روایت هنرمندانه اربعین

فاطمه عباسی- روزنامه‌نگار

در میانه هیاهوی اخبار و تحلیل‌های سیاسی و اجتماعی، یک رویداد عظیم، هرساله فراتر از مرزها و زبان‌ها، خود به یک رسانه تبدیل می‌شود؛ راهپیمایی اربعین. این پدیده شگفت‌انگیز که میلیون‌ها انسان را در مسیری واحد به‌سوی یک مقصد مشترک به حرکت درمی‌آورد، دیگر تنها یک آیین مذهبی نیست، بلکه به یک بوم بزرگ و زنده برای خلق ماندگارترین روایت‌های انسانی بدل شده است. در این میان، این چشم تیزبین هنرمندان است که توانسته روح این حماسه را از قاب‌های تکراری خارج و جوهره آن را در قالب نقاشی، خوشنویسی، عکاسی و دیوارنگاری‌های شهری جاودانه کند؛ هنری که نه فقط راوی، بلکه خود بخشی از این حرکت عظیم شده است.
شاید بتوان گفت هنر اربعین، ترجمان بصری همان «شور»ی است که قرن‌هاست در جان و دل مردمان ریشه دوانده؛ شوری که امروز در آثار هنرمندان معاصر تجلی یافته است. وقتی قلم حسن روح‌الامین بر بوم می‌لغزد و دیوارنگاری عظیم «جاده بهشت» را بر پیکر شهر می‌نشاند، او تنها یک نقاش نیست، بلکه میلیون‌ها زائر را در قابی حماسی نمایندگی می‌کند. یا زمانی که مسعود نجابتی، استاد برجسته گرافیک با هنرمندی تمام، حروف را در هم می‌تند تا لوگوی جهانی «الحسین یجمعنا» را خلق کند، او درواقع یک هویت بصری مشترک برای این اقیانوس انسانی تعریف می‌کند؛ امضایی که فارغ از هر نژاد و ملیتی به نماد وحدت تبدیل شده است.
این روایت هنری، صحنه‌هایی را به تاریخ می‌سپارد که شاید از چشم دوربین‌های خبری پنهان بماند. نگاه خسته اما امیدوار یک زائر در لنز دوربین عکاس پیشکسوتی چون سیدعباس میرهاشمی یا تجلی آسمانی این سفر در نقاشی‌های معنوی عبدالحمید قدیریان، همگی قطعاتی از یک پازل بزرگ هستند که تلاش می‌کنند به این سؤال پاسخ دهند؛ راز این جاذبه بی‌پایان چیست؟ هنر در مواجهه با اربعین، از قالب یک اثر تزئینی یا مناسبتی فراتر رفته و به ابزاری برای تعمق و کشف ابعاد پنهان این گردهمایی بی‌نظیر تبدیل شده است. در این گزارش تصویری به تماشای منتخبی از همین آثار شاخص می‌نشینیم؛ آثاری که هرکدام پنجره‌ای نو به‌سوی درک عمیق‌تر این پدیده بی‌بدیل می‌گشایند.