گزارش
تفنگ بدون‌فشنگ اروپا
راهبرد طرف غربی، ترساندن ایران و افکارعمومی داخل کشور از تبعات ناشی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه است
علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار
موضوع «اسنپ‌بک» یا همان مکانیسم ماشه (حل اختلاف مندرج در برجام)در حالی این‌روزها در کانون رایزنی‌های دیپلماتیک ایران با طرف‌های مختلف قرار دارد که تهران بارها ضمن هشدار درباره تبعات چنین اقدامی، تأکید کرده که سناریوهای متنوعی را برای مقابله با چنین اقدام خصمانه‌ای در دستورکار دارد. براین اساس هم بود که روز سه‌شنبه از مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر رسید که کمیسیون اقتصادی این نهاد، به‌زودی راهکارهای کاهش تبعات اقتصادی اجرای «اسنپ‌بک» را نهایی خواهد کرد. تلویزیون همشهری در گفت‌وگو با سعید احدیان، دستیار ارشد و مشاور سیاسی و رسانه‌ای رئیس مجلس به بررسی ابعاد مختلف موضوع «اسنپ‌بک» پرداخت که مهم‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید.
با فعال‌شدن مکانیسم ماشه چه اتفاقی می‌افتد؟
ماهیت اسنپ‌بک: فرایندی است که براساس آن قطعنامه2231 شورای امنیت لغو خواهد شد.
پیامد: بازگشت به قطعنامه1929 شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران
قعطنامه 1929: این قطعنامه ضد‌ایرانی در 11خردادماه1389 در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید و شامل اعمال تحریم‌هایی علیه ایران بود.
محورهای تحریمی:
ممنوعیت فعالیت‌های اتمی تجاری ایران
تحریم 8نوع سلاح سنگین ازجمله هواپیماهای جنگی، هلی‌کوپترهای تهاجمی، کشتی‌های نظامی و سامانه‌های موشکی، علیه ایران
ممنوعیت ایران در تولید موشک‌های بالستیک و دارای قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای
تحریم برخی شرکت‌ها و چهره‌های ایرانی
صدور اجازه بازرسی محموله‌های هوایی و دریایی ایران
صدور اجازه خودداری از تأمین سوخت یا ارائه خدمات دیگر به کشتی‌های ایران
اعمال محدودیت‌هایی در مبادلات مالی و بانکی ایران
پیامد قطعنامه 1929
راهبرد طرف غربی: بزرگ‌نمایی موضوع «اسنپ‌بک» و تبعات ناشی از آن
هدف: بازی روانی با ایران و تأثیرگذاری بر فرایندهای مذاکراتی
هشدار ویژه: ایران نباید وارد زمین بازی روانی تدارک دیده‌شده ازسوی طرف اروپایی شود.
واقعیت ماجرا: موضوع فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شرایط کنونی نسبت به گذشته اهمیت کمتری برای ایران دارد.
چشم‌انداز پیش‌رو: با فعال‌سازی مکانیسم ماشه قطعنامه2231 لغو می‌شود و شاهد بازگشت به قطعنامه1929 خواهیم بود.
تبعات: بازگشت به قطعنامه ایران را با مسائلی جدی‌ای مواجه خواهد کرد:
1- انتقال پرونده ایران به ذیل ماده41 «فصل 7» منشور ملل متحد
2- بازگشت برخی تحریم‌ها
ماده41 چیست؟ براساس این ماده، شورای امنیت برای عملی‌ساختن تصمیم‌های خود می‌تواند تصمیم به اقدام‌هایی که مستلزم به‌کاربردن نیروی مسلح «نیست» بگیرد و اعضای ملل متحد را دعوت کند آن اقدام‌ها را اجرایی کنند.
اقدام‌های درنظر گرفته‌شده: قطع همه یا قسمتی از روابط اقتصادی یا ارتباط راه‌آهنی، دریایی، هوایی، پستی، تلگرافی، باسیم یا بی‌سیم و سایر وسایل ارتباطی و همچنین قطع روابط سیاسی
نکته ویژه: ایران در سال‌های گذشته بالاترین سطح تحریم‌هایی را که در این ماده درنظر گرفته شده، تجربه کرده و درواقع تدابیر پیش‌بینی‌شده دراین قطعنامه موضوع تازه‌ای برای ایران نیست. موارد تحریمی مصرح در قطعنامه1929 در مقایسه با تحریم‌هایی که در شرایط کنونی علیه ایران اعمال می‌شود، ناچیز است.
یک سناریوی بدبینانه
سناریوی بدبینانه: حرکت طرف‌های غربی در مسیر بردن پرونده ایران ذیل «ماده42» فصل هفتم منشور ملل متحد
ماده42 چه می‌گوید: تجویز عملیات نظامی هوایی یا دریایی علیه ایران
فرض بدبینانه: انتقال پرونده ایران از ذیل «ماده41» به «ماده42» تنها با تصویب شورای‌امنیت سازمان ملل ممکن خواهد بود، آن‌هم در شرایطی که با وتوی دوستان ایران، ازجمله چین و روسیه، مواجه نشود.
پیامد احتمالی: حمله به ایران؛ این در شرایطی است که در هفته‌های اخیر شاهد حمله تجاوزکارانه رژیم‌صهیونیستی و آمریکا به ایران بوده‌ایم.
نتیجه‌گیری: طرف‌های مقابل برای حمله به ایران منتظر قطعنامه نیستند؛ بنابراین در شرایط کنونی اصولا موضوع «اسنپ‌بک» مسئله اصلی ایران به‌حساب نمی‌آید. چنانچه این موضوع قبل از جنگ 12روزه مطرح می‌شد، می‌توانستیم از آن به‌عنوان «مسئله ایران» یاد کنیم؛ چراکه می‌توانست زمینه‌ای برای بهانه‌سازی با هدف حمله به ایران فراهم کند.
عملیات روانی تروئیکای اروپایی
رویکرد طرف مقابل: ترساندن ایران و افکارعمومی داخل کشور از تبعات ناشی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه
هدف: سازماندهی جنگ روانی جدید برای امتیازگیری از ایران
واقعیت ماجرا: طرف‌های غربی تاکنون از هیچ اقدام خصمانه‌ای علیه ایران رویگردان نبوده‌اند و از تحریم گرفته تا حمله نظامی را علیه ایران اعمال کرده‌اند.
واکنش ایران: در داخل نباید در قبال این موضوع سکوت کرد و باید تدابیر لازم را حتی پیش از آنکه مکانیسم ماشه فعال شود، به‌کار بست.
محور واکنش: طرف‌های اروپایی باید به این درک واضح برسند که چنانچه به سمت «اسنپ‌بک» بروند، باید هزینه‌های چنین اقدامی را نیز بپردازند.
کیفیت واکنش ایران: این موضوع هنوز در مرحله کارشناسی است. ممکن است در این فرایند نیاز به مصوبه مجلس وجود داشته باشد. باید منتظر جمع‌بندی نظام برای تعیین چگونگی واکنش به «اسنپ‌بک» تروئیکای اروپایی ماند.
نقش مجلس: مجلس در این زمینه مسیر مجزای خود را نخواهد رفت و در چارچوب جمع‌بندی نظام عمل خواهد کرد.
در همینه زمینه :
گزارش
سوژه روز
قاعده بازی