نیمی از ظرفیت کشور نادیده گرفته شده است

اباذر کریمی؛ دکترای هوش‌مصنوعی دانشگاه تکنوفست بلژیک

گزارش جلسه دوم معاونت علمی ریاست‌جمهوری درباره توسعه «سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی» حاوی تلاش‌هایی برای ایجاد زیرساخت بومی است، اما نگاهی دقیق‌تر ابهام‌ها و چالش‌های مهمی را نشان می‌دهد.
نخست، نادیده‌گرفتن ظرفیت‌های استانی یکی از ضعف‌های اصلی این فرآیند است. استان‌هایی نظیر خراسان رضوی، اصفهان، فارس، قزوین و آذربایجان شرقی دارای شرکت‌ها و مراکز دانشگاهی فعال در هوش مصنوعی هستند اما در فهرست منتخبان، تنها چهره‌هایی از تهران دیده می‌شوند. این تمرکزگرایی، خلاف عدالت فناورانه و تهدیدی برای انسجام ملی در توسعه AI است.
دوم، غلبه رویکرد دانشگاه‌محور بر مشارکت بخش خصوصی است. اگر هدف توسعه واقعی سکوهای هوش مصنوعی است، باید شرکت‌های فنی-تجاری که در خط مقدم اجرا هستند، حمایت شوند، نه فقط پروژه‌های پژوهشی.
سوم، شفاف‌نبودن سیاست‌های حمایتی موجب نگرانی شده است. بدون معیارهای داوری روشن، احتمال نفوذ رانت و انحصار افزایش می‌یابد.
چهارم، برای اصلاح مسیر این موارد پیشنهاد می‌شود:
 تشکیل سامانه ملی شناسایی فعالان AI در کشور
  تمرکززدایی از منابع و تخصیص هدفمند به استان‌ها
  حمایت مالی پایدار از شرکت‌های خصوصی
  ایجاد نهاد داوری مستقل با مشارکت صنعت، دانشگاه و بدنه دولت.
اگر می‌خواهیم هوش مصنوعی را به ابزاری برای توسعه ملی بدل کنیم، باید همه بازیگران دیده شوند، نه فقط محفلی خاص. این مسیر باید ملی، شفاف و مشارکتی باشد؛ نه محدود و بسته.