گزارش
تکلیف 98درصد خانه‌های آسیب دیده جنگ مشخص شد
شهردار تهران در سخنرانی پیش از خطبه نماز جمعه تهران چه گفت؟
پروانه بهرام‌نژاد| دبیرگروه شهری
سخنرانی پیش از خطبه نمازجمعه ۲۱شهریور تهران، برعهده شهردار تهران بود. علیرضا زاکانی در صحبت‌هایی مملو از امید، از بازگشت زندگی دوباره و لبخند به چهره خانواده‌های آسیب‌دیده جنگی سخن گفت و به نمازگزاران اعلام کرد که بازسازی واحدهای مسکونی آسیب‌دیده جزئی و متوسط در تهران به پایان رسیده یا مراحل پایانی را طی می‌کند و خانواده‌ها یک‌به‌یک در حال بازگشت به خانه‌های خود هستند. سکاندار پایتخت موفقیت مدیریت شهری در این روند را نتیجه همدلی مردم و الگویی مردمی و بدون اتکا به منابع نفتی خواند. توضیحات بیشتر شهردار تهران را در ادامه می‌خوانید.
بن‌بست نداریم
مشکل ما بهره‌مندی از الگوهای غلط و بی‌توجهی به ظرفیت جامعه و مردم است. ما بن‌بست نداریم؛ در جریان آسیب‌هایی که دشمن آمریکایی و صهیونیستی در دفاع‌مقدس ۱۲روزه به منازل مسکونی تهران وارد کرد، تهران به خط مقدم تبدیل شد و ۸هزار و ۴۵۲واحد مسکونی آسیب دید. بازسازی آنها هم از نظر منابع و هم از نظر روش، موضوعی چالش‌برانگیز بود. به دولت پیشنهاد دادیم و دولت این مسئولیت را به‌عهده شهرداری تهران گذاشت. از همان الگوی جدید و مبتنی بر ظرفیت‌های شهر و با تکیه بر مردم استفاده کردیم.
فرایند رسیدگی به خانه‌های آسیب‌دیده جنگی
در حال حاضر از ۸هزار و ۴۵۲واحد مسکونی، ۸هزار و ۲۶۷واحد یعنی حدود ۹۸درصد تعیین تکلیف شده است. از ۵هزار و ۲۴۰واحدی که آسیب جزئی (در و پنجره) داشتند، ۵هزار و ۲۳۴واحد یعنی ۹۹درصد کاملا بازسازی شده‌اند. همچنین از هزار و ۵۴۵واحدی که آسیب متوسط (دیوارها، اما با ستون‌های سالم) داشتند، ۹۷درصد یا تمام‌شده یا در حال اتمام هستند. از ۶۷واحدی که آسیب اساسی (ستون‌ها) داشتند و نیازمند مقاوم‌سازی بودند، برای ۵۹واحد کار آغاز شده است که بازسازی کامل چنین ساختمان‌هایی ۸تا ۹ماه طول می‌کشد، اما فرایند آنها آغاز شده است.
استفاده از ظرفیت‌های شهر و مردم
از ۶۰۰ واحدی که نیاز به تخریب و نوسازی کامل داشت، ۵۱۵واحد تعیین تکلیف شده است و از ۵۷۵خانوار که نیاز به مسکن اجاره‌ای موقت داشتند، به ۵۳۳خانوار پیش‌پرداخت داده شده و آنها منزلی را اجاره کرده‌اند، البته برای نزدیک به ۱۰۰واحد، مستقیما خانه اجاره کردیم، بنابراین امروز هیچ‌کس بدون سرپناه نیست و در اوج کار، 494 خانوار در هتل‌های اجاره شده ساکن شدند که امروز ۲۲۱خانوار ترخیص شده‌اند و ۲۷۳خانوار منتظر اتمام خانه‌های خود هستند. درواقع این اتفاق بزرگ، با دست در دست دولت گذاشتن و تکیه بر ملت محقق شد؛ الگویی که در آن به جای روش‌های سنتی به ظرفیت‌های شهر توجه و بر مردم تکیه کردیم و موفق شدیم. این الگو در هر نقطه از کشور و در سایر حوزه‌ها قابل تکثیر است.
توسعه حمل‌ونقل عمومی
مردم از آلودگی هوا و ترافیک رنج می‌برند. برای همین تمرکز بر حمل‌ونقل عمومی و توسعه مترو به‌عنوان اولویتی اساسی در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است. از آغاز دوره مدیریت جدید و شورای ششم، با ۲۶۹کیلومتر خطوط مترو و ۱۴۱ایستگاه تحویلی، امروز به ۳۰۸کیلومتر خط فعال و ۱۶۲ایستگاه رسیده‌ایم. علاوه بر توسعه خطوط قدیمی (۲، ۴، ۵، ۶ و ۷)، قراردادهای خطوط ۸، ۹ و ۱۰ منعقد و بخش‌هایی از عملیات اجرایی آنها آغاز شده است. همچنین، تفاهمنامه خط۱۱ امضا شده و امسال کلید خواهد خورد. در مجموع، ۱۶۵کیلومتر خط متروی جدید به همراه حدود 5/17کیلومتر توسعه خطوط موجود، طول شبکه مترو را از ۳۰۸کیلومتر به حدود ۵۰۰کیلومتر و تعداد ایستگاه‌ها را به ۳۰۲ایستگاه در بازه زمانی ۶سال خواهد رساند. این مهم بدون استفاده از منابع عمومی و صرفا با به‌کارگیری الگویی نوین محقق شده است. این الگو مبتنی بر جذب ظرفیت‌های خارجی (سرمایه و فناوری) و پیوند آن با همت و توانمندی شرکت‌های داخلی در ساخت مترو بوده است. قرارداد خطوط ۸، ۹ و ۱۱ با این مدل منعقد شده است که براساس آن، پس از رسیدن به ۵درصد پیشرفت فیزیکی، تسویه‌حساب از طریق دارایی‌های غیرنقدی انجام می‌شود و این روش برای نخستین بار درحال اجراست. در این مدل، منابع خارجی، همت شرکت‌های داخلی و مدیریت شهری به‌عنوان تسهیلگر زمینه‌ساز فعالیت هستند.
