شهر زیبای زیرزمینی

سیدسروش طباطبایی‌پور

 مترو؛ این مار خوش‌خط و‌خال که محله تا محله را درمی‌نوردد و شهروندان، این مسافران بامرامش را بدون دغدغه از ماجراهای روی زمین، از تونل‌های زیرزمینی عبور می‌دهد و آنها را به هم می‌رساند. اما حالا و در دنیای مدرن امروز، انگار مترو و ایستگاه‌هایش، علاوه بر حمل‌ونقل پاک، کارکردهای دیگری هم در مناسبات شهری پیدا کرده‌اند؛ کارکردهای هنری، مناسبات فرهنگی و چشم‌نوازی‌های ایرانی- ‌اسلامی! درواقع مدیران شهری در سراسر جهان با اطلاع از این موضوع که بسیاری از شهروندان، دیگر تنها خطوط مترو را برای حمل‌ونقل خود انتخاب کرده و میلیون‌ها نفر در شبانه‌روز به‌جای دیدن نمادهای شهری روی زمین، دیگر مهمان شهرهای زیرزمینی‌اند، حالا تلاش می‌کنند با ساخت ایستگاه‌های متروی مدرن و البته چشم‌نواز، هوای چشم تن و جان شهروندان زیر زمین را هم داشته باشند. ایستگاه‌های متروی تهران هم از این قاعده مستثنا نیستند و مدیرانش تلاش کرده‌اند روی در و دیوار و سقف و ستون ایستگاه‌ها علاوه بر نام ایستگاه اکنون و ایستگاه قبل و بعد، اثری از فرهنگ ایرانی-‌اسلامی را هم به مترو‌سواران هدیه دهند. نمونه‌اش ایستگاه متروی میدان خراسان با سبک معماری ایرانی-اسلامی ویژه است که شهردار تهران، خبر افتتاح آن را جمعه هفته گذشته در سخنان پیش از خطبه‌های نمازجمعه اعلام کرد. در اینجا سری به چند ایستگاه متروی تهران می‌زنیم که حضور در آنها، علاوه بر نوازش چشم تن، روحمان را هم می‌نوازد.

مکث
ایستگاه متروی  میدان خراسان

 ایستگاه میدان خراسان، بیست‌و‌چهارمین ایستگاهی است که در خط ۶ مترو تکمیل شده و در چند روز آینده به بهره‌برداری می‌رسد. علاوه بر آجرها و سنگ‌های فیروزه‌ای که در دیوارها و سقف به‌کار رفته، در سقف این ایستگاه نیز از پوشش میکروسمنت استفاده شده؛ پوششی دکوری که از سیمان و رزین است و  طرح‌های آن با اجرای دست هنرمندان و برگرفته از معماری ایرانی- ‌اسلامی است. همچنین نقش‌برجسته‌هایی بر دیواره‌های این ایستگاه هست که هنرمندانه، ابیاتی از فردوسی و خیام را در نگاه مسافران قاب کرده‌است.

ایستگاه ورزشگاه تختی
ایستگاه ورزشگاه تختی، آخرین و بیست‌و‌دومین ایستگاه خط 7مترو است که کارهای اجرایی آن به نیمه راه رسیده و قرار است در سال آینده افتتاح شود. با توجه به همجواری این ایستگاه با فضای ورزشی ورزشگاه قدیمی تختی، تلاش شده معماری آن متناسب با حال و هوای ورزشی و بانشاط باشد. استفاده از رنگ‌های شاد و نورپردازی‌های خاص در این ایستگاه، در راستای همین حال و هواست.

ایستگاه میدان کتاب
این ایستگاه در شمالی‌ترین نقطه خط 7مترو قرار دارد و سال 1402افتتاح شد. در همان ابتدا و با دیدن فرم زیبای کیوسک ورودی، شما با ایستگاهی متفاوت از دیگر ایستگاه‌های تهران مواجه می‌شوید. ایده نورپردازی آن با الهام از طرح صاعقه صورت گرفته و با تلفیق نور و برخورد آن با شیشه و بتن‌های اکسپوز، سبکی بدیع را در نما، سقف‌ها و دیواره‌ها به نمایش گذاشته است. همچنین علاوه بر استفاده از مصالح مدرن، همخوانی معماری این ایستگاه با مراکز خرید پیرامونی نیز درنظر گرفته شده است.

ایستگاه میدان جهاد
ایستگاهی که با آجرهای دست‌ساز و با استفاده از خاک بومی اطراف تهران به سبک بناهای سنتی ایران ساخته شده و پر از طاق‌ها و دالان‌های تو در تو و نورگیرها و تهویه‌های طبیعی است. این ایستگاه که براساس طراحی یکی از معماران دهه 60 این سرزمین بنا شد، در سال 2023مورد توجه جهانی قرار گرفت و جایزه معماری جهانی را از آن خود کرد. هیأت داوران این جایزه از برجسته‌ترین معماران و طراحان جهان تشکیل شده‌است.

مکث
ایستگاه 17شهریور

سقف‌ها و دیوارهای این ایستگاه دیدنی، براساس معماری دوره صفویه و قاجار بنا شده و مسافر خود را با طرح و رنگ و آبش، به سفری در دل تاریخ هم خواهد برد. ایستگاه 17شهریور از سقفی گنبدی‌شکل همراه با نورگیر کاذب به ارتفاع 6متر ساخته شده و شکل شیشه‌های رنگی و معماری آن به‌گونه‌ای است که بیننده، تصور می‌کند این نور طبیعی است که چنین نقش و نگار خیال‌انگیزی را به سبک بناهای ایرانی خلق کرده است.