عبور از تیغ دولبه‌ آینده

در دورانی که هوش‌مصنوعی از ابزاری فناورانه به یک «همکار» و گاه «رقیب» در تحریریه‌ها بدل شده و قواعد بازی در دنیای رسانه را از اساس دگرگون کرده است، انتشارات مؤسسه همشهری با انتشار ترجمه کتاب «تقاطع هوش مصنوعی و روزنامه‌نگاری؛ پیدایش پارادایم نوین»، منبع‌ نوینی را برای درک این پارادایم در اختیار قرار داده است. این اثر با ترجمه‌ «علی شاکر»، نه ستایش صرف از فناوری که راهنمای انتقادی برای فهم فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روست. این کتاب را «سانتوش کومار بیسوال» و «آناند جی. کولکارنی» نوشته‌اند و سال۲۰۲۴ انتشارات راتلج منتشر کرده است که در ۱۳فصل، سفری تحلیلی را از کتیبه‌های سنگی تا الگوریتم‌های پیچیده چت‌جی‌پی‌تی آغاز می‌کند و نشان می‌دهد چگونه فناوری همواره در تار و پود حرفه روزنامه‌نگاری تنیده شده است.
نویسندگان، هوش مصنوعی را شمشیری دولبه توصیف می‌کنند؛ لبه‌ای که با توانمندسازی روزنامه‌نگاری داده‌محور، خودکارسازی گزارش‌های روتین و خلق تجربه‌های غوطه‌ور رسانه‌ای، می‌تواند به تعمیق حقیقت‌جویی و نظارت بر قدرت یاری رساند و لبه‌ دیگر که با تولید انبوه اخبار جعلی (جعل عمیق)، سوگیری‌های الگوریتمیک و تهدید بنیان‌های اخلاقی، آینده رسانه را با مخاطرات جدی روبه‌رو می‌کند. این اثر به مدیران رسانه‌ها، روزنامه‌نگاران و دانشجویان ارتباطات کمک می‌کند تا ضمن آشنایی با ابزارهای نوین، درک عمیق‌تری از پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی این فناوری پیدا کنند و توضیح می‌دهد که نقش انسان در عصر ماشین نه‌تنها حذف نمی‌شود بلکه به شکلی بنیادین بازتعریف می‌شود؛ روزنامه‌نگار آینده باید به مهارت‌هایی چون سواد داده و تفکر انتقادی نسبت به الگوریتم‌ها مجهز باشد تا بتواند همکار هوشمند و در عین‌حال، منتقد تیزبینِ هوش مصنوعی باشد. انتشارات همشهری این کتاب را پاییز 1404در 488صفحه و به بهای 550هزار تومان منتشر کرده است.