به عشق علی ع
سیدسروش طباطبایی‌پور
علی(ع) یکی از نقاط تلاقی آسمان و زمین است. او در عین‌حال که خود را انسان می‌داند و چون دیگران کار می‌کند، می‌ترسد و خشمگین می‌شود، اما نفس خدایی خویش را به‌گونه‌ای پرورش داده است که در لحظه ترس و زمانی که قرار است دشمن، شبانه به خانه پیامبر هجوم بیاورد، بدون ترس در بستر پیامبر می‌آرمد یا در لحظه خشم، در آن جنگی که دشمن، بر صورتش آب دهان می‌اندازد، او برای لحظاتی شمشیرش را پایین می‌آورد و وقتی به‌خاطر خدا خشمش را فرو می‌برد دوباره به مبارزه ادامه می‌دهد و به قول مولوی می‌گوید: «شیر حقم، نیستم شیر هوا / فعل من بر دین من باشد گوا» و در طول تاریخ، بسیاری ازجمله هنرمندان تلاش کرده‌اند این انسان الهی را با زبان هنر به دوستدارانش معرفی کنند. موزه هنرهای دینی امام علی(ع) یکی از گنجینه‌هایی است که آثار تجسمی و حجمی مربوط به امام علی(ع) و دیگر اندیشه‌های دینی را در دل خود نگه‌داشته و در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است. حالا به بهانه فرا رسیدن عید غدیر خم، عید ولایت، سری به موزه هنرهای دینی امام علی(ع) می‌زنیم و با برخی آثارش آشنا می‌شویم.
تولد موزه
دین، همان روش انسان‌بودن و زندگی است و هر هنری که به انسانیت و زندگی بپردازدهنری دینی محسوب می‌شود. با همین نگاه موزه‌ای در سال ۱۳۸۱ تاسیس شد تا بتواند کمی تخصصی‌تربه نمایش آثار هنری دینی بپردازد و آنها را در گنجینه خود گرد آورد. این موزه با ساختمانی مدرن در خیابان اسفندیار، نام مقدس امام علی(ع) را هم برای خود برگزید و به پاتوق علاقه‌مندان به هنرهای حجمی و تجسمی دینی تبدیل شد. تابلوهای ارزشمند خوشنویسی، نقاشی‌خط، نگارگری، هنرهای حجمی و آثار لاکی و قلمدان‌ها بخشی از گنجینه ارزشمند موزه هنرهای دینی امام علی(ع) است.
بخش‌های موزه
ساختمان موزه ۴ طبقه دارد که زیر زمین به گنجینه و ۳ طبقه دیگر به فضای نمایشگاهی و موزه‌ای اختصاص پیدا کرده است. در کنار این آثارهنر جلدهای لاکی، مرقع خوشنویسی، تابلوفرش و کتاب‌های چاپ سنگی هم در جای‌جای موزه به نمایش درآمده است. در طبقه همکف سالن اجتماعات هم قرار دارد که اغلب گردهمایی‌ها در آن برگزار می‌شود و از بخش‌های فعال موزه است. گاهی سالروز تولد هنرمندان هم در این بخش جشن گرفته می‌شود. در موزه کتابخانه‌ای تخصصی هم وجود دارد که بیش از ۸ هزار جلد کتاب در آن قرار دارد و تنها امکان مطالعه را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است و کتاب‌ها امانت داده نمی‌شوند.
آثار خوشنویسی
خوشنویسی از هنرهای کهن و عمیق دینی است؛ به‌خصوص کاتبان برای ثبت آیات الهی در جان و دل مخاطبان خود از این هنر آسمانی بهره می‌بردند. یکی از قدیمی‌ترین آثار خوشنویسی این موزه کتاب «حمله حیدری» به کتابت میرزاآقا احمد کمرئی است که بیش از ۱۴۵ سال پیش کتابت شده است. این کتاب شامل اشعاری در مناقب حضرت رسول(ص)، حضرت علی(ع) و دیگر ائمه شیعه است. تابلوهای خوشنویسی استادانی چون حسن میرخانی، احمد فلسفی و علی شیرازی در این موزه تماشایی است. تابلوی خوشنویسی مزین به حدیث قدسی «ولایت علی‌بن ابیطالب حصنی...» اثر استاد رسول مرادی نیز در این روزها در این موزه چشم‌نواز است.
آثار حجمی
تعدادی اثر حجمی سرامیکی و برنزی در این موزه منتظر مخاطبانشان هستند. مثلا ضریحی سبزرنگ با قفل‌های نذر، اثر پرویز تناولی از پیشگامان هنر سقاخانه‌ای در این موزه به نمایش گذاشته شده است. در بخش بالای این اثر، نقش کبوتر نشانی از آزادی و رهایی را تداعی می‌کند. بیشتر آثار این موزه مربوط به هنرمندان معاصر است و معدود آثاری هم با قدمت تاریخی در این موزه نگهداری می‌شود.
هنرهای تجسمی
نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، نگارگری، تابلوهای فاخر نقاشی و آثار نقاشی‌خط، از دیگر گنجینه‌های این موزه است. آثاری چون «عبور از اقلیم کودکی» اثر محمدابراهیم جعفری، تابلوهای کاهگلی پرویز کلانتری، تابلوی اسب‌های محمدعلی ترقی‌جاه و اثری از بهمن محصص بر دیوارهای استوار این موزه ایستاده‌اند. تعدادی عکس هم در این موزه خودنمایی می‌کنند؛ مثلا نسخه اصلی عکس ماندگاری که در ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ از بیعت همافران با امام خمینی(ره) گرفته شده، در این موزه است.
پیوند جهان
به مناسبت فرا رسیدن عید غدیر خم، موزه هنرهای دینی امام علی(ع) ۲۰۰ اثر از ذخایر هنری گنجینه خود را در یکی از نگارخانه‌های معتبر و مرکزی شهر، در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده است. این آثار که بیشتر خوشنویسی، نقاشی‌خط و شمایل‌نگاری‌اند و به موضوع امام علی(ع) و سخنان ولایی پرداخته‌اند، تلاش می‌کنند نگاه مخاطبان خود را به چنین مفاهیمی، عمیق‌تر کنند.
این آثار که در قالب نمایشگاه «پیوند جهان» در نگارخانه بهار و تابستان خانه هنرمندان ایران به نمایش گذاشته شده، از نمونه‌های کمتر دیده شده گنجینه موزه است. خانه هنرمندان ایران در محله ایرانشهر و در بوستان هنرمندان واقع در خیابان طالقانی، خیابان موسوی میزبان این آثار است و از امروز، ۲۲ خرداد تا ۳۱ خرداد و از ساعت ۱۴ تا ۲۱ پذیرای هنردوستان است.
در همینه زمینه :