کشف سوخت قاچاق سرعت گرفت

رضا کربلایی- روزنامه‌نگار

کشف و ضبط قاچاق انواع فرآورده‌های نفتی شامل بنزین، گازوئیل، نفت سفید و نفت کوره در 2‌ماه گذشته سرعت گرفته است؛ به‌طوری که بررسی‌های همشهری از اظهارنظر مقامات انتظامی و قضایی در 60 روز گذشته نشان می‌دهد که حدود 10درصد از سوخت قاچاق کشف شده است. دستگاه‌های امنیتی، قضایی و انتظامی در 2‌ماه اخیر با جدیت وارد عرصه مبارزه با قاچاق سوخت شده‌اند. نیروی انتظامی در بهمن‌ماه مجموعا 60میلیون لیتر سوخت قاچاق کشف کرد که متوسط روزانه آن 2میلیون لیتر می‌شود. کشفیات سایر دستگاه‌ها از این رقم کمتر است. درمجموع میزان کشف قاچاق سوخت بیانگر این واقعیت است که با وجود دوچندان شدن برخورد با قاچاق سوخت، همچنان قاچاق سوخت توسط قاچاقچیان جذابیت دارد؛ چه اینکه به‌گفته روسای قوه مجریه و مقننه در هر روز به‌طور میانگین بین 20تا 30میلیون لیتر سوخت در کشور قاچاق می‌شود. البته بخش عمده‌ای از سوخت قاچاق به خارج از مرزها انتقال پیدا می‌کند و بخشی هم در داخل کشور خرید و فروش می‌شود. طبق بررسی‌ها قاچاق سوخت به خارج از کشور در استان‌های مرزی انجام ‌ و سوخت قاچاق شده در استان‌های مرکزی بیشتر به سمت واحدهای تولیدی نیازمند سوخت گسیل می‌شود.‌

کشف ۶۰ میلیون لیتر سوخت قاچاق در یک ‌ماه گذشته
اول اسفندماه رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا خبر داد که از زمان تشکیل قرارگاه مبارزه با قاچاق سوخت (اول بهمن) ۶۰ میلیون لیتر انواع سوخت قاچاق کشف شده است.  سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا با اشاره به اینکه عزم پلیس در مقابله با همه مصادیق قاچاق ازجمله قاچاق سوخت جزم است و در این مسیر از همه توانمندی و تجهیزات خود استفاده خواهد کرد، بیان داشت: به‌منظور مقابله جدی، قاطع، مقتدرانه و همه‌جانبه با قاچاق فرآورده‌های سوخت در ابتدای بهمن‌ماه قرارگاه مقابله با قاچاق سوخت در پلیس امنیت اقتصادی فراجا تشکیل شد. وی با اشاره به اینکه هدف از تشکیل این قرارگاه برخورد و مقابله هوشمندانه، هدفمند براساس تجزیه و تحلیل اطلاعات‌های فنی و کارشناسی شده و تعیین محدود و حوزه جغرافیایی جرائم است، بیان داشت: طی یک ماه گذشته و از زمان تشکیل قرارگاه مقابله با قاچاق سوخت تا‌کنون بیش از ۶۰ میلیون لیتر انواع سوخت قاچاق کشف شده است. رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا افزود: در این مدت نزدیک به 2 هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع خودروهای حامل فرآورده‌های سوخت قاچاق توقیف شد.

گزارش ستاد مبارزه با قاچاق سوخت چه شد؟
نزدیک به یک‌ماه از مأموریت رئیس‌جمهور به رئیس ستاد مبارزه با قاچاق سوخت می‌گذرد و باید دید که آیا دستگاه‌های متولی برخورد با پدیده قاچاق سوخت به جمع‌بندی رسیده‌اند یا نه؟ 11دی‌ماه بود که مسعود‌پزشکیان، در جلسه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به رئیس ستاد ‌ ماموریت داد که در ‌ بازه زمانی یک ماهه با برگزاری جلسات منظم و فشرده، موضوع را به تناسب بخش‌های درگیر تقسیم و به شکل مجزا بررسی کارشناسانه ‌کند.

قاچاق کادوپیچ شده سوخت
یکی از پدیده‌های‌ کمترشناخته شده، قاچاق سوخت در قالب صادرات‌ درپوشش دیگر کالاهاست. به‌اصطلاح سوخت قاچاق به‌عنوان صادرات، کادوپیچ شده و حتی ممکن است که افراد به‌عنوان صادرکننده تشویق هم بشوند. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی فاش کرده که قاچاقچیان، با استفاده از گازوئیل به جای روغن پایه یا تصفیه دوم، این فرآورده‌های نفتی را به افغانستان صادر (‌بخوانید‌ قاچاق) می‌کنند.

سوخت چگونه قاچاق می‌شود؟
درحالی‌که دست‌کم 2مقام ارشد کشور، یعنی رئیس‌جمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی به‌صراحت از قاچاق روزانه 20تا 30میلیون لیتر سوخت خبر می‌دهند، مهم‌ترین سؤال این است که پشت صحنه چه می‌گذرد؟ قاچاق دست‌کم براساس رصد اخبار و اطلاعات پراکنده موجود از 3مسیر حمل‌ونقل، نیروگاه‌ها و مصرف‌کنندگان صورت می‌گیرد؛ به‌نحوی که در بخش حمل‌ونقل سوخت با اسناد صوری و در پوشش سایر کالاها حتی کاه ادامه دارد. یکی از راه‌های قاچاق هم انحراف سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ است و راه سوم هم سوءاستفاده مصرف‌کنندگان کوچک و بزرگ است که به‌دلیل عدم‌نظارت بر توزیع و مصرف، همچنان به قاچاق مشغول هستند.‌انتقال روزانه 30میلیون لیتر سوخت از مسیرهای انحرافی به شکل سوخت‌بری زمینی و دریایی صورت می‌گیرد و ‌ بخش زیادی از سوخت سازمان‌یافته در قالب تبدیل سوخت به فرآورده‌های دیگر و صادرات قانونی انجام می‌گیرد و البته شبکه قاچاق از طریق ترانزیت همچنان فعال است.