گزارش
عیار عطاران
گفت‌وگو با پدرام پورامیری و محسن بیگ‌آقا درباره کارنامه بازیگری رضا عطاران
گروه 24
۳۰سال است که رضا عطاران را می‌شناسیم. او فیلم به فیلم و سریال به سریال به یکی از ما تبدیل شد. نزدیکی عطاران به مخاطبان، محصول مجموعه روایت‌های کمیابی است که او در پشت و مقابل دوربین، تجسم عقیده‌ها و عقده‌ها، کردارها و کینه‌ها و ریاها و رویاهای ما بود. این روزها برخی نگران دورشدن عطاران از حضور مؤثرش هستند؛ دلواپسی‌ای که در صفحات شخصی کاربران تکرار می‌شود. چرا برای عطاران درحالی‌که امروز با یک فیلم و یک سریال در متن صنعت سرگرمی ایران حضور همه‌جانبه‌ای دارد، باید در گرگ و میش رسانه‌ای ایستاد؟ چنین وضعیتی را برای یک استعداد قابل‌توجه در صنعت نمایش فارسی باید جدی گرفت؟
عطاران اصلا قبول نکرد نقش خود صدام را بازی کند
پدرام پورامینی: ابتدا با رضا عطاران دو سه جلسه گذاشتیم و او به شکل کلی نظراتی داد و بیشترین موضوع صحبت این بود که ایده باید با دقت کار شود تا به سمت و سوی دیگر نرود. سال۱۴۰۱ سناریو را نوشتم و خوانش‌هایی با عطاران داشتیم و در مرحله سیناپس هم چکش‌کاری شد.
هر دو نیمه فیلم از ابتدا در طرح و فیلمنامه وجود داشت. مسیر فیلم بر اساس درام و ضرورت آن پیش رفت. رضا عطاران امضای خاص و مؤلفه‌هایی در بازیگری دارد. از سال۹۹ طرح اولیه بدل صددام را نوشتم، این نقش با هیچ‌کس مذاکره نشد و اگر عطاران نمی‌آمد فیلم ساخته نمی‌شد.
تجربه همکاری با او بسیار دلنشین بود، عطاران مرد نازنینی است. او اصلا قبول نکرد نقش خود صدام را بازی کند و حتی به این نقش نزدیک شود. عطاران‌حافظه تاریخی سینمای این مملکت است و نمی‌توان این بازیگر را نادیده گرفت.
محسن بیگ‌آقا: هر بازیگری جلوی دوربین می‌رود، ابزار دست کارگردان می‌شود. عطاران هم در خدمت کارگردان است و این سؤال مطرح می‌شود که بازیگر کجا می‌تواند خود را نشان دهد؛ آنجا که کارگردان از او بازی می‌خواهد و بازیگر به بهترین شکل کار را درمی‌آورد. عطاران اینطور است. به‌نظر من بازیگری در حد عطاران باید قدر خود را بداند و در نقش‌هایی ورود کند که لازم است. عطارانی که در «دفتر یادداشت» پیچیده‌ترین نقش را بازی کرده چرا باید در سریالی مثل «اجل معلق» بازی کند. این سریال ارتباطی با کاراکترش ندارد و عطاران باید بداند کسی است که مردم از او توقع دارند.
نخستین تصویر از عطاران
پدرام پورامینی: من دهه ۷۰ به دنیا آمدم و تصویر خاصی از عطاران ندارم. سن من به اندازه کارنامه کاری عطاران است. برنامه‌ها و سریال‌های خوبی در دهه ۷۰ تولید شد و ما سال‌ها بعد بازپخش آن را دیدیم. اما در همین دوران جنگ، فیلم «ورود آقایان ممنوع» را می‌دیدم؛ به‌نظرم یکی از کمدی‌های خیلی خوب چند سال اخیر است و رضا عطاران موقعیت و شخصیت‌پردازی‌هایی دارد که کمتر در فیلم‌ها و سریال‌های کمدی دیده می‌شود. در این فیلم یک جنس از آدم ساده‌ای را بسیار دلنشین بازی می‌کند و یکی از کمدی‌های خوب عطاران است.
تفاوت رضا عطاران با دیگر کمدین‌ها
محسن بیگ‌آقا: اگر سینمای کمدی قبل از انقلاب را درنظر بگیریم یک نسل قبل از عطاران را به‌عنوان بازیگر طنز و کمدی مانند حمید جبلی، علیرضا خمسه، ایرج طهماسب و اکبر عبدی داریم. باید ببینیم چه اتفاقی برای بازیگران آن دوران افتاد. بازیگری مانند اکبر عبدی که یک مدت نتوانست کار کند در دوره ای که ستاره‌کشی رواج داشت. بعدتر به نسل عطاران می‌رسیم و در مقایسه به‌نظرم مهم‌ترین تفاوت در تمرکز بازی است. عطاران علاوه بر کارگردانی، بیشترین تمرکز را روی بازیگری داشت و بسیار جدی بود. به‌نظرم رضا عطاران بازیگرمؤلف است؛ بازیگری که در هر همکاری با یک کارگردان نوع بازی را حفظ و نقش جدید ایفا می‌کند.
عطاران نباید در اجل معلق بازی می‌کرد
محسن بیگ‌آقا: رضا عطاران فیلم‌های خیلی خوبی بازی کرده، مثل «بی‌خود و بی‌جهت»؛ فیلمی که با اینکه قصه‌ای ندارد، اما تمام کار را عطاران درمی‌آورد و این نشان می‌دهد که بازیگر توانا و مؤلفی است. نمی‌دانم چرا عطاران سریال اجل معلق را بازی کرده، او می‌توانست بازی نکند و به‌نظرم کارنامه‌اش را خراب کرد.
