خداحافظی با یادگار واقف مشهور

موضوع:قنات
موقعیت:  پهنه امیریه و منیریه

تا قبل از شروع حکومت پهلوی اول بیشتر محله‌های قدیمی مملو از باغ‌های سرسبزی بود که در مسیر قنات‌های پرآب بودند. امیریه و منیریه هم به‌عنوان دو محله قدیمی و بااصالت از این قاعده پیروی می‌کردند و باغ‌های این محدوده به واسطه وجود دو قنات معروف که دست بر قضا به نام افراد مشهور سند خورده بود آبیاری می‌شد.قنات فرمانفرما، یکی از پرآب‌ترین قنات‌های تهران بود که از شمال غرب پایتخت سرچشمه می‌گرفت و در نهایت به امیریه و منیریه و خیابان معروف حشمت‌الدوله می‌رسید.
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، درباره مسیرعبور قنات فرمانفرما می‌گوید: «طبق اسناد مکتوب و اطلاعاتی که از سال 1334به یادگار مانده، قنات فرمانفرما یا قنات کوثریه از اراضی کن سرچشمه می‌گرفت و با عبور از طرشت و عبور از تنوره آسیاب دوم فرمانفرما عمق آن زیاد می‌شد. بعد هم در امتداد خیابان شمالی طرشت با عبور از مقابل مسجد لولاگر در میدان جمهوری فعلی به خیابان پاستور فعلی می‌رسید.» قنات فرمانفرما تا ابتدای دهه‌50  زنده بود اما از گزند ساخت و سازها در امان نماند و به واسطه قرار گرفتن در مسیر
ساخت و سازهای شهری از بین رفت.عیسی‌خان وزیر، دولتمرد نیکوکار عهد قاجار، یکی دیگر از افراد مشهوری بود که در تهران موقوفه‌های بسیاری داشت و یک قنات هم وقف آبادانی باغ‌های محدوده اطراف امیریه و منیریه کرده بود. حدادی می‌گوید: «آنطور که در منابع مکتوب تاریخی آمده، قنات عیسی وزیر از شمال غرب تهران جاری می‌شد و از باغ‌های امیریه و منیریه عبور می‌کرد. این قنات چند مظهر داشته است. یک مظهر در مسجد میرزاعیسی وزیر در حسن‌آباد بوده و از آنجا به سمت خانه‌باغ وزیر سرازیر می‌شد و با عبور از خیابان مهدیخانی به مظهر دوم یعنی کوچه لب‌تشنه و شهید حیدری فعلی در پایین‌دست امیریه می‌رسید و مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت. آب این قنات در ادامه به قلعه وزیر یا «سر آب وزیر» که بعدها به سراب وزیر معروف شد می‌رسید که مظهر آخر بود.» قنات عیسی وزیر بسیار زودتر از قنات فرمانفرما از بین رفت و امروز هیچ اثری از آن باقی نمانده است.