هزینه ۵هزار میلیارد تومانی برای هر کیلومتر مترو
هم‌اکنون خط۱۰ بیش از یک کیلومتر تونل‌زنی دارد، خط۹ حفاری شفت آن آغاز شده، خط۸ تاکنون 7قطعه زمین تحویل گرفته و خط۱۱ امسال آغاز به کار خواهد کرد. این در حالی است که هر کیلومتر مترو حدود ۵هزار میلیارد تومان (معادل ۵همت) هزینه در بر دارد، اما این حجم عظیم سرمایه‌گذاری بدون تکیه بر منابع عمومی کشور آغاز شده و با همکاری دولت، منابع مورد نیاز در پروژه تأمین خواهد شد.
در ۳سال، معادل ۲۵سال گذشته واگن وارد خواهد شد
در حوزه ناوگان، در ۲۵سال گذشته ۱۱۸۱واگن به تهران وارد شده بود. سال گذشته موفق به انعقاد قرارداد یک‌هزار و ۱۸۳واگن جدید شدیم که از مهر امسال، تحویل واگن‌های ساخت داخل آغاز شده و به‌تدریج واگن‌های خارجی نیز اضافه خواهند شد. به این ترتیب، در ۳سال، معادل ۲۵سال گذشته واگن وارد خواهد شد. علت این تحول، توجه به الگویی جدید و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی، به‌ویژه ظرفیت‌های مردمی و همکاری نزدیک بین مدیریت شهری و دولت است.
اعطای مشوق برای رونق ساخت‌وساز
به جای اینکه دولت‌ها مستقیما اقدام به ساخت مسکن کنند که در سال‌های اخیر به‌دلیل محدودیت منابع با مشکل مواجه بوده، می‌توان با ارائه مشوق‌ها و تسهیل شرایط، مردم را به مشارکت در نوسازی و ساخت مسکن دعوت کرد. در کشور ۱۷۰هزار هکتار بافت ناپایدار، ۷۸هزار هکتار بافت فرسوده در شهرها و ۶۰هزار هکتار سکونتگاه‌های آسیب‌پذیر حاشیه شهرها وجود دارد. با ارائه مشوق‌های هدفمند، مردم می‌توانند در قالب تجمیع و نوسازی، نقش اصلی را در حل این معضل ایفا کنند. در تهران نیز با ۹۳۰هزار پلاک که ۴۲۰هزار مورد آن ناپایدار است، بهترین راهکار، مقاوم‌سازی و نوسازی با مشارکت خود مردم است.
انعقاد قرارداد ۷هزار دستگاه اتوبوس
از ۸۶۰دستگاه اتوبوس فعال در 4سال پیش، امروز با انعقاد قرارداد ۷هزار دستگاه، تعداد 2هزار و ۱۰دستگاه به ناوگان اضافه شده و تا قبل از عید، ۳هزار دستگاه دیگر اضافه خواهد شد. جالب توجه آنکه حدود ۸۰درصد از این ناوگان (معادل بیش از ۴۸۰۰دستگاه) بدون استفاده از منابع عمومی و صرفا از طریق منابع خود شهر تأمین مالی شده است. بنابراین با الگویی نوین می‌توان مدیریت کشور را پیش برد و با همکاری و همدلی، مسیر توسعه را هموار کرد. امروز تهران با مسئله کم‌آبی مواجه است. با مدیریت صحیح مصرف، ازجمله مشارکت دادن مردم و ارائه الگوهای صحیح مصرف، می‌توان این چالش را نیز پشت سر گذاشت. این امر نیازمند عزمی جدی، مشارکت مردمی و حرکت به سمت الگوهای نوین است.
در کنار دولت
در مدیریت شهری تهران، مشتاقیم که در کنار دولت، در حوزه‌های حیاتی مانند آب، انرژی، مسکن و همچنین ساخت مدارس، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و مشارکت مردم، خدمتگزار باشیم. در حوزه معیشت نیز پیشنهاد همکاری با دولت برای توزیع کالاهای اساسی با قیمت پایدار و تحویل در منزل ارائه شده که امیدواریم مجددا احیا شود. نتیجه آنکه، کشور در هیچ زمینه‌ای بن‌بست ندارد. راه‌حل عبور از مشکلات، به‌کارگیری الگوهای نوین، تکیه بر مردم، مشارکت دادن آنها در سرمایه‌های ملی و حرکت به سمت همگرایی و همکاری بین تمام نهادهاست. با این نگاه، گره از مشکلات مردم گشوده خواهد شد و دشمنان این مرز و بوم طعم شکست را خواهند چشید.
