شکارچی‌پهپاد

زهرا خلجی-روزنامه‌نگار

گسترش تولید و استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین(پهپاد) چالش‌های امنیتی جدیدی به‌خصوص در مناطق پرخطر و رویدادهای پرجمعیت ایجاد کرده است. سیستم‌های ضد‌پهپاد برای شناسایی و خنثی کردن پهپادهای تهدیدکننده سلاح ویژه‌ای پدید آورده‌اند. این سلاح‌ها با شکلی عجیب و غریب یک‌بار در مراسم تشییع پیکر دبیرکل حزب‌الله، شهید سیدحسن نصرالله و ‌بار دیگر هم به‌تازگی در مراسم تشییع پاپ فرانسیس در واتیکان دیده شده است. ظاهر غیرعادی این سلاح کنجکاوی‌های عمومی را در مورد نحوه عملکرد آن برانگیخته است.

متنوع در مقابله
سلاح‌های ضد‌پهپاد در نحوه عملکرد متفاوتند و از پارازیت الکترونیکی که پهپادها را خنثی می‌کنند تا ابزارهای فیزیکی برای گرفتن یا سرنگونی آنها تنوع دارند. این سلاح شبیه تفنگی بزرگ با لوله یا آنتن‌های متعدد است که برای خنثی کردن پهپادها در منطقه پرواز ممنوع استفاده می‌شود. اما این سلاح جدید یک پارازیت الکترومغناطیسی قابل حمل است که با سیگنال‌های ارتباطی پهپاد تداخل و آن را مجبور می‌کند به‌صورت کنترل‌شده فرود بیاید یا باعث سقوط و سرنگونی‌اش می‌شود. منابع نظامی آن را وسیله‌ای بازدارنده توصیف می‌کنند که امواج رادیویی را خنثی می‌کند و باعث سقوط یا فرود پهپاد روی زمین می‌شود.


سوابق استفاده
در عمل، این سیستم به‌سرعت فرکانس‌های کنترل پهپاد را شناسایی و ارتباط آن را با اپراتور قطع می‌کند. این تفنگ‌های ضد‌پهپاد در مأموریت ناتو در کوزوو سال2019 مستقر شدند و در عملیات‌های مختلف در سال‌های2020 تا 2022، در جام جهانی قطر توسط نیروی هوایی و در سال گذشته در مراسم تشییع پیکر شهید سیدحسن نصرالله هم مورد استفاده قرار گرفتند. در داخل ایتالیا پیش از این طی بازدیدهای سطح بالا مثل سفر زلینسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به رم از سوی ارتش استفاده شد. در عکسی که اخیرا نیز از واتیکان در فضای مجازی منتشر شد یک سرباز ایتالیایی دیده می‌شود که این پارازیت قابل حمل را با چندین آنتن در دست گرفته است.

نحوه عملکرد
در بیشتر موارد، پارازیت سیگنال روی فرکانس‌های ارتباطی پهپاد اعمال می‌شود. این سلاح سیگنال‌های الکترومغناطیسی قوی را در باندهایی که پهپادهای تجاری معمولا با کنترل از راه دور خود در ارتباط هستند منتشر می‌کند. این سیگنال‌ها باعث می‌شود پهپاد کنترل خود را از دست بدهد و یا به‌طور خودکار عملکرد ایمنی مانند فرود عمودی یا بازگشت به نقطه برخاست داشته باشد و سقوط کند. برای مثال، این سیستم در واتیکان از پالس‌های الکترومغناطیسی برای غیرفعال کردن توانایی اپراتور برای کنترل پهپاد استفاده می‌کرد. برخی از سیستم‌های پیشرفته می‌توانند به جای پارازیت،  از طریق«جعل GPS» کنترل آن را در دست بگیرند. آنها پهپاد را با ارسال سیگنال جعلی GPSیا فرمان فرود فریب می‌دهند. با این حال، رایج‌ترین روش در دستگاه‌های قابل حمل مسدود کردن امواج به‌دلیل درجه اطمینان آن در طیف گسترده‌ای از تهدیدات است.

دامنه حرکتی
میزان برد این سلاح‌ها بسته به مدل و شرایط متفاوت است. سامانه‌های نظامی قدرتمند برد مؤثری از صدها متر تا یکی-دو کیلومتر دارند. برای مثال، سلاحی با نام DroneShield در شرایط معمولی تا 1کیلومتر برد دارد، درحالی‌که در میدان باز حداکثر برد آن تا 2کیلومتر ثبت شده است.