نگاه
«کاسبی»؛ یک عمر تعهد و مردم‌باوری
حمیدرضا جعفریان؛ رئیس سازمان سینمایی سوره
1- آغاز مسیر هنری زنده‌یاد محمد کاسبی با حضور در حوزه هنری انقلاب اسلامی رقم خورد؛ نهادی که او آن را با تعبیر «حوزه هنر و اندیشه اسلامی» می‌نامید. حقیقت آن است که مؤسسان این نهاد نیز با همین انگیزه گرد آمدند تا بستر تعالی هنر متعهد را فراهم آورند. از دل چنین خاستگاهی بود که بنیان‌های فکری، معرفتی و تشکیلاتی مرحوم کاسبی استوار شد و ذهن و ضمیر او در مسیر اصیل هنر اسلامی و انقلابی، قوام یافت.
2- در معاشرت‌ها و گفت‌وگوهای بسیار با این هنرمند فرهیخته، به‌وضوح مشهود بود که او از اصالتی ویژه در نگاه به سینما و رسانه برخوردار است. برای او، اندیشه و نوع نگاه، مقدم بر هر چیز دیگر بود و زمانی که امری را به‌عنوان ارزش می‌پذیرفت، آن ارزش برایش غیرقابل‌معامله می‌شد. به همین سبب، هیچ‌گاه حاضر نمی‌شد در اثری ظاهر شود که با باورهای فکری و هنری‌اش در تضاد است؛ حتی اگر پذیرش آن، معیشت او را تسهیل می‌کرد. ازاین‌رو، آثارش نه محصول مصلحت که ثمره ایمان و پایبندی به ارزش‌هایی بود که عمیقا به آنها باور داشت.
3- او به‌معنای حقیقی کلمه، دغدغه مردم را داشت. می‌کوشید دریابد که جامعه امروز چه می‌طلبد و مردم چه نیازی دارند. از همین منظر، اثری چون «خوش‌رکاب» خلق شد؛ اثری که در پی رضایت مردم و همسویی با ارزش‌های آنان بود، نه خوشامد جریان‌ها و جناح‌های سیاسی. این روحیه، بازتاب همان فضای معرفتی و اندیشه‌محور حوزه هنری و تفکر انقلاب اسلامی بود.
4- چنین منش و بینشی، طبعا برای برخی خوشایند نبود. از یک‌سو، رسانه‌ها و محافل معاند می‌کوشیدند با تخریب چهره‌های متعهد، نان خود را از هیاهو و پروپاگاندا درآورند. از سوی دیگر، جریان‌های مدعی روشنفکری نیز که مردم را فاقد اصالت می‌دانند، با او نسبتی نداشتند؛ زیرا برای آنان خوشایند اقلیت خاص، مهم‌تر از رضایت عموم جامعه بود. اما مرحوم کاسبی در برابر این دو جریان، راه خویش را بر مدار خلوص، ایمان و توکل به خدا پیمود. او هنرمندی بود خداجو، متوسل به اهل‌بیت(ع) و صادق در نیت و عمل.
5- بی‌تردید هرچه خاستگاه فکری و تجربه هنری اصیل‌تر باشد، هنرمند در برابر تخریب‌ها و جنگ روانی دشمن استوارتر می‌ماند. این ویژگی تنها در زنده‌یاد کاسبی خلاصه نمی‌شود بلکه خصیصه همه هنرمندان مؤمن و ریشه‌دار است. آنان که عمق معرفتی و هنری دارند، در برابر غوغای رسانه‌ای آسیب‌ناپذیرند؛ چراکه ایمان، عمق و اصالت، سپری است که هیچ ترفند رسانه‌ای را یارای نفوذ در آن نیست.
