رشد اقتصادی در دولت سیزدهم چقدر بود؟

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز گذشته در مراسم بزرگداشت شهید رئیسی و شهدای خدمت، گزارش مراکز مالی بین‌المللی از افزایش رشد اقتصادی ایران از نزدیک صفر در ابتدای دولت سیزدهم به نزدیک ۵ درصد در پایان آن را مایه افتخار و عزت ملی و نشان‌دهنده پیشرفت کشور دانستند.  گزارش دو نهاد اصلی اقتصاد جهان یعنی صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی نشان می‌دهد رشد اقتصادی ایران پس از ثبت رقم نازل متوسط 1.1درصد در دهه گذشته، در دولت سیزدهم با بهبود مناسبی مواجه شد.


براساس آمارهای صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، در دهه 90شمسی یعنی از سال 1390تا 1399متوسط رشد اقتصادی ایران فقط 1.1درصد بود. روند رشد اقتصادی ایران در 4سال دولت دوازدهم وخیم‌تر شد به‌طوری که میانگین رشد اقتصادی آن 4سال تقریبا صفر (0.3درصد) بود.
اما از سال 1400بدین سو با تغییر سیاست‌های اقتصادی کشور در دولت سیزدهم که مبتنی بر تقویت تولیدداخل، توسعه تجارت با همسایگان، خنثی‌سازی تحریم‌ها و معطل نکردن اقتصاد برای مذاکرات هسته‌ای بود، رشد اقتصادی ایران شتاب مناسبی گرفت. در سال 1400رشد اقتصادی ایران به 4.7درصد، درسال 1401به 3.8درصد و در سال 1402به 5درصد افزایش یافت. در سال گذشته با تغییر دولت، مجددا از شتاب رشد اقتصادی کشور کاسته شد و این رقم به 3.5درصد رسید. متوسط رشد اقتصادی ایران در 3سال دولت سیزدهم 4.5درصد بوده است. این در حالی است که متوسط رشد اقتصادی کشور از سال 1357تا 1399فقط 1.7درصد بود. در 8سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم رشد اقتصادی ایران به‌طور متوسط 1.5درصد، در 8سال دولت احمدی‌نژاد 2.8درصد، در 8سال دولت خاتمی 4.3درصد و در 8سال دولت رفسنجانی 5.2درصد بود.

علت افزایش رشد اقتصادی ایران
در گزارش اردیبهشت ۱۴۰۳ بانک جهانی درباره اقتصاد ایران تصریح شده بود که در 3 سال گذشته اقتصاد ایران توانسته است در میانه‌ تنش‌های جدی ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه، فرایند رشد خود را باثبات و پایدار کند و اساساً از آن وضعیت ناپایداری رشد دهه‌ ۱۳۹۰ کاملاً خارج شود. این اعتراف به اعلام یکی از نهادهای معتبر بین‌المللی بهترین مؤید عملکرد موفق اقتصاد ایران در سال‌های اخیر است.  برخی ممکن است گمان کنند که رشد اقتصادی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ ناشی از تولید و صادرات بیشتر نفت بود اما آمار رشد اقتصادی بدون نفت نیز مؤید همین روند رو به بهبود است. نرخ رشد اقتصادی بدون نفت در  ۲۵ سال گذشته  3.6 درصد و در یک بازه 20 ساله (دهه‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰) ۳.۵ درصد و در دهه‌ ۱۳۹۰ (سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۹)  1.2 درصد بود. این شاخص در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ به ۴ درصد رسید. بنابراین عملکرد و تجربه 3 سال گذشته به آن تردید خاتمه داد و مشخص شد که اقتصاد ایران می‌تواند از چاله رکود تورمی خارج شود و رشد اقتصادی بسیار بالاتری را نسبت به سال‌های پیش از تحریم ثبت کند. اکنون می‌توان با اعتماد به نفس گفت که مسیر اقتصاد ایران در شرایط تحریمی نیز به بن‌بست نخواهد رسید.