
دره شاهپسند تهران

اگرچه محلههای شمال شهر دیگر کمتر نشانی از شمایل روستایی خود دارند، اما هنوز در محله سوهانک میشود از کوچهباغها، درختان کهنسال و حتی خانههای قدیمی بهجامانده از گذشته سراغ گرفت. سوهانک اما آبادی کوچکی پر از داستان و ماجرا بود و لقبهای جالبی چون «دره شاهپسند» و «دره عزل» داشت. از میان روایتهایی که ساکنان قدیمی سوهانک و محدوده شمیران برای علت نامگذاری این آبادی ذکر میکنند، یک روایت معتبرتر است؛ میگویند نور خانههای آبادی سوهانک در دورترین مناطق شمیران هم سوسو میزد. بنابراین از کلمه «سو» به همراه «ان» که پسوند مکان است استفاده شده و نیز «ک» تصغیر هم به نام این روستا اضافه شده و بعد برای راحتی گویش سوانک به سوهانک تبدیل شده است.
معروف است که فتحعلیشاه برای آنکه از گرمای تهران در امان بماند، تابستانها به سوهانک میرفت تا از آبوهوای خنک آن بهرهمند شود. درواقع ییلاق فتحعلیشاه در درهای در آبادی سوهانک بود و به همین دلیل به دره سوهانک، دره شاهپسند گفتند و این نام در آن زمان سر زبانها افتاد. البته ردپای نام آبادی سوهانک را در دوران ناصرالدینشاه هم میتوان جستوجو کرد. در این دوران نام این آبادی با یک واقعه سیاسی گره خورد. علیرضا زمانی، تهرانشناس دراینباره میگوید: «یکی از اتفاقات مهم سیاسی دوران ناصرالدینشاه در این آبادی رقم خورد. وقتی فرمان عزل میرزاآقاخان نوری در همین آبادی صادر شد، به سوهانک دره عزل گفتند و این نام هم در دوران ناصری سر زبانها افتاد. عصمتالدوله، دختر ناصرالدینشاه و همسرش معیرالممالک هم تابستانها را در سوهانک میگذراندند و محل اتراقشان تا مدتها به تخت معیر معروف بود. همچنین عصمتالدوله در سوهانک از دنیا رفت.»