ارتقای سواد سلامت اجتماعی نیاز جامعه امروز

 سیدمحمد هادی ایازی 
معاون اجتماعی وزیر بهداشت 

یکی از رویکردهای دولت دوازدهم که در حوزه سلامت به جد پیگیر آن است، اجتماعی شدن نظام سلامت است؛ چرا که این موضوع ارتقای سلامت اجتماعی را به همراه دارد. اجتماعی شدن نظام سلامت به‌معنای مشارکت سازماندهی شده آحاد مردم در امر سلامت است؛ به همین سبب همواره تلاش می‌شود طبق چارچوب‌ها و مشارکت بین‌بخشی از ظرفیت‌های سازمان، نهادها و مشارکت افراد، سمن‌ها و انجمن‌ها در این حوزه برای ارتقای این مهم استفاده شود.
ضمن اینکه با اجتماعی شدن نظام سلامت، مردم با سبک زندگی صحیح آشنا می‌شوند و این امر راهکاری برای کاهش هدررفت بخش قابل توجهی از منابع مالی و هزینه‌های درمانی است که در عمل حتی سبب می‌شود بروز بیماری‌ها نیز در جوامع کمتر شود. 
به‌طور مثال، طبق‌‌ آخرین‌ آمارهای به‌دست آمده در کشور حدود 5میلیون دیابتی و 5میلیون در آستانه ابتلا به بیماری دیابت هستند، 27درصد مردم کشور از پرفشاری خون رنج می‌برند، ۱۰.۷ درصد از مردم جامعه دخانیات مصرف می‌کنند اما همچنان این افراد از عوارض استفاده از سیگار اطلاعی ندارند؛ به همین سبب آگاهی‌بخشی در این زمینه باید در اولویت همه برنامه‌ها قرار گیرد، چراکه بدون شک افزایش سطح سواد سلامت و آموزش خودمراقبتی می‌تواند بر کاهش و جلوگیری از این بیماری‌ها کمک کند.
 خود‌مراقبتی و سواد سلامت به‌عنوان ابزارهایی پویا و در دسترس افراد می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در جهت ایجاد عدالت و برابری در زمینه سلامت داشته باشند و همه این موارد به‌خودی خود می‌تواند سلامت فردی و حتی عمومی را به خطر بیندازد. همچنین این نکته را نیز نباید فراموش کرد که به موضوع سواد سلامت کمتر توجه شده است این در حالی است که فرهنگسازی در این زمینه می‌تواند نقش مهمی در افزایش سطح آگاهی مردم ایجاد کند.
 البته داشتن سبک زندگی صحیح مهم‌ترین دغدغه وزارت بهداشت برای افزایش سطح سواد سلامت کشور است. چرا که نخستین گام و مؤثرترین عامل بر خودمراقبتی، سواد سلامت است. به این معنا که فرد یاد بگیرد چگونه از خود مراقبت کند و چگونه و با چه رفتارهایی خود و خانواده‌‌اش را در زمینه حفظ یا ارتقای سلامت‌ راهنمایی کند؟به همین سبب تأکید ما بر این است که مسئله افزایش سواد سلامت مردم جامعه در اولویت قرار گیرد به این علت که تا زمانی‌که فرد به بیماری خاصی مبتلا نشده با آموزش‌های لازم می‌توان از ابتلای وی به بیماری پیشگیری به عمل آورد. 
همچنین سواد سلامت باعث می‌شود تا فرد بیمار مراقبت‌های لازم را انجام دهد و هرچه سریع‌تر بهبود یابد؛ ضمن اینکه یکی از چالش‌های جدی در عرصه سلامت کشور سبک زیست ناسالم است که طیفی از بیماری‌ها را ایجاد کرده و سلامت خانواده‌ها و افراد را به خطر انداخته است؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت ۵۰درصد ایرانی‌ها سواد سلامت ندارد.
 البته برای افزایش سطح سلامت و خود مراقبتی در دوران قبل از بیماری، آموزش‌های مرتبط با آن در حوزه‌های آموزشی همچون دانشگاه‌ها و مدارس باید پیگیری شود البته خوشبختانه برای نخستین بار سند فرهنگ سلامت توسط وزارت بهداشت تهیه و تدوین شده که در شورای فرهنگ عمومی برای بحث و بررسی و تأییدیه‌های نهایی قرار دارد؛ زیرا در بند 11سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه نظام سلامت به مسئله افزایش سطح سلامت و اینکه اقدامات فرهنگی در این زمینه صورت بگیرد و دستگاه‌های آموزشی ناظر بر این فرایند تأکید شده است که امیدواریم بتوانیم در زمینه افزایش سطح سلامت مردم جامعه‌مان گام برداریم.