گزارش
پیشتازی ایران در سلول درمانی
گفت‌وگو با مرتضی ضرابی، مدیرعامل بانک خون بندناف رویان در تلویزیون همشهری
گروه تندرستی
خون بند ناف که تا همین چند سال پیش به‌عنوان دورریز و پسماند زایمانی در نظر گرفته می‌شد، امروز به یک فرصت نجات‌بخش برای درمان بیماری‌ها تبدیل شده است؛ بیماریهایی که درباره برخی از آنها هیچ امیدی به درمان نبود اما حالا متخصصان ایرانی تأکید می‌کنند با این اتفاق حتی می‌توان بهبود نسبی کودکان فلج مغزی را هم رقم زد. درباره این دستاورد مرتضی ضرابی، مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان در تلویزیون اینترنتی همشهری به نکات جالبی اشاره می‌کند؛ ازجمله اینکه ایران در این زمینه جزو کشورهای شاخص جهان قرار گرفته و محصولات بومی را هم در اختیار دارد که در برخی کشورهای توسعه‌یافته تولید و عرضه می‌شود.
چرا خون بند ناف مهم است؟
بند ناف و جفت یک مجرای ارتباطی بین مادر و جنین طی دوران بارداری است و وظیفه انتقال مواد غذایی و اکسیژن را بر عهده دارد. خونی که در بند ناف و جفت جریان دارد، مملو از سلول‌های بنیادی است اما بعد از تولد نوزاد دور ریخته می‌شد. پیشرفت‌های علمی مشخص کرده که می‌توان از آن به‌عنوان منبع ارزشمند سلول‌های بنیادی در کسانی که نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی دارند استفاده کرد و در درمان بیماری‌های بدخیم به‌ویژه بیماریهایی که منشأ خونی دارند مثل تالاسمی و سرطان کاربرد دارد.
تحول بزرگ در درمان فلج مغزی
یکی از چشمگیرترین موارد استفاده از سلول‌های بنیادی، درمان‌های آزمایشی انجام شده برای کودکان مبتلا به فلج مغزی در ایران است. در همکاری مشترک با بیمارستان طبی کودکان، برای ۱۵۰ کودک ۴ تا ۱۴ ساله بیش از ۵۰۰ تزریق سلول بنیادی انجام شد. این تزریق‌ها که به‌صورت داخل نخاعی صورت گرفته، نه تنها هیچ عارضه‌ای ایجاد نکرده بلکه نتایج امیدوارکننده‌ای داشته است. بسیاری از این کودکان بهبودهایی در تونوس عضلانی، بلع، تکلم و حتی بینایی نشان داده‌اند. اثرگذاری درمان در کودکان کم‌سن بیشتر بود؛ چنان‌که یک کودک 4ساله که تنها قادر به خزیدن بود، اکنون پس از 4دوره تزریق با واکر راه می‌رود. این نتایج در یک متاآنالیز بین‌المللی در استرالیا نیز مورد استناد قرار گرفته و نشان‌دهنده ارزش علمی این پروژه است.
زخم‌پوش برای سوختگی و پای دیابتی‌ها
ضمایم زایمانی مانند جفت و پرده‌های جنینی که پیش‌تر دور ریخته می‌شدند هم امروزه به مواداولیه مهمی برای تولید فرآورده‌های پزشکی تبدیل شده‌اند. یکی از مهم‌ترین آنها «زخم‌پوش ساخته‌شده از پرده جنینی» است که در درمان سوختگی‌ها و زخم پای دیابتی‌ها کاربرد دارد. این محصول پیش‌تر با هزینه‌های بالا وارد کشور می‌شد، اما اکنون در مراکز درمانی داخلی کاربرد فراوانی دارد و حتی امکان صادرات آن به کشورهای منطقه فراهم شده است.
راه‌اندازی نخستین پالایشگاه زیست‌پزشکی جهان
ایران به‌زودی نخستین پالایشگاه زیست‌پزشکی جهان را در پارک علم و فناوری پردیس افتتاح می‌کند. این مجموعه بزرگ، امکان فرآوری حجم قابل‌توجهی از ضمایم زایمانی و ذخیره‌سازی حدود ۵۰۰ هزار نمونه را فراهم خواهد کرد. این پالایشگاه یکی از کامل‌ترین مدل‌ها در جهان است و می‌تواند هم نیاز داخلی را تأمین و هم مسیر صادرات فرآورده‌های زیستی را هموار کند.
