سرمایه اجتماعی
امید و اعتماد، سرمایه‌های اجتماعی هستند
غلامرضا ظریفیان: استاد دانشگاه
پایه و اساس توسعه پایدار در هر کشوری به لحاظ جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی بر 2 اصل مهم استوار شده است؛ یکی امید و دیگری اعتماد و اگر خدای ناکرده در ارتباط فرد با خود، با جامعه، جامعه با جامعه و جامعه با حاکمان این دو اصل آسیب ببینند ما مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی‌مان دچار مشکل خواهد شد و جامعه مستعد و آماده می‌شود برای معضلات بسیار زیاد.
جامعه امروز ما با مشکلاتی روبه‌روست؛ چالش‌هایی در عرصه معیشت، مدیریت جامعه، اشتغال، کیفیت زندگی و... که باید بپذیریم مشکلات جامعه ما هستند اما طبیعتا جامعه ما به‌دلیل ثروت مادی و معنوی غنی که درونمایه خود دارد و ثروت عظیم نیروی انسانی که از آن مهم‌تر است، پتانسیل‌های بالایی برای عبور از چالش‌ها دارد. ما چیزی حدود 10میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی و 5میلیون دانشجو هم‌اکنون در کشور داریم، بیش از 100هزار عضو هیأت علمی در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند، صد‌ها مراکز تحقیقاتی داریم، منابع بسیار خوب فرهنگی در جامعه ما هست و همه اینها ظرفیت‌های بالای کشور ما را نشان می‌دهند که اگر مدیران و مردم بتوانند با کمک هم و با داشتن یک برنامه‌ریزی روشن از همه این منابع مادی و انسانی استفاده کنند و البته از تجارب گذشته و جهادی درس بگیرند، قطعا مشکلات را حل کرده و رو به پیشرفت و توسعه حرکت خواهیم کرد.
کشورهای بسیار کوچک‌تری در اطراف ما و در سطح جهان وجود دارند که توانسته‌اند با پتانسیل‌های بسیار پایین‌تر از ما روی پای خودشان بایستند و خیلی از مشکلات اشتغالشان، بهره‌وری پایینشان، امید کم به زندگی و... را به‌صورت جدی حل کنند؛ کشورهایی که از یک‌دهم امکانات ما هم برخوردار نیستند و فرهنگ غنی همچون ما ندارند ولی توانسته‌اند مشکلات را پشت سر بگذارند و در جهت توسعه گام بردارند؛ بنابراین من فکر می‌کنم باید همه کمک کنیم، دولت، اصحاب رسانه، فعالان دانشگاه، فعالان اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... که باتوجه به پتانسیل‌های بالایی که کشور دارد و شایستگی که ملت ایران از آن برخوردار هستند، مشکلات را حل کنیم و تلاش شود تا 2عنصر امید و اعتماد را به‌شدت تقویت کنیم.
کسانی که کمک نمی‌کنند به تقویت امید البته نه امید واهی و بلکه امید واقعی، کسانی که کمک نمی‌کنند به تقویت اعتماد در جامعه، در هر سطحی که هستند چه با ناکارآمدی، چه با بزرگ‌نمایی مشکلات؛ در واقع کشور و جامعه را با چالش‌ها و معضلات بسیار روبه‌رو می‌کنند. جامعه‌ای که امید و اعتمادش را از دست بدهد قطعا دچار بحران‌هایی خواهد شد که دیگر قادر به استفاده از توانایی‌ها و ظرفیت‌های خودش نخواهد بود.
به اعتقاد من، جامعه ایران چشم‌انداز خوب و روشنی را فراروی خود دارد فقط کافی است در کنار هم باشیم و اگر این عزم ملی شکل بگیرد ما می‌توانیم بر مشکلات نه در سال‌های دور که خیلی زود، چیره شویم؛ مشکلاتی که امروز تا حدودی حل آنها سخت به‌نظر می‌رسد مانند اشتغال، چالش‌های محیط‌زیستی، بحران کمبود آب، کیفیت زندگی و... مطمئنا با همراهی مردم، دولت و جامعه می‌توانیم بر آنها فائق بیاییم و به سمت امنیت پایدار حرکت کنیم. کشور ما هم ظرفیت‌های بسیاری دارد. اما روی دیگر سکه قطعا با آشفته شدن بیشتر وضعیت و تزریق بی‌اعتمادی و ناامیدی، ما راه به جایی نمی‌بریم بلکه مشکلاتمان افزایش پیدا خواهد کرد.