عاقبت‌گرانی شیر

احمد میرخدایی- روزنامه‌نگار

با ابلاغ وزارت جهادکشاورزی، قیمت شیر خام 27.8درصد افزایش پیدا کرد که با توجه به تأثیر مستقیم قیمت شیر خام بر میانگین قیمت محصولات لبنی، به نظر می‌رسد به‌زودی افزایش قیمت محصولات لبنی نیز ابلاغ شود؛ اما این قیمت‌ها چقدر افزایش خواهد یافت؟‌به گزارش همشهری، مهرماه سال گذشته که قیمت شیر خام افزایش یافت، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران اعلام کرد: هر واحد درصد افزایش قیمت شیر خام به‌طور میانگین 0.7درصدی روی قیمت محصولات لبنی اثرگذار است. با این حساب در شرایط فعلی، افزایش 27.8درصدی قیمت شیر خام منجر به رشد 19.45درصدی میانگین قیمت محصولات لبنی خواهد شد؛ البته بر اساس تجربه سال گذشته، به نظر می‌رسد ضریب اثرپذیری اقلام مشمول قیمت‌گذاری از قیمت شیر خام، بالاتر از میانگین است و احتمالاً رشد قیمت آنها بیشتر از 19.45درصد خواهد بود.

نگاهی به افزایش قیمت سال قبل
به دنبال ابلاغ مصوبه رسمی افزایش قیمت شیر خام در مهرماه 1403 و به تبع آن ابلاغ قیمت‌های جدید محصولات لبنی، در شرایطی که شیر خام 20درصد گران شده بود، قیمت محصولات مشمول قیمت‌گذاری تا 30درصد افزایش یافت. در آن زمان، در گام نخست قیمت شیر پاستوریزه کم‌چرب بطری 29.6درصد بالا رفت و شیر کیسه‌ای کم‌چرب هم 30درصد گران شد. همچنین قیمت پنیر یو اف 26.1درصد و قیمت ماست دبه کم‌چرب 29.8درصد افزایش یافت. با این حساب، در دوره قبل، میانگین اثرپذیری اقلام لبنی مشمول قیمت‌گذاری از تغییرات قیمت شیر خام به‌جای 0.7برابر 1.4برابر بوده است و احتمال تکرار این سناریو در نوبت جدید نیز وجود دارد.

سناریوی گرانی لبنیات پرمصرف خانوار
در مهرماه سال گذشته، بعد از افزایش رسمی قیمت لبنیات، چندین بار دیگر نیز قیمت محصولات لبنی معاف از قیمت‌گذاری با افزایش محسوس مواجه شد و امسال نیز همان رویه تکرارپذیر است اما اقلام مشمول قیمت‌گذاری‌جز تغییر قیمتی که میان برندها وجود دارد، تقریباً باثبات است و نمی‌تواند چندان رشد کند.‌محاسبات مبتنی بر قیمت جدید شیر خام حاکی از این است که به فرض تکرار سناریوی سال قبل، به دنبال افزایش 27.8درصدی قیمت شیر خام و رسیدن آن از کیلویی 18هزار تومان به کیلویی 23هزار تومان، قیمت شیر پاستوریزه کم‌چرب معمولی بطری 1 لیتری از 28هزار تومان به بیش از 39هزار تومان خواهد رسید و قیمت شیر پاستوریزه کیسه‌ای کم‌چرب 900 گرمی نیز با همین رویه از 23.4هزار تومان به بیش از 33هزار تومان افزایش خواهد یافت.

نگاه دامداران به افزایش قیمت شیر
در دومینوی تورمی اقتصاد ایران، مصرف‌کنندگان قادر به تحمل افزایش قیمت لبنیات بر مبنای رشد 27.8درصدی قیمت شیر خام نیستند؛ اما همزمان، تولیدکنندگان شیر یعنی دامداران نیز از تعیین قیمت تضمینی 23هزار تومان برای هر کیلوگرم شیر خام ناراضی‌اند و این قیمت را نه‌تنها غیرمنصفانه بلکه تهدیدی جدی برای بقای صنعت دامداری کشور می‌دانند.‌

مواضع صنایع لبنی
بعد از ابلاغ قیمت مصوب شیر خام، در خبری به نقل از صنایع لبنی اعلام شد: میانگین سهم شیر مصرفی درتولید محصولات لبنی، بسته به نوع کالا تا ۹۰درصد و با میانگین ۶۵درصد است و بر این اساس، میزان اثربخشی قیمت شیر خام در رشد قیمت محصولات در سال ۱۴۰۴ معادل ۱۸درصد و ۲۴درصد نیز از بابت هزینه‌های دستمزد، سربار تولید، حمل‌ونقل و بسته‌بندی، تغییرات نرخ ارز و انرژی خواهد بود.