شگفتی‌های‌یک داروخانه طبیعی

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

تنها ذخیره‌گاه درختان بلوط در شرق ایران، داروخانه طبیعی ایران با داشتن 140گونه دارویی، طبیعتی بکر و دست نخورده که در هر فصل، زیبایی خاص خودش را به تصویر می‌کشد، معرفی مختصر و مفیدی از روستای «درکش» است؛ روستایی در خراسان شمالی.‌گونه‌های گیاهی، دارویی و مرتعی این روستا در منطقه حفاظت‌شده قرار دارد. اهالی روستا تمام تلاش خود را می‌کنند تا این داروخانه طبیعی همچنان زنده بماند.

گونه‌های گیاهی دارویی کمیاب
جنگل‌های هیرکانی که از آستارا در شمال غرب آغاز می‌شود و در نوار شمالی رشته کوه‌های البرز امتداد پیدا می‌کند، در شمال شرق و در روستای درکش در سملقان خاتمه پیدا می‌کند. رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی به همشهری می‌گوید: «25هزار هکتار جنگل هیرکانی در خراسان شمالی واقع شده و روستای درکش هم از این نعمت بهره‌مند است. به غیر از جنگل، 506گونه مرتعی و 140گونه دارویی در روستا وجود دارد که نیمی از آن کمیاب هستند.»
آن‌طور که ابراهیم محمودی می‌گوید، 29درصد روستا را فلور تشکیل می‌دهد؛ فلور مجموعه‌ای از گونه‌های گیاهی است که در یک منطقه جغرافیایی و در دوره‌ای معین زیست می‌کنند و گاهی شامل باکتری‌ها و قارچ‌ها نیز می‌شوند. به‌گفته او، بیشتر گونه‌های گیاهی روستا از خانواده نعنائیان، کاسنی و گل سرخ هستند.

برداشت ممنوع به جز...
وجود گیاهان خودروی درمانگر در طبیعت خاص روستا موجب شده تا روستا به داروخانه طبیعی کشور معروف شود، اما سهم اهالی از این خاص‌بودن فقط برداشت به اندازه نیاز خانوار است. رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی می‌گوید: «این گیاهان به شکل خودرو در منطقه رشد می‌کنند و حضور افراد غیرحرفه‌ای، برداشت بی‌رویه و خارج از فصل به ریشه گیاهان آسیب می‌رساند یا گیاه را برای همیشه از بین می‌برد؛ به همین دلیل برداشت ممنوع است و فقط در حد رفع نیاز اهالی انجام می‌شود.»  اهالی می‌دانند چطور و چه اندازه گیاهان دارویی یا زالزالک، گلابی وحشی و ازگیل وحشی را بچینند که سال‌های بعد هم شاهد رشد گیاهان باشند. آنان این رفتار صحیح با طبیعت را از اجداد خود آموخته‌اند. ابراهیم محمودی می‌گوید: «اقتصاد اهالی روستا از طریق کشاورزی، دامداری و گردشگری می‌گذرد و بهره‌برداری از گیاهان دارویی به‌صورت اقتصادی برای حفظ این سرمایه طبیعی و حفظ گونه‌های کمیاب تعریف نشده‌است.»