آرامگاه کورش، 122سال قبل

این تصویر که اکنون در مجموعه ایران موزه ویکتوریا آلبرت لندن نگهداری می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین نماهای ثبت‌شده از آرامگاه کورش بزرگ در پاسارگاد است؛ بنایی که به‌عنوان نخستین یادمان سنگی سلسله هخامنشی شناخته می‌شود و بیش از ۲۵قرن قدمت دارد. این آرامگاه پس از درگذشت کورش در حدود سال۵۳۰ پیش از میلاد ساخته شد و به‌عنوان نماد خردمندی و بنیان‌گذاری نخستین امپراتوری منسجم ایران، جایگاهی ویژه در تاریخ جهان دارد.‌این تصویر در سال 1903میلادی یعنی 122سال قبل توسط آنتوان سوروگین و در دوره‌ای ثبت شد که پژوهش‌های علمی بر پاسارگاد، تازه آغاز شده بود؛ زمانی که گروهی از ایران‌شناسان اروپایی به‌ویژه «آرنست هرتسفلد» آلمانی بین سال‌های ۱۹۲۸ تا دهه ۱۹۳۰میلادی به بررسی و مستندسازی این محوطه پرداختند. این دوره، نقطه عطفی در شناسایی دوباره میراث هخامنشی است، زیرا هرتسفلد با نقشه‌برداری دقیق و عکاسی گسترده، هویت واقعی این مقبره را در برابر روایت‌های محلی که آن را «مشهد مادر سلیمان» می‌نامیدند، تثبیت کرد.‌پیش از آن نیز جهانگردانی مانند «سر رابرت کر پورتر» در اوایل قرن19 به پاسارگاد سفر و نخستین طرح‌ها و توصیف‌های غربی از این آرامگاه را ارائه کردند. با این حال، شکل و ترکیب سنگ‌ها در تصویر حاضر به‌ خوبی با عکس‌های دوره قاجار متأخر از ایران همخوانی دارد و نشان می‌دهد که این تصویر در یکی از نخستین مراحل ثبت عکاسی از بنا برداشت شده است.‌امروز، آرامگاه کورش بزرگ نه‌تنها بخشی از هویت تاریخی ایرانیان، بلکه اثری ثبت‌شده در فهرست جهانی یونسکو است؛ یادگاری که هر تصویر تاریخی از آن، روایتی متفاوت از مسیر حفاظت و بازشناسی میراث ملی ایران را بیان می‌کند.