راحله عبدالحسینی؛روزنامهنگار
تغییر اقلیم دیگر یک هشدار علمی نیست، واقعیتی است که امروز زندگی میلیونها نفر را تحتتأثیر قرار داده و به محرک مستقیم جابهجایی جمعیت تبدیل شده است.
روندهای اقلیمی در 5 دهه اخیر نشان میدهد کشور با کاهش چشمگیر منابع آبی تجدیدشونده، خشکسالیهای مکرر، افزایش دما و فرونشست زمین روبهرو بوده است؛ عواملی که زیستپذیری مناطق مختلف را کاهش داده و موجهای تازهای از مهاجرت داخلی و حتی فرامرزی را رقم زده است.
عضو هیأت علمی و مدیر گروه پژوهشی مخاطرات هیدرولوژیکی پژوهشکده سوانح طبیعی، کاهش میانگین بارش و اثر آن در فرونشست را یکی از مهمترین علتهای مهاجرت اقلیمی میداند و به همشهری میگوید: «فرونشست زمین در دشتهای تهران
(۱۷سانتیمتر)، مشهد (۲۵سانتیمتر) و رفسنجان (۳۰سانتیمتر) ثبت شده است. دریاچه ارومیه به کمترین تراز تاریخی خود، یعنی ۱۲۶۹ متر رسیده است. خشکسالیهای مکرر و کمآبی، فعالیتهای کشاورزی را مختل و روستاییان را ناچار به ترک سکونتگاههای خود کرده است. دادههای مرکز آمار ایران نشان میدهد که طی دهههای اخیر بیش از ۳۴ هزار روستا تخلیه شده که بخش زیادی از آن ناشی از بحران آب بوده است. این مهاجرتها عمدتا به سمت شهرهای مهاجرپذیر جریان یافته و فشار مضاعفی بر زیرساختهای شهری، خدمات عمومی، مسکن و بازار کار وارد کرده است.»
کاهش بارندگی و خشک شدن منابع آبی حیاتی همچون دریاچه ارومیه و تالابهای مرکزی ایران نخستین گروههای آسیبپذیر، یعنی روستاییان و کشاورزان را ناچار به ترک سکونتگاههای خود کرده است.
فاطمه فلاحتی ادامه میدهد: «شهرهای مقصد مهاجران با فشار بر منابع حیاتی مانند آب، انرژی و زمین مواجهند. افزایش حاشیهنشینی، رشد قیمت مسکن، ناترازی انرژی و فشار بر خدمات بهداشت و آموزش ازجمله پیامدهای مهاجرت اقلیمی در شهرهاست. این روند، بافت اجتماعی را تحت تنش قرار داده و خطر ناپایداری اجتماعی و اقتصادی را افزایش داده است.»
فلاحتی به برخی راهکارهای مواجهه با بحران مهاجرت اقلیمی در ایران اشاره میکند و میگوید: «تدوین راهبرد ملی مهاجرت اقلیمی و ادغام آن در برنامههای توسعه کشور، بازنگری قوانین مرتبط با منابع آبی، تنوعبخشی معیشتی و ایجاد مشاغل سازگار با اقلیم برای جمعیت در معرض خطر و استفاده از فناوریهای نوین و هوش مصنوعی برای پیشبینی و مدیریت مهاجرتهای اقلیمی ازجمله این راهکارها هستند.»
زنگ هشدار مهاجرت اقلیمی به صدا درآمده است
در همینه زمینه :
