ورزش؛ عصای دست سالمندی

پروانه بندپی | روزنامه‌نگار 

تصویر چند سالمند در حال پیاده‌روی در خلوت صبحگاهی پارک‌ها یا کوچه‌ها تنها یک قاب ساده از زندگی روزمره نیست. این گام‌های آرام و مصمم روایتی از یک نبرد خاموش برای حفظ استقلال، سلامت ذهن و افزایش نشاط است؛ نبردی که در آن هر حرکت کوچک پیروزی بزرگی در برابر انزوا و فرسودگی ناشی از افزایش سن محسوب می‌شود. برخلاف تصور رایجی که سالمندی را «نقطه پایان» می‌داند، متخصصان طب سالمندی و علوم ورزشی امروز بر یک اصل تأکید دارند: هیچ‌‌وقت برای شروع دیر نیست. آنها معتقدند ورزش منظم نه یک انتخاب لوکس، بلکه یک ضرورت حیاتی برای تضمین کیفیت زندگی در دوران طلایی عمر و یک حرکت علیه کلیشه‌های ذهنی رایج در مورد سالمندی است.

بدن سالم، ذهن بیدار
فعالیت بدنی منظم در سالمندان نه‌تنها موجب تقویت عضلات و حفظ تعادل می‌شود، بلکه نقش مؤثری در پیشگیری از بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲، افسردگی و حتی اختلالات شناختی مانند آلزایمر دارد. سالمندانی که روزانه تنها ۲۰ دقیقه فعالیت سبک دارند در مطالعات علمی افسردگی کمتری تجربه کرده، خواب بهتری دارند و استقلال عملکردی بیشتری را حفظ می‌کنند.

هیچ وقت دیر نیست
بزرگ‌ترین چالش در ورزش «نقطه شروع» است. ترس از آسیب، احساس تنهایی یا تصور اینکه «دیگر دیر شده» در ذهن بسیاری از سالمندان ریشه دوانده اما اینجاست که نقش خانواده، مربیان ورزشی، همسایگان و ساختار شهری در تشویق به آغاز حرکت حیاتی می‌شود. ماهان منصوری، نایب‌رئیس انجمن سالمندان کشور و فعال حوزه ورزش سالمندان در‌این‌باره به همشهری می‌گوید: شروع ورزش برای یک سالمند، مثل شروع زندگی دوم است. ما باید کمک کنیم که این شروع ایمن، لذتبخش و تدریجی باشد. این مسئولیت هم بر دوش ماست و هم برعهده خانواده‌ها.

سالمندان را با این جمله تشویق کنید
متخصصان طب سالمندی ورزش را مؤثرترین راهکار غیردارویی برای مقابله با تحلیل عضلانی، افسردگی و بیماری‌های شناختی می‌دانند و تأکید دارند که بزرگ‌ترین مانع سالمندان نه ناتوانی جسمی، بلکه دیوار ذهنی «دیگر از ما گذشت» است؛ دیواری که فقط کافی است نخستین قدم را بردارید تا فروریزد. اگر در کنار خود سالمندی دارید امروز او را با یک جمله ساده تشویق کنید: «فقط 5دقیقه با من قدم بزن.» شاید همین یک جمله آغاز راهی شود که جسم و روح او را نجات دهد.

نکته‌های کلیدی شروع ورزش سالمندان
با قدم‌های کوچک شروع کنید: پیاده‌روی کوتاه در حیاط یا محیط خانه، حرکت دادن دست‌ها روی صندلی یا حتی نرمش نشسته قدم اول تحول است.
برنامه‌ منظم داشته باشید: ساعت مشخصی در روز را برای حرکت و فعالیت بدنی انتخاب کنید تا بدن و ذهن به آن عادت کند. حتی ۱۵ دقیقه هم شروع خوبی است.
محیط امن و مناسب ایجاد کنید: از سطوح لغزنده، فرش‌های جمع‌شده یا صندلی‌های نامتعادل دوری کنید. نور کافی و تهویه خوب را فراموش نکنید.
حمایت اجتماعی را فعال کنید: همراهی یک دوست، نوه یا همسایه در ورزش نه‌تنها انگیزه ایجاد می‌کند، بلکه حس تعلق و امنیت هم می‌دهد.
نوشیدن آب را فراموش نکنید: قبل، حین و بعد از فعالیت ورزشی نوشیدن آب ضروری است. حتی اگر حس تشنگی ندارید بدن شما به آب نیاز دارد.