انار؛ میوهای اساطیری در ایران
انار از دوران بسیار قدیم بهعنوان میوهای با جایگاه ویژه شناخته شده است. کارشناس میراث ناملموس و مشاور معاون گردشگری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی به همشهری میگوید: «انار میوهای اساطیری است و در میان ادیان الهی نیز جایگاه ویژهای دارد و از آن بهعنوان میوه بهشتی یاد میشود. در ایران هم به لحاظ آیینهای تاریخی و آیینهایی که منشأ آن در فرهنگ عامه یا مرتبط با مهرگان است، انار یکی از ارکان اصلی شناخته میشود.»
نماد گل انار در نقشنگارههای تخت جمشید هم یافت میشود. در قرآن نیز از انار نام برده شده و خوردن آن توسط بزرگان دینی توصیه شده؛ انار در باورهای ایرانیان باستان نماد باروری و برکت بوده است. این برداشت بهدلیل دانههای زیاد آن بهوجود آمده است. براساس برخی یافتههای تاریخی، انار برای ایرانیان باستان در 4هزارسال پیش از میلاد کاربری خوراکی و آیینی، پزشکی و حتی رنگرزی داشته و دستکم از 2500سال پیش از میلاد، این گیاه را کشت میکردند. انار از دیرباز میوه غم و شادی ایرانیان بوده و در روزگاران گذشته، هنگام حمل پیکر درگذشتگان، انار بر زمین میکوبیدند. از شاخههای خشک درخت انار هم در برپایی جشنهایی چون سده بهره گرفته میشده و میشود.
هانی رستگاران با اشاره به اینکه انار در بیشتر نقاط ایران کشت میشود، میافزاید: «در کرمان شهری به نام انار هست. کشت انار در نقاط دور و نزدیک ازجمله فارس، اصفهان، مرکزی، یزد، خراسان، گیلان، لرستان، آذربایجان شرقی و تهران موجب شده است تا جشنوارههای انار در ارتباط با آیینهای مرتبط با کاشت و برداشت نیز از قدیم برگزار شود. جشن شکرگزاری انار در واقع بهعنوان یک میراث ناملموس شناخته میشود.»
بهگفته او، برگزاری جشنواره انار در روزهایی که بهعنوان پیک سفر هم شناخته نمیشود، یک فرصت گردشگری است. رستگاران ادامه میدهد: «جشنواره انار در زمانی از سال، فرصت گردشگری ایجاد میکند و رونقی برای اقامتگاههای گردشگری هم هست.»