه‌ای ریزنقش و کم‌حرف ذوق می‌کنند و این جمله ورد زبانشان است؛ «قهرمان شهر آمد.»  محمد مژدکانلو، دانش‌آموز پایه دوم دبستان شهید زوارزاده در مسابقات جهانی محاسبات ذهنی «چرتکه» در دوبی، عنوان سوپر قهرمان جهان را کسب کرد؛ عنوانی که معادل «نفر اول جهان در سطح خودش» است. خبر کسب این مقام همان‌قدر که برای این پسر 8ساله و خانواده‌اش شیرین بود، ولوله‌ای در دل اهالی محله کارخانه قند انداخت و حالا هر یک از اهالی محل خود را به خانه محمد می‌رساند تا با خوشحالی بپرسد:«چرتکه به درد بچه ما هم می‌خوره؟»  محمد یکی از اعضای تیم 41نفره ایرانی در محاسبات ذهنی با چرتکه بود که توانست نام خودش را در قامت سوپرقهرمان رقابت‌های 2025امارات ماندگار کند.
گره‌خوردن استعداد ریاضی با چرتکه
پیدا کردن خانواده محمد که این روزها نامش در تمام صفحات اینستاگرامی و خبری می‌چرخد و همه او را به‌عنوان یک کودک قهرمان ایرانی در رقابتی جهانی معرفی می‌کنند، کار چندان راحتی نبود. خانواده محمد که در محله کارخانه قند چناران ساکن هستند، زندگی چندان راحتی ندارند؛ پدر محمد کارگر ساختمان است و در زمانی که کار رونق ندارد، همراه با همسرش یک سوپرمارکت کوچک را اداره می‌کند. مادر محمد در میان حساب و کتاب‌های سوپرمارکت به سوالات همشهری جواب می‌دهد و از سال‌هایی می‌گوید که پسرش دیر به حرف آمد:«خیلی نگران آینده‌اش بودم. اما وقتی 3سالش شد، اتفاقی افتاد که ما را غافلگیر کرد. شروع کرد به شمردن اعداد، نه مثل بقیه بچه‌ها؛ پسرم از 20 برعکس می‌شمرد و حتی یک اشتباه هم نداشت.»  او ادامه می‌دهد:«وقتی 4ساله شد، همزمان با دوره‌ای بود که دختر بزرگم باید جدول ضرب حفظ می‌کرد. یک روز محمد دفتر خواهرش را برداشت و همان روز همه جدول ضرب را حفظ شد. متوجه شدم باید جدی دنبال استعدادش بروم.» ورود محمد به کلاس‌های چرتکه مهدکودک آغاز مرحله‌ای تازه بود. مادر می‌گوید: معلمش می‌گفت درس 3ترم را یک‌ماهه یاد گرفت. همه از سرعت یادگیری‌اش شگفت‌زده شده بودند.

این چرتکه با آن چرتکه فرق دارد
نامش در چناران همپای نام محمد مژدکانلو معروف شده است؛ خانم فرامزی را دیگر همه اهالی می‌شناسند؛ مربی محمد که در یک مجموعه آموزشی زیرنظر معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کند و درباره ماهیت چرتکه نیز توضیح می‌دهد: چرتکه همان ابزار سنتی بازاری‌های ماست، اما ژاپنی‌ها تکنیک‌هایی به آن افزوده‌اند و آن را تغییر داده‌اند، الان در دنیا به روش ژاپنی از چرتکه استفاده می‌شود. این فعالیت باعث فعال شدن هر 2نیم‌کره مغز می‌شود. از مربی چرتکه محمد در مورد سطح مسابقات پرسیدیم و گفت: در این دوره از مسابقات جهانی، 21کشور شامل نمایندگان امارات، الجزایر، ارمنستان، بلغارستان، هند، ایران، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، آذربایجان، فرانسه، بلژیک، هلند، تاجیکستان، لبنان، قطر، رومانی، روسیه، ترکیه، انگلستان و ازبکستان حضور داشتند. به‌گفته او در این رقابت‌ها، کودکان مطابق سطح آموزشی خود با گروه هم‌سطحشان رقابت می‌کنند. محمد در 10دقیقه باید به ۷۰سؤال جمع و تفریق و ۷۰سوال ضرب 2رقم در یک رقم پاسخ می‌داد. امتیازی که او کسب کرد، بالاترین امتیاز مرحله خود بود و به همین دلیل عنوان سوپر قهرمان جهان به او تعلق گرفت.
از استان تا جهان
طبق گفته خانواده، مسیر مسابقات از رقابت‌های استانی آغاز شد و با کسب رتبه دوم در مسابقات کشوری، او عنوان «قهرمان کشور» را دریافت کرد. مسئولان مسابقه همان زمان پیشنهاد دادند محمد برای رقابت جهانی در امارات ثبت‌نام شود، اما رسیدن به مسابقات جهانی برای خانواده ساده نبود. مادر می‌گوید: هیچ نهادی حمایتمان نکرد. شوهرم کارگر ساختمانی است و درآمد ثابت ندارد. برای سفر به امارات مجبور شدم ۲۶۰میلیون تومان قرض کنم. نمی‌توانستم بگذارم بچه‌ام به‌خاطر پول از فرصت جهانی محروم شود. 

دانش‌آموز مدرسه دولتی که شگفتی آفرید
قهرمانی این دانش‌آموز 8ساله سر وصدایی به پا کرده است. هادی صابری، مدیر آموزش و پرورش چناران خراسان رضوی در این رابطه می‌گوید: محمد در یک مدرسه دولتی در منطقه‌ای محروم درس می‌خواند. برای ما مهم بود از نزدیک با خانواده‌اش صحبت کنیم. او در پاسخ به نحوه حمایت از این دانش‌آموز توضیح داد:  ما در تلاش هستیم تا بدانیم چه حمایتی لازم است. بدون شک استعدادهای این‌چنینی باید دیده و هدایت شوند.

از سراب تا واقعیت
هر چند برد این دانش‌آموز در مسابقات جهانی چرتکه یک واقعیت درخشان در سطح جهانی است، اما کم نیستند مؤسساتی که با بهانه‌های دروغین و کسب مبالغ هنگفت، دانش‌آموزان را راهی مسابقات بی‌سرانجام می‌کنند. بسیاری از این مسابقه‌هایی که به دانش‌آموزان وعده داده می‌شود، رزومه داخلی یا خارجی ندارند؛ برهمین اساس به خانواده‌ها و دانش‌آموزان باید هشدار داد که فریب وعده‌های مؤسسه‌های غیرمجاز را نخورند و قبل از شرکت در هر مسابقه‌ای ابتدا در مورد پیشینه این مسابقات جست‌وجو کنند.