معلمان لژیونر

محمد سرابی | روزنامه‌نگار

شبکه مدارس آموزش‌وپرورش فراتر از مرز‌های ایران گسترش دارد و کودکان ایرانی ساکن کشور‌های دیگر هم می‌توانند با کتاب‌های درسی و در کلاس‌های درس مشابه ایران تحصیل کنند. اگرچه تعداد این مدارس به نسبت جمعیت ایرانیان مهاجر زیاد نیست، مدرسه‌ها به‌عنوان پایگاه‌های فرهنگی ایران همچنان مشغول کارند. محمد سلیمی، رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش‌وپرورش به همشهری می‌‌گوید که حدود 8هزار دانش‌آموز به این شیوه درس می‌خوانند.

اولین مدرسه در ترکیه
قدیمی‌ترین مرکز آموزش خارج از کشور مدرسه «فجر ایرانیان» در استانبول است که سابقه‌ آن به 142سال پیش می‌رسد. بازرگان ایرانی «امین‌التجار» این مدرسه را - قبل از اینکه مدارس داخلی تشکیل شوند - ایجاد کرد. او ساختمانی را خرید و به آموزش کودکان ایرانی اختصاص داد که هنوز هم پرچم ایران در آن برافراشته است و اکنون بیش از 150دانش‌آموز در آن مشغول تحصیلند. ریشه ایجاد مدارس ایرانی‌ها به سفر خانواده‌های دیپلمات‌های ایرانی برمی‌گردد. برخی کارکنان سفارتخانه‌ها مایل بودند که فرزندانشان در نظام آموزش وطن تحصیل کنند. به تناسب جمعیت فرزندان دیپلمات‌ها، مدارس ایرانی هم در کنار سفارتخانه‌ها ایجاد شدند و در ادامه برخی خانواده‌های مهاجر هم فرزندان خود را به این کلاس‌ها فرستادند. اکنون چندهزار دانش‌آموز به این شکل مشغول تحصیل هستند.

بیشترین دانش‌آموزان ایرانی در کشورهای همسایه
بیشترین دانش‌آموزان ایرانی در مدارس کشور‌های همسایه در جنوب و غرب ایران درس می‌خوانند. محمد سلیمی، رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور در پاسخ به سؤال همشهری درباره تعداد و ظرفیت دانش‌آموزان می‌گوید: «از مدرسه 6دانش‌آموزی داریم تا مدارسی که بیش از هزار دانش‌آموز دارند. در کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس مجتمع‌هایی داریم که بیش از 1000دانش‌آموز در آنها حضور دارند. نظام این مدارس مشابه داخل کشور است و در همه سطوح از ابتدایی تا سال دوازدهم با رشته‌های تجربی، ریاضی، فنی‌حرفه‌ای و... مشغول فعالیت هستیم.» او به نکته دیگری هم اشاره می‌کند و شرح می‌دهد: «تعداد حوزه‌های امتحانی بیشتر از مدرسه‌هاست. اگر در کشوری مدرسه نداشته باشیم باز هم دانش‌آموزانی که بخواهند در سامانه آموزشی ایران تحصیل کنند می‌توانند وارد فرایند آموزش از راه دور شوند. آنها از کلاس‌های آنلاین استفاده می‌کنند و بعد در مدارس خارج از کشور آزمون می‌دهند تا به پایه‌های بالاتر بروند. جز مدارس، حدود 20حوزه آزمون نهایی جداگانه هم داریم که در نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی در کشور‌های مختلف تشکیل می‌شود.» 

اعزام معلم
آموزگاران مدارس خارج از کشور به 3شیوه انتخاب می‌شوند. اول آزمون سراسری که برای تمام فرهنگیان برگزار می‌شود. در این روش ابتدا آزمون علمی و بعد مصاحبه اجرا می‌شود. معلمان برگزیده براساس توانایی‌ها و با توجه به ظرفیت و نیاز اعزام می‌شوند. روش دوم در مواردی است که همسران سفرا یا کاردار‌ها معلم و عضو جامعه کارکنان آموزش‌وپرورش باشند. آنها می‌توانند به شرط داشتن شرایط لازم در مدارس مربوط به همان سفارتخانه کار کنند. اگر با این 2روش باز هم کلاس درسی خالی بماند، نیرو‌های محلی کشور مقصد به‌کار گرفته می‌شوند. سلیمی می‌گوید: «حدود 800معلم اعزام‌شده یا از کارکنان دفاتر نمایندگی و حدود 200نیروی محلی داریم. البته این آمار متغیر است. امسال آزمون برگزار شده است و در حال برنامه‌ریزی برای اعزام هستیم. از طرف دیگر گاهی در هنگام دریافت ویزا هم برخی موانع از سوی کشور‌های مقصد بروز می‌کند که باعث تغییر آمار‌ها می‌شود.»  هر خانواده ایرانی ساکن خارج از کشور که مدارک معتبر مانند شناسنامه ایرانی داشته باشد، می‌تواند فرزندان خود را به مدارس ایرانی‌ها بفرستد